CENEVRE (AA) - Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK) ve İsviçre hükümeti ortaklığıyla düzenlenen "İkinci Küresel Mülteci Forumu İlerleme Değerlendirmesi" başlıklı toplantı kapsamında Cenevre'de bulunan Gonzalo Vargas Llosa, Suriye'deki duruma ilişkin AA muhabirinin sorularını yanıtladı.
Llosa, Suriye'de Beşşar Esed rejiminin 8 Aralık 2024'te devrilmesinden birkaç ay önce orada bulunduğunu ve yeni yönetimin gelişine de tanık olduğunu belirterek, korkunun çok hızlı bir şekilde ortadan kalktığını ve yerini umudun aldığını ifade etti.
Ekibiyle 9 Aralık 2024'te Lübnan sınırına gittiğini söyleyen Llosa, 14 yıldan fazla zorunlu sürgünde kaldıktan sonra kendiliğinden vatanlarına dönen Suriyelileri gördüğünü ve ülkelerine ulaşanların toprağı öperek sevindiğini dile getirdi.
"Suriye, en az 14 yıl boyunca uluslararası sahneden izole edilmiş bir ülkeydi"
Llosa, Suriye'de Esed rejimi sonrası yaşananlara ilişkin şu değerlendirmelerde bulundu:
"Bunun bir süreç olduğunu düşünüyorum. 14 yıllık savaştan sonra ülke ekonomik ve altyapı açısından harap durumda. Bu yüzden zaman alacak. Suriye hükümeti ve halkının, ülkelerini dünya ile yeniden bütünleştirme konusunu nispeten kısa bir sürede başardıkları için çok büyük övgüyü hak ettiğini düşünüyorum. Suriye, en az 14 yıl boyunca uluslararası sahneden izole edilmiş bir ülkeydi. Sadece bir yıl içinde Suriye uluslararası sahneye geri döndü. Birçok ülkeyle yeniden ilişki kurdu."
Birçok Suriyelinin eve dönmesini görmenin harika bir durum olduğunu dile getiren Llosa, Suriye genelinde ekonomik koşullarda büyük değişiklik görülmesinin biraz zaman almasının normal olduğunu vurguladı.
Llosa, bu süreci hızlandırmak için kritik olan birkaç duruma işaret ederek, "İlk olarak (Suriye'ye yönelik) yaptırımlar tamamen kaldırılmalı. Bu konuda önemli ilerlemeler kaydedildi. Umarım bu, büyük ölçekli özel sektör yatırımlarını da beraberinde getirecektir. Bu, yeniden yapılanma ve kalkınma aşaması için çok gerekli." ifadelerini kullandı.
BMMYK gibi aktörlerin sahada ülkelerine dönen Suriyelilere birçok konuda yardım ettiğini aktaran Llosa, geri dönenlerin 4'te 1'inden fazlasının tapu ve kimlik gibi resmi belgelerinin olmadığını, bunların temini için de destek olduklarını kaydetti.
"Tahminlerimize göre, 2026'da bir milyona yakın kişi daha geri dönebilir"Llosa, Suriyeli mültecilerin geri dönüşlerine ilişkin şunları kaydetti:
"8 Aralık 2024'ten bu yana başta bölgedeki Türkiye, Lübnan ve Ürdün'ün yanı sıra daha az oranda Mısır ve Irak'tan olmak üzere yaklaşık 1,3 milyon Suriyeli mülteci geri döndü. Aynı zamanda ülke içinde yerinden edilen 2 milyon kişi de geldikleri bölgelere geri döndü. Bu, nispeten kısa süre içinde 3 milyondan fazla Suriyelinin, ekonomik ve altyapısal olarak harap olmuş bir ülkeye geri döndüğü anlamına geliyor. Tahminlerimize göre, 2026'da bir milyona yakın kişi daha geri dönebilir. Bu da 2 yıllık bir dönemde toplamda 4 milyondan fazla kişinin geri dönmesi anlamına geliyor. Bu, çok zor koşullara geri dönen çok sayıda insan demek. Bu nedenle ülkeye mali destek sağlanması son derece önemli ve acil."
Türkiye'nin hem birçok Suriyeli mülteciye ev sahipliği yaptığını hem de 8 Aralık'tan sonra kurulan yeni Suriye hükümetine destek anlamında çok iyi rol oynadığını vurgulayan Llosa, Türkiye'den özel sektör temsilcilerinin de yatırım olanaklarını araştırmak için Suriye'ye geldiğinin altını çizdi.
Muhabir: Muhammet İkbal Arslan