BRÜKSEL (AA) - Avrupa Birliği (AB), ABD'deki Donald Trump yönetiminin baskısı ve Rusya'dan süregelen tehditler nedeniyle savunma ve güvenlik planlamasını odağına alarak, 2030'a kadar askeri harcamalarını ve üretimini artırma, ortak savunma projelerine kaynak ayırma gibi unsurları içeren Beyaz Bülten (White Paper) adı verilen stratejisini açıkladı.
Komisyonun, ABD'deki Trump yönetiminden gelen baskılar ve Rusya'dan algılanan tehditlere cevaben AB'nin savunma stratejisinde yeni bir yol haritası oluşturmak amacıyla hazırladığı Beyaz Bülten isimli belgenin detayları kamuoyuna duyuruldu.
AB Komisyonunun Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ile AB Komisyonunun Savunmadan Sorumlu üyesi Andrius Kubilius'un birlikte sunduğu strateji, 2030'a kadar uygulanması beklenen hedefleri içeriyor.
Kallas, basın toplantısında yaptığı açıklamada, "Uluslararası düzen 1945'ten beri görülmemiş büyüklükte değişimler geçiriyor. Bu Avrupa güvenliği için önemli bir an." dedi.
Rusya ekonomisinin "tam olarak savaş modunda" olduğunu ve federal bütçesinin yüzde 40'ının askeri harcamalara ayrıldığını belirten Kallas, "Ukrayna'da devam eden barış müzakerelerine bakılmaksızın, bu uzun vadeli bir saldırı ihtimaline karşı uzun vadeli bir yatırımdır." diye konuştu.
Kallas, "Son on yıldır buna çok fazla önem vermedik. Uluslararası düzen 1945'ten beri görülmemiş büyüklükte değişimler geçiriyor. Bu, AB için önemli bir an. Eyleme geçmek için önemli bir an. Ek fonlara duyulan ihtiyaç çok büyük." ifadelerini kullandı.
Stratejiyi hazırlarken öncelikle, AB ülkelerinin hangi alanlarda askeri yeteneklerden geri kaldığını belirlediklerini ve NATO'nun öncelikleri doğrultusunda, bunları yerine getirmek için birlikte nasıl çalışılacağına dair fikirler ortaya koyduklarını bildiren Kallas, "Bu, Avrupa'nın mühimmat, silah, askeri ekipman stoklarını yenilemek, ayrıca bunların Ukrayna'ya akmaya devam etmesini sağlamak ve büyük ölçekli, Avrupa çapında projeleri geliştirmek anlamına geliyor." değerlendirmesini yaptı.
Kallas, stratejide Ukrayna'ya verilecek desteğin "yılda en az 2 milyon mermi olmak üzere daha fazla mühimmat, hava savunması, insansız hava araçları, askeri eğitim ve donatım programları, ülkenin savunma sanayisine doğrudan destek" olarak belirlendiğini söyledi.
Stratejinin amacının "savaşmak için değil, en kötüsüne hazırlanmak, Avrupa'da barışı savunmak" olduğunun altını çizen Kallas, hava ve füze savunması, topçu sistemleri, mühimmat, füzeler, insansız hava araçları (İHA), anti-İHA sistemleri gibi ihtiyaçlar olduğunu vurguladı.
"Bu sadece başlangıç"AB Komisyonunun Savunmadan sorumlu üyesi Kubilius da Beyaz Bülten'in üye ülkelerin savunma harcamalarını gayrisafi yurtiçi hasılanın (GSYİH) en az yüzde 3,5'u oranına çıkarmaları için desteklenmelerini öngördüğünü belirtti.
Diğer hedefin askeri yetenek açıklarını kapatmak olduğunu vurgulayan Kubilius, "Bu sadece başlangıç. Saldırganlığı caydırma, savaşı önleme amacıyla Avrupa'nın endüstriyel ve ekonomik gücünü harekete geçirmek için ortak eylemin başlangıcı. Bu nedenle, bundan sonra önceliğimiz uygulama. (Rusya Devlet Başkanı Vladimir) Putin'i Beyaz Bülten okumamız caydırmayacak, eyleme geçirmemiz caydıracak." değerlendirmesini yaptı.
Kubilius, "450 milyon AB vatandaşı, 38 milyon Ukraynalı'yı yenemeyen 140 milyon Rus'a karşı kendini savunmak için 340 milyon Amerikalı'ya bel bağlamak zorunda kalmamalı. Gerçekten daha iyisini yapabiliriz. Avrupa'nın savunması için sorumluluk almamızın zamanı geldi." dedi.
Gerçekçi ve somut olmadığı eleştirileriAB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen'in "Avrupa'yı yeniden silahlandırma" (Rearm Europe) adını verdiği, "2030 Hazırlığı" olarak da zikredilen ve Beyaz Bülten'de bir araya getirilen yeni hedeflerden en somutu; üye ülkelere AB çapında ortak savunma harcamaları ve yatırımları için 800 milyar avroya kadar finansman sağlanmasını içeriyor.
Bunun 150 milyar avrosunun ise sermaye piyasalarından üye ülkelerinin ilgili ihtiyaçları için toplanması ve talep üzerine ulusal planlara dayanarak ilgili üye ülkelere dağıtılması planlanıyor.
Öte yandan AB, söz konusu kaynağı yaratmanın gerçekçi olmadığı, Beyaz Bülten'in somut projeler içermediği yönünde eleştirilere maruz kalıyor.
Üçüncü ülkelerle işbirliğiBelgede Türkiye'nin de aralarında olduğu üçüncü ülkelerle işbirliğine yönelik şu ifadeler yer alıyor:
"AB, kıtamızda ve ötesinde barışı, güvenliği ve istikrarı teşvik etmek için Arnavutluk, İzlanda, Karadağ, Moldova, Kuzey Makedonya ve İsviçre dahil tüm benzer düşünen tüm Avrupalı ülkeler, aday ülkeler ve komşu ülkelerle güvenlik ve savunma alanında karşılıklı olarak faydalı angajman ve işbirliğini sürdürmelidir. Türkiye, AB'ye aday bir ülkedir. Ortak Güvenlik ve Savunma Politikası alanında uzun süredir ortaktır. AB, ortak çıkarların söz konusu olduğu tüm alanlarda, Türkiye'nin de AB için önem taşıyan tüm konularda işbirliği yolunda ilerlemesi konusunda eşit taahhüdüne dayalı şekilde, karşılıklı yarar sağlayan bir ortaklık geliştirmek için yapıcı bir şekilde etkileşimde bulunmaya devam edecektir."
Muhabir: Selen Valente Rasquinho
