İSTANBUL (AA) - Bir süredir tarife restleşmeleri ile gündemde olan ABD ve Çin tarafları hafta sonu İsviçre'de gerçekleştirilen ticaret müzakereleri sonrasında karşılıklı gümrük vergilerini geçici olarak düşürme konusunda anlaştı. Anlaşma kapsamında 14 Mayıs itibarıyla ABD'nin Çin mallarına uyguladığı gümrük vergilerini 90 günlüğüne yüzde 145'ten yüzde 30'a, Çin'in de ABD mallarına uyguladığı gümrük vergilerini yüzde 125'ten yüzde 10'a düşüreceği açıklandı.
ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray'da düzenlediği basın toplantısında, Çin ile yeniden başlangıç sağladıklarını belirterek Çin'in tüm parasal olmayan engellerini askıya alacağını ve kaldıracağını ifade etti.
Bu gelişmelerle piyasalarda "korku endeksi" olarak bilinen ve S&P 500 Endeksi'ndeki dalgalanmayı gösteren VIX Endeksi, yüzde 17 azalışla 18,2'ye düştü. Endeks böylece ABD Başkanı Donald Trump'ın 2 Nisan'da karşılıklı tarifeleri duyurmasından önce görülen seviyelere indi.
Geçen yıl ağustos ayında ABD'de açıklanan istihdam raporundaki verilerin resesyon endişesini artırması sonrasında 65,73 ile Mart 2020'den bu yana en yüksek seviyeyi test eden VIX endeksi tarihin en yüksek seviyesine ise Eylül 2008'deki küresel ekonomik kriz sırasında 89,5'e çıkarak ulaşmıştı.
Bu yıla 17,93 seviyesinden başlayan VIX Endeksi, Başkan Trump'ın göreve başladığı 20 Ocak'ta 15,81 seviyesine kadar gerilemişti. Trump'ın gümrük tarifelerini artıracağına yönelik açıklamalarla yükselişe geçen VIX Endeksi, şubat ayında en yüksek 22,40, martta en yüksek 29,57'ye kadar yükselmişti.
VIX Endeksi, ABD ile ticaret partnerleri arasındaki tarife restleşmelerinin etkisiyle nisan ayında 60,13 seviyesine kadar çıkmıştı.
Vadeli işlem ve emtia piyasaları uzmanı Zafer Ergezen, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede ABD ve Çin tarafları arasında anlaşma olmasının küresel belirsizliğin bir kısmının ortadan kalktığını belirterek VIX endeksinde çok sert bir düşüşün görüldüğünü söyledi.
Ergezen, son dönemde piyasalardaki dalgalanmanın en büyük nedenlerinden birinin tarife savaşlarıyla birlikte küresel ticaretin yavaşlayacağı endişesi olduğunu belirterek, bu belirsizliğin etkisinin net bir şekilde ons altın tarafında görüldüğünü söyledi. Ergezen, ons altının güvenli liman özelliğiyle ön plana çıktığını ifade etti.
Bu belirsizlik sürecinde risk algısının ciddi anlamda arttığını ifade eden Ergezen, VIX Endeksinde sert yükselişlerin görüldüğünü bildirdi.
Ergezen, tarifeler konusunda tarafların anlaşmaya varmasının, yaşanan belirsizliklerin bir kısmının ortadan kalkmasını sağladığını belirterek, şöyle devam etti:
"VIX'te ve risk algısında anlaşmanın etkisiyle çok sert bir düşüş oldu, piyasalarda yaşanan dalgalanmanın nedeni bir miktar azalmış oldu ve doğal olarak piyasada normalleşmenin başladığını gördük. VIX'in düşmesiyle birlikte dolar endeksinin yeniden değer kazanmaya başladığını ve genel olarak piyasalarda iyimserliklerin olduğunu, petrolün değer kazandığını ve belirsizlikten beslenen güvenli liman altının ciddi değer kaybettiğini takip ettik. Ukrayna-Rusya Savaşı'nın bitirilmesine yönelik beklentiler, Orta Doğu'da daha yumuşak bir sürecin olacağına yönelik iyimserlikler ve jeopolitik risklerin azalmasının tam etkisini henüz tam olarak görmedik. Bu gelişmelere yönelik beklentiler ve tarife tarafındaki olumlu gelişmelerle piyasada iyimserlik arttı."
Tarife savaşlarıyla birlikte küresel ticaretin yavaşlayacağı endişesinin geçmişte etkili olduğunu ifade eden Ergezen, doğal olarak küresel büyümenin yavaşlayacağı endişesinin fiyatlamalarda etkili olduğunu kaydetti.
En önemli göstergelerden biri, endekslerdeki rallinin tabana yayılmasıUluslararası piyasalar stratejisti Özgür Hatipoğlu, VIX Endeksinin S&P 500 üzerine yazılı opsiyonların volatilite farklarından hesaplanan bir değer olduğunu anımsattı.
Gelinen noktada opsiyon piyasasının endeksler tarafında herhangi bir riski fiyatlamadığını belirten Hatipoğlu, "VIX'i profesyonel ve nitelikli yatırımcılar kullanır. Fiyatta göremediğimiz değişikliği aslında fiyat öncesi hazırlık yapılan enstrümanlarda görmemiz daha normaldir. Biz o nedenle endeksteki hareketleri yorumlarken, öncesinde VIX'e bakarız. VIX endeksinde S&P 500 Endeksi için risk fiyatlayan bir durum yok." dedi.
Yatırımcıların VIX Endeksi'nin düşmesine yönelik pozisyonlarının arttığına dikkati çeken Hatipoğlu, şu değerlendirmeleri yaptı:
"VIX'te alım opsiyonu gözümüze çarpmadı. Buradan şunu anlıyoruz; bundan 2 hafta önce ABD ile ilgili ne varsa sat modunda olan piyasa, ABD ile ilgili her şeyi al moduna geçti. Görünen o ki, bu bir süre daha sürecek. VIX için bayram havası var diyebilirim."
Özgür Hatipoğlu, buna karşın piyasalarda gerçek anlamda bir bayram havasından söz edilebilmesi için en önemli göstergelerden birinin, endekslerdeki rallinin tabana yayılması olduğunu belirtti.
Hatipoğlu, bu anlamda hisse senedi piyasasında genel trendin gücünü ve sağlamlığını ölçmek için kullanılan teknik gösterge niteliğindeki piyasa genişliği indikatörlerine bakıldığında endeksteki güçlü ralliye rağmen, net bir şekilde oturmuş bir tabana yayılma görülmediğini anlattı.
Pazartesi gelen ABD-Çin anlaşmasının ardından ciddi anlamda tabana yayılma görüldüğü belirten Hatipoğlu, "Ancak rallinin güçlü olduğunun anlaşılabilmesi için birkaç gün boyunca tabana yayılmayı görmek isteriz. Her koşulda endekslerde piyasanın yukarı baktığını söyleyebilirim." dedi.
Muhabir: Mahmut Çil,Ali Canberk Özbuğutu
