ANTALYA (AA) - Anadolu Ajansının (AA) "Global İletişim Ortağı" olarak yer aldığı, Belek Turizm Bölgesi'ndeki NEST Kongre Merkezi'nde gerçekleştirilen Antalya Diplomasi Forumu'nda moderatörlüğünü Seta Washington DC Direktörü Kılıç Buğra Kanat’ın yaptığı panele, Dışişleri Bakan Yardımcısı Nuh Yılmaz, Tunus Dışişleri Bakanı Muhammed Ali en-Nefti, AB Körfez Bölgesi Özel Temsilcisi Luigi di Maio ve The Shaikh Group CEO'su Ahmed Salman Shaikh katıldı.
Filistin meselesi, İslam toplumunun kalbinde"Tunus Dışişleri Bakanı Nefti, Filistin meselesinin bölge ve İslam dünyası için önemine değinerek, barışçıl bir çözüme ulaşmak için ümit beslemeye devam ettiklerini belirtti.
Nefti, "Filistin meselesi, sadece diplomatik ya da siyasi değil. Bu mesele, tüm İslam toplumunun kalbinde yer alıyor." diyerek, Tunus'un 1948'den beri Filistin meselesinin içerisinde olduğunu ifade etti.
Filistin'de "çok fazla acı ve ızdırap" yaşandığını hatırlatan Nefti, "Filistin'deki ve bölgedeki tüm kardeşlerimizin acısını paylaştık. Çünkü biz de sömürgeleştirildik ve sömürgeciliğe karşı savaşarak özgürlüğü kazanmanın ne demek olduğunu biliyoruz." dedi.
Nefti, "1970'lerde bir umut doğmuştu. O dönemde Filistinlilerin yurdunu geri kazanması başarılabilir bir amaç olarak görülüyordu. Ancak, bugün geldiğimiz noktada kardeşlerimiz hala ateş altında." diye konuştu.
Gelinen noktanın "çok kritik bir an" olduğunu kaydeden Nefti, "Kuzey Afrika'da, 7 Ekim'den sonra yaşanan insanlık dışı olayın yol açtığı muazzam krizden derin bir biçimde etkilenmiş durumdayız." şeklinde konuştu.
Nefti, Tunus'un yanı sıra bölgenin Filistin meselesine "barışçı bir direniş" yaklaşımında olduğuna dikkati çekerek, "Barışı sağlama yolundan başka bir çözümüz yok." ifadelerini kullandı.
Avrupa, Arap Dünyası ve Afrika'nın, Filistin meselesine "barışçı bir çözüm" bulmaya çalıştığını kaydeden Nefti, "Bütün bu konuşmalar boyunca yeni fikirler ve yaklaşımlar ortaya atıldı. BM ve BM Güvenlik Konseyi'nin sona erdirmeyi başaramadığı bu soykırımı durdurmak için nasıl bir zemin hazırlayabiliriz sorusunun cevabı arandı." ifadelerini dile getirdi.
Nefti, "Elbette, uluslararası düzeyde (Filistinlilerin) yerinden edilmesinin uluslararası hukukta yeri olmadığını ve insani ahlakla bağdaşmayacağını ifade ettik. Bu yüzden, barışın, güvenliğin ve barış içerisinde bir araya yaşamanın mümkün olduğu umudundan başka bir çözüm yolunun yoktur ve gelecek nesillere bunu sunabiliriz." diye konuştu.
"Filistin için her türlü çözüm yolunu denedik"Dışişleri Bakan Yardımcısı Yılmaz da "Ukrayna, Filistin ve Suriye üç önemli kriz bölgesi. Buna tarihi bir perspektif eklersek Irak da buna dahildir. Bunun yanı sıra Somali ve Sudan'da da krizler var. Bölgemizde büyük krizler gerçekleşiyor ve küresel düzen bunların hiçbirisine çözüm bulamıyor." dedi.
Yılmaz, "Filistin sorunu için karar alıcılar olarak aklınıza gelebilecek her türlü çözüm yolunu denedik. Toplumun farklı kesimlerinden, farklı siyasi ve dini arka plandan gelen ve Filistin meselesinde bize yardımcı olabilecek kişileri davet ettik. Ancak, henüz herhangi bir çözüm yolu yok." ifadelerini kullandı.
Çözüm bulma konusunda "uluslararası toplumun sınırlarını zorlamaya devam edeceklerini" belirten Yılmaz, Filistin'de "tam anlamıyla bir soykırım yapıldığını" ve "mevcut dünya düzeninin çözüm bulamadığını" vurguladı.
Yılmaz, benzer soykırımlarda hayatını kaybeden "kadın ve çocukların oranının bu kadar yüksek olmadığına" dikkati çekerek, "Bu yüzden yaşanan bizim bildiğimiz anlamda soykırımın tanımıdır." değerlendirmesinde bulundu.
Filistin meselesinde ve bölgedeki diğer krizlerde Türkiye'nin rolünü değerlendiren Yılmaz, "Türkiye olarak biz kendi gücümüz nispetinde elimizden gelenin en iyisini yapmaya çalışıyoruz." diye konuştu.
Yılmaz, adına "yerelleşme" denebilen "bölgesel sahiplik" fikriyle hareket ettiklerini, bölgedeki sorunların çözümünde bu fikir üzerinden hareket ettiklerini ve Suriye konusunda bunu hayata geçirdiklerini dile getirdi.
Filistin için bir irtibat grubu olduğunu, İslam devletleri ve Arap ülkeleriyle alternatif çözümler bulma çabalarının sürdüğünün altını çizen Yılmaz, "Özellikle son 15 yılda Türkiye daha bağımsız oldukça, kendi yolumuzu çizmeye başladık ve krizlere daha fazla direnç geliştirdik." ifadelerini kaydetti.
Yılmaz, bağımsız bir ülke olmanın "zorlu bir yol" olduğunu, sabır ve stratejik düşünce gerektiğine dikkati çekerek, "Mesela, Filistin'e bakın. İsrail'in yaptığı tam anlamıyla soykırım. İsrail stratejik düşünmüyor. Eğer stratejik düşünseydi, kendi topraklarında yaşayan insanlar için barış ve güvenliği sağlayacak bir düzen oluştururdu." diyerek, İsrail'in bunun yerine operasyonel bir düşünceyle "bulabildiği her şeyi yıktığını" sözlerine ekledi.
“Filistin sorunu çözülmeden Orta doğu’da kalıcı barış olmaz”AB Körfez Bölgesi Özel Temsilcisi Luigi di Maio, bölgede 2020 ile 2023 arasına çok olumlu diplomatik gelişmeler olduğunu belirterek, Suudi Arabistan ile İran arasında normalleşme, Yemen’de ateşkes ve Bağdat konferansının bunlar arasında yer aldığını söyledi.
O dönemde İtalya Dışişleri Bakanlığı yaptığını hatırlatan ve çok heyecanlı bir döneme girdiklerini hissettiklerini belirten Maio, ancak bölgedeki mevkidaşlarının geçmişteki toplantılarda, “Filistin sorunu çözülmeden Orta Doğu’da kalıcı barış olmayacağı ve Filistin meselesinin Orta Doğu’nun kalkınması için her türlü güvenlik denkleminin merkezinde olduğunu” söylediğini hatırlattı.
Maio, AB’nin Filistin Yönetimine geçen sene 400 milyon Euro destek olduğunu vurgulayarak, bu sorunu çözmenin gerçekten zor olduğunu ve Türkiye dahil bütün jeopolitik aktörlere çabalarından dolayı teşekkür ettiğini söyledi.
“Filistin devletinin kurulmasını sağlamanın tek yolunun Filistin yönetimini güçlendirmek için çalışmak olduğu” yorumunda bulunan Maio, iki devletli çözümden bahsetmeden önce Gazze’de ateşkese ihtiyaç olduğu değerlendirmesini yaptı.
Maio, “Tabi ki önümüzde çok fazla engel var. 27 üye devletin hepsinin duruşu aynı diyemem. Bu da süreçlerin yavaş olmasının nedenlerinde biri. Ama genel olarak, AB’nin iki devletli çözüm konusunda duruşu net.” diye konuştu.
Ateşkes için elden gelenin en iyisinin yapılmaya çalışılması gerektiğine dikkati çeken Maio, daha sonra da Gazze’nin yeniden inşa planının desteklenmesi vurgusunu yaptı.
“İsrail, Filistin davasını ortadan kaldırmaya çalışıyor”Son 2 yıl içinde bile uluslararası konumlarda birçok değişiklik olduğunu söyleyen The Shaikh Group CEO'su Shaikh, İran'ın zayıfladığını, İsrail'in yayıldığını ve sınır ötesinde topraklara el atmaya çalıştığını ifade ederek, "İsrail, Filistin davasını ortadan kaldırmaya çalışıyor. Rusya Orta Doğu'da zayıfladı. ABD tahmin edilemez durumda. Köprü görevi gören ülkeler de var, Türkiye bu ülkelerden biri." dedi.
Orta Doğu'da diyaloğa daha fazla vurgu yapılması gerektiğine işaret eden Shaikh, "Diyaloğun devam ettirilmesi gerekiyor. Suriye'de bu konu çok önemli. Aynı şey Lübnan için de geçerli." ifadelerini kullandı.
Shaikh, bölgesel ve uluslararası işbirliğinin önemine dikkati çekerek, uluslararası arenada kazan-kazan vizyonuyla hareket edilmesi gerektiği, aksi taktirde tekrar kaosun yaşanabileceği değerlendirmesinde bulundu.
Gazze'deki durumun mevcut haliyle devam edemeyeceğini ifade eden Shaikh, 2000'de BM Barış Elçisi olarak Gazze'de ve İsrail'de de yaşadığını hatırlatarak, Gazze'de arkadaşlarının hayatını kaybettiğini söyledi.
Shaikh, sadece 19 Mart'tan 9 Nisan'a kadar aralarında çadırlar olmak üzere evlere çok sayıda saldırı olduğunu belirterek, "Gazze'de zorla göç fikrine ilişkin gerçekten güçlü bir birliktelik olursa ABD bundan vazgeçirilebilir." ifadesini kullandı.
Shaikh son olarak, ABD ve İran arasındaki nükleer müzakerelerin başarılı olup ilerleme kaydedilmesini istediklerini ancak bu şekilde daha umut dolu bir geleceğe bakılabileceğini vurguladı.
Muhabir: Bekir Aydoğan,Ekrem Biçeroğlu,Çağrı Koşak,Muhammed Semiz
