ISTANBUL (AA) - Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün cepheden cepheye kitaplarını taşıdığı bavulu, hastalığı sırasında kanının bulaştığı pike örtüsü, çalışma masası gibi özel eşyalarının yer aldığı Savarona yatı, Gazi'nin son günlerinin tanığı oldu.
Savarona yatının yeni hikayesi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın eşi Emine Erdoğan'ın Cumhurbaşkanlığı envanterinde bulunan yatın tekrar bahriyeye kazandırılmasına yönelik önerisi üzerine başladı.
Bunun üzerine Deniz Kuvvetleri Komutanlığına devredilen yatla ilgili Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Ercüment Tatlıoğlu talimatıyla hazırlanan üç alternatifli planın Cumhurbaşkanı Erdoğan ve eşi Emine Erdoğan'a sunulmasıyla restorasyon kararı verildi. Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Ercüment Tatlıoğlu'nun talimatıyla Deniz Müzesi'ndeki Atatürk’e ait çeşitli objeler Savarona’ya getirtildi.
Uzun yıllar kullanılamayan ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatıyla kapsamlı bir restorasyondan geçmesinin ardından İstanbul Tersanesi Komutanlığınca gerçekleştirilen çalışmalar sayesinde donanmaya katılan Savarona yatı, geleceği bilimle çizen TEKNOFEST için yeniden "mavi vatan"da boy gösterecek.
Savarona Yatı, Türkiye'nin en büyük askeri gemisi TCG Anadolu ve Deniz Kuvvetleri'ne ait 7 gemiyle, 24 Ağustos Pazar günü İstanbul'da Boğaz Geçişi icra edecek.
İstanbul Tersanesi Komutanı Tümamiral Recep Erdinç Yetkin, Atatürk'ün Savarona'daki kamarasında AA muhabirine yaptığı açıklamada, yatın 1931 senesinde Almanya'da inşa edildiğini, daha sonra Türkiye Cumhuriyeti'nin ihtiyaç duyması üzerine 24 Mart 1938 tarihinde satın alınarak, Türk Bayrağı'nın çekildiğini kaydetti.
Atatürk 56 gün kaldığı yatta önemli kararlar aldı
Geminin 1 Haziran 1938'de Dolmabahçe önlerine intikal ettiğini ve Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün rahatsızlığı süresince gemiye geldiğini aktaran Yetkin, "Atatürk bu gemiye geliyor ve rahatsızlığının bir kısmını da burada geçiriyor. Toplamda 56 gün burada kalıyor. Ancak bu 56 gün kısa olmakla birlikte önemli kararlara imza atılan bir zaman aralığı oluyor. Örneğin Hatay sorununun görüşülerek nasıl hareket edilmesi gerektiğine dair kararlar burada alınıyor. İstanbul İmar Planları'nın onaylanması, Barbaros Hayrettin Paşa Müzesi'nin türbesinin etrafını temizleterek sonra halka açılması ve Preveze Deniz Zaferi'nin kutlanılması bu gemide alınmış olan kararlardır." ifadelerini kullandı.
Yetkin, Atatürk'ün rahatsızlığı süresince dönemin başbakanı ve bakanlar kurulunu birkaç defa yatta topladığını hatırlatarak, "Ülkemizi ziyarette bulunan devlet büyükleri de diğer ülkelerin devlet büyükleri de burada ağırlanmıştır. Bunlardan bir tanesi de Romanya Kralı'dır. Bu önemli, tarihi imzaların atıldığı bir gemidir. Atatürk, yürüyerek gelmiş olduğu bu gemide 56 gün sonrasında maalesef bir gece vakti kimseye de gözükmeden sessiz bir şekilde gemiden ayrılıyor. Ayrılışına müteakip de 108 gün sonra maalesef aramızdan ayrılıyor." diye konuştu.
Berber koltuğu, bornoz takımı, kanlı çarşafı...
Atatürk'e ait her şeyin özenle korunduğuna dikkati çeken Yetkin, Gazi'nin yatta kalan hatıralarını da şu sözlerle anlattı:
"Kendisinin bornoz takımları, terlikleri, havlusu ve yatağını görmektesiniz. Hemen yatağa dikkat ederseniz üzerinde bir leke bulunmaktadır. Bu Atatürk'ün siroz hastalığından mütevellit olan bir kanının lekesi olarak karşımıza çıkıyor, bunu halen burada muhafaza etmekteyiz. 8. Cumhurbaşkanımız müteveffa Sayın Turgut Özal tarafından gemiye verilmiş olan Cumhurbaşkanlığı sancağımız da geminin önemli objeleri arasında yer almaktadır. Keza yine Atatürk'ün kullanmış olduğu bardak takımları, Atatürk'ün berber koltukları da kamarasının içerisinde yer almaktadır. Atatürk'ün çalışma odasını da görüyoruz. Bu çalışma odasındayken Atatürk rahatsızlığı sırasında manevi kızı Afet İnan'a yazmış olduğu bir mektup da vardır. Bu da gururla sakladığımız objelerimizden bir tanesidir. Orijinal çalışma masası da yine burada yer almaktadır. Atatürk Kütüphanemizde de Atatürk'le ilgili olan bütün kitapları, önemli kitapları da sergilemekteyiz."
Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün okumayı çok seven bir lider olduğunu anımsatan Yetkin, Gazi'nin cepheden cepheye kitaplarını taşımış olduğu bavulunun da yine saklanan objeler arasında olduğunu kaydetti.
Yetkin, "Kendisinin yazı takımları, kullanmış olduğu gümüşlükleri, bardaklıkları da yine bu bölgede sergilenmektedir. Bugün gururla kullanmış olduğumuz üçgen, dörtgen, beşgen gibi geometrik ifadeler kendisi tarafından bulunmuştur ve bunlar Türkçemize kazandırılmıştır. Bu ifadelerinin yer almış olduğu bir cebir kitabı da yine Nutuk'un birinci nüshasıyla birlikte yine sergileme alanlarımızda yer almaktadır." ifadelerini kullandı.
Savarona yatının Atatürk'ün vefatından 1951'e kadar çok kullanım yeri olmadığını, 1951 ve 1986 yıllar arasında Türk Deniz Kuvvetleri'ne tahsis edildiğini aktaran Yetkin, "Bu süreç içerisinde Deniz Harp Okulu öğrencilerinin eğitimlerinde kullanılmak maksadıyla tahsis ediliyor. Dünyanın tüm denizlerinde bayrağımızı gururla dalgalandırıyor, öğrencilerimizin eğitimlerine büyük fayda sağlıyor. Bugün her Deniz Kuvvetleri mensubu subayımızın bu gemide büyük bir hatırası vardır. 2013 senesinde Sayın Cumhurbaşkanımıza tahsis edilen bu yatı, 2015 senesinden itibaren İstanbul Tersanesi Komutanlığı'nda muhafaza etmeye başlıyoruz." dedi.
"Donanmalarımızın en büyük 5. gemisi statüsünde"
Yetkin, yatın 17 Ağustos 2023'ten itibaren ise tekrar devredildiği Deniz Kuvvetleri'nde modernizasyon, bakım, onarım faaliyetlerine başlandığını belirtti.
Geminin devredilmesinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın eşi Emine Erdoğan'ın çok büyük destek ve katkılarını gördüklerini vurgulayan Yetkin, "Şu anda içerisinde bulunmuş olduğumuz güverte saclarının neredeyse tamamını değiştirmiş durumdayız. Gemimiz 6 güverteden müteşekkil, 136 metre boyunda ve 5 bin ton ağırlığa sahip olan şu anda da donanmalarımızın en büyük 5. gemisi statüsündedir. Bu kadar büyük bir gemiyi fedakar çalışmalarımızla 10 ay gibi kısa bir süre içerisinde denizcilikte 'klaslanma' olarak adlandırdığımız emniyetli seyir yapabilecek hale getirdik." diye konuştu.
Yetkin, şunları kaydetti:
"Bu süreç içerisinde 60 tondan daha fazla sac değişimi, 80 ton asbestlerin temizlenmesi, bütün kablo yollarının tekrar düzenlenmesi ve denizciliğe uygun olarak yeniden modernizasyon yapılması, telsiz muhabere sistemlerinin yenilenmesi gibi birçok modernizasyonları da içerisine dahil ettik. Geminin neredeyse hurda durumda olan makineleri yeniden üretici seviyesinde bakımları, onarımları da İstanbul Tersanesi Komutanlığı sorumluluğunda başarıyla gerçekleştirmiş ve ilk seyrinde 17.2 knot gibi tasarım süratini yakalanmış durumdayız. Bundan sonra Sayın Cumhurbaşkanımızın da direktifleri doğrultusunda yine devlet büyüklerimizin ağırlanmasında, ev sahibeliği yapılmasında, içerisinde barındırmış olduğu bu kıymetli objeleri Türk denizciliğini yaygınlaştırmak, denizcilik sevgisini artırmak maksadıyla, halkımızla paylaşmak üzere liman ziyaretlerinin yapılması ve yine kısa süreli deniz öğrencilerimizin eğitimlerinde kullanılması planlanmaktadır."
Savarona da Türk halkını selamlayacak
Türkiye'nin en büyük askeri gemisi TCG Anadolu, Savarona Yatı ve Deniz Kuvvetleri'nin bazı gemilerinin gerçekleştireceği İstanbul Boğazı Geçişi için de vatandaşlara çağrıda bulunan Yetkin, "Maziden atiye büyük bir coşkuyla devam etmiş olduğumuz Türk denizciliğini yaygınlaştırmak üzere 'Donanmasız Anadolu olamaz' diyen Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün rehberliğinde şu anda görmüş olduğunuz Savarona gemimiz, Türkiye'nin en büyük gemisi gururumuz Anadolu SİHA gemimiz ve toplamda 9 gemimizle Boğaz geçişi yapacağız. 13.30'da Sarıyer'den başlayacak olan Boğaz geçişimizde, 9 gemiyle donanmamız, 17.00'de Sayın Cumhurbaşkanımızı Dolmabahçe'nin önlerinde, Boğaz'da da aziz Türk halkımızı selamlayacaktır. Tüm değerli halkımızı Boğaz boyunca bekliyoruz, biz orada olacağız, bizi yalnız bırakmayacaklarına inanıyoruz. Herkesin Zafer Bayramı'nı kutluyorum, 'mavi vatan' bizim için çok önceliklidir." değerlendirmesinde bulundu.
Yetkin, "Zamanında parasını dahi vermiş olmamıza rağmen alamadığımız harp gemilerinin olduğu dönemlerden artık tamamen özgün, milli ve sürdürülebilir bir gemi inşa harp sanayi oluşturmuş durumdayız. Milli gemilerimiz artık 'mavi vatan' olarak adlandırdığımız vatanımıza, bayrağımızı gururla dalgalandırmakta, hak ve menfaatlerimizi korumaktadır. En büyük kazanım budur. Bizlere desteklerini esirgemeyen Sayın Cumhurbaşkanımıza ve tüm komutanlarımıza, büyüklerimize şükranlarımızı sunuyorum." diye konuştu.
"Her ziyaretçi geldiğinde, her hikayesini anlattığımızda bu his daha da güçlenerek devam ediyor"
Gemide iki kadın subaydan biri olarak görev yapan TCG Savarona Elektronik Subayı Deniz Üsteğmen Ece Obay da gemide görev yapmanın bütün kadınlar adına büyük bir onur ve mutluluk olduğunu kaydetti.
Obay, "Bu yalnızca bir sorumluluk değil, aynı zamanda Gazi Mustafa Kemal Atatürk'e olan bağlılığımı her an hissettiğim ve onun kurduğu Cumhuriyet'in değerlerine hizmet etme şansı bulduğum kutsal ve manevi bir hazine. Onun sayesinde ülkemizin geleceği hakkında söz sahibi olan binlerce kadının temsilcilerinden biri olarak her gün bu gemide bulunmanın ayrıcalıklı ve eşsiz onurunu daha iyi anlıyorum. Tarihe yakışır bir örnek olmaya bu bilinçle gayret ediyorum. Atamızın mirasına, tüm silah arkadaşlarımla beraber sahip çıkmaya, yüzyıllar içinde oluşmuş denizcilik kültürümüzü gelecek nesillere aktarmaya gururla devam edeceğiz." dedi.
Her gün Atatürk'ün kullandığı eşyalarla göz göze olmanın hissettirdiklerini anlatan Obay, "Onun düşüncelerinden ilham aldığınızı hissediyorsunuz öncelikle. Onun ilerlediği yoldan ilerleyebileceğinize olan inancınız güçleniyor. Onun bulunduğu yerde bulunmak, burada 56 gün bile kalmış olsa, büyük işler yaptığını bilmek, size de geleceğe dair umutlarınız için güç veriyor, bu çok önemli. Bizim de bütün personelle beraber hissettiğimiz tam olarak bu. Her ziyaretçi geldiğinde, her hikayesini anlattığımızda bu his daha da güçlenerek devam ediyor." diye konuştu.
"Bu emanete sahip çıkmak tarif edilemez bir gurur ve sorumluluk"
TCG Savarona Komutanı olarak görev yapan Deniz Albay Ali Çetindemir de bu görevin hayatı boyunca taşıyacağı en büyük onurlardan biri olduğunu söyledi.
Savarona'nın sadece denizin üstünde sürülen bir demir yığını değil, milletin tarihine, Cumhuriyet'in kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk'e ve onun ideallerine bağlılığın somut bir sembolü olduğunu kaydeden Çetindemir, "Burada attığım her adımda Atatürk'ün vizyonunu, Cumhuriyet'in değerlerini ve bizlere bıraktığı mirası hissediyorum. Savarona bizlere sadece bir görevi değil, aynı zamanda kuşaktan kuşağa aktarılacak bir emaneti temsil etmektedir. Bu emanete sahip çıkmak hem şahsım hem silah arkadaşlarım adına tarif edilemez bir gurur ve sorumluluktur. Komutanı olduğum bu eşsiz gemide milletimize ve tarihimize layık olabilmek için var gücümle çalışıyorum." ifadelerini kullandı.
Muhabir: Şaduman Türkay,Gökçe Karaköse
