AYDIN (AA) - Bozyurt Horasan Mezarlığı'ndaki ilk kazılar, 2023 yılında Bursa Uludağ Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bülent Nuri Kılavuz başkanlığında başladı.
Türklere ait, 13. yüzyıldan 20. yüzyıla kadar mezar taşlarının bulunduğu alanda pagan, Hristiyan ve Müslüman mezarları da yer alıyor.
Kazı başkanı Prof. Dr. Kılavuz, AA muhabirine, mezarlığın, Batı Anadolu'nun Türk tarihi açısından önemli bir kazı alanı olduğunu söyledi.
Alanda seramik ve ahi teşkilatı yöneticilerine ait mezar taşları bulduklarına dikkati çeken Kılavuz, kare, daire, çokgen ve dikdörtgen biçimli yazısız mezar taşları bulduklarını anlattı.
Kılavuz, mezarlıktaki bazı mezar biçimlerinin Türkiye'de az görüldüğünü vurgulayarak, "Bu bölgede beş Ahi zaviyesi, Bektaşi tekkesi, Mevlevi tekkesi, 18'inci yüzyılda Niyazi Mısri Tekkesi, Kadiri Tekkesi gibi Türk tasavvuf dünyasının önemli yapılarının varlığını öğrendik. Bu bölgenin erken dönem Türk fethi sürecini anlatan, açıklayan çok önemli mezar taşlarına sahip olduğunu gördük." diye konuştu.
Tarihte Türk fetih sisteminin sadece savaşla değil savaşma öncesinde ve sonrasında iskan düzeniyle de gerçekleştiğini, bulunan mezar taşlarının da buna işaret ettiğini anlatan Kılavuz, "O dönemde amaç sadece toprak kazanmak değil vatanlaştırmaktır. Özellikle gerek bölgedeki yerel halk gerekse bölgeye yerleşmek için gelen Türk topluluklarının ihtiyaçlarını karşılamak için zaviyeler kurulmuştur. Bu zaviyeler de çeşitli Türk tasavvuf gruplarına mensup ahiler tarafından idare edilmiştir." dedi.
Kazılarda Batı Anadolu'nun Türk yurdu oluşu sürecine ilişkin önemli ipuçlarına ulaşmayı hedeflediklerini belirten Kılavuz, şunları kaydetti:
"Bu bölgenin nasıl Türk yurdu olduğunu, buraların nasıl fethedildiğini en güzel bir şekilde delilleriyle birlikte ispatlayacağız. Yani biz sadece kılıçlarımızla, askerimizle, ordumuzla da değil, aynı zamanda bu teşkilatımızla da varız. Türk fetih teşkilatının geri planında neler olduğunu ve bunların öncü birliklerinin nasıl olduğunu bu kazıyla ortaya çıkartmaya çalışıyoruz. Türk mezar taşı geleneğindeki farklılaşmaları, gelişmeleri ortaya çıkartacağız. Türk fütüvvet (meslek birliği) teşkilatının önemli bir örneği olan Ahi zaviyelerinin, fetih örgütlenmesinde bir bölgenin Türk hakimiyetinin girişinde nasıl etkili olduğunu ortaya çıkartmış olacağız."
Kılavuz, alandaki ahi zaviyelerini gün ışığına çıkartmak için uğraştıklarını aktararak, "Bu zaviyeyi inşallah en kısa zamanda çıkartacağız ve Türk kamuoyuna günümüze ulaşan en önemli fütüvvet teşkilatının kalıntıları olarak sunacağız." ifadesini kullandı.
Mezar taşlarının dışında Türk dönemlerine ait seramik parçaları da bulduklarını dile getiren Kılavuz, bunların da tarihi açıdan önemli olduğunu sözlerine ekledi.
Muhabir: Ferdi Uzun
