SARAYBOSNA (AA) - Dodik'in yerine geçecek ismin belirlenmesi için RS'de 23 Kasım'da erken seçim yapılacak.
Erken seçimde birçok uzmana göre en güçlü aday, Dodik'in liderliğini yaptığı Bağımsız Sosyal Demokratlar Birliğinin (SNSD) desteklediği RS Bilim, Teknoloji ve Yüksek Öğrenim Bakanı ve eski İçişleri Bakanı Sinisa Karan.
Bosna Hersek siyasetini yakından takip eden uzmanlar, uzun yıllardır ülke siyasetinde etkili olan Dodik'in artık etkisini kaybettiği görüşünde.
Uluslararası Saraybosna Üniversitesi (IUS) Siyasal Bilimler Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Mustafa Krupalija, AA muhabirine, Dodik'in uzun yıllardır tartışılmayan otoritesinin artık tartışıldığını ve mahkeme kararlarıyla siyasi hayatındaki en büyük darbeyi aldığını söyledi.
Dodik'in, Bosna Hersek devlet kurumlarında çalışan Sırplara görevlerini bırakma çağrısının karşılık bulmadığını dile getiren Krupalija, "En son RS'de bir halk referandumundan bahsedildi, ciddi manada propaganda yapıldı ancak karşılık bulmadı. Milorad Dodik'in bu son bir yıl içinde aldığı darbeler, onun tarihten silinmesi yönünde adımlar olarak okunabilir." değerlendirmesinde bulundu.
Krupalija, Bosna Hersek siyasi tarihinde her siyasi kriz sonrası birkaç senelik barışçıl bir ortamın hakim olduğunu belirterek, aynı ortamın tekrar oluşmasını beklediğini ifade etti.
RS'de yapılacak erken seçimde Sinisa Karan isminin ön plana çıktığını söyleyen Krupalija, "Bir yıl sonra Bosna Hersek'te genel seçimler düzenlenecek. Biz de aslında bu önümüzdeki erken seçimlerle birlikte kampanyanın biraz erkenden başlayacağı ve belki de seslerin daha da yükseleceği bir ortamı bekleyebiliriz. Dodik'in çekilmesi birden olmadı. Bu konuda Amerika'nın ciddi bir katkısı oldu. Son zamanlarda Amerika ile Bosna Hersek arasında yoğunlaşan bir diplomasi trafiği vardı. Bu trafik neticesinde aslında Dodik, çok gürültü yapmadan çekilme kararını almıştır." dedi.
Krupalija, ABD'nin Bosna Hersek siyasetinde etkili olmaya başlamasıyla son yıllarda ülke siyasetinde aracılık yapan Avrupa Birliği'nin etkisini kaybettiğini ifade etti.
Bosna Hersek devlet kurumlarının geri adım atmasında etkili oldukları Dodik'in çıkardığı krizin, özellikle RS'de yaşayan Boşnakları endişelendirdiğini dile getiren Krupalija, "Bu kriz aslında hiç kimsenin kendini ne kadar güçlü hissederse hissetsin, hiçbir zaman devlet karşısında bu tarz krizlerden çıkamayacağını ispatlamıştır." diye konuştu.
"Dodik'in siyasi gücü düşüş içindedir"IUS Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Jahja Muhasilovic de parti liderliği devam ettiği için Dodik'in henüz siyaseten bitmediğini söyledi.
Dodik'in, kendisine yakın isimleri liderliğini yaptığı SNSD'de ve RS'de kritik noktalara yerleştirdiğini dile getiren Muhasilovic, "Drasko Stanivukovic (Banja Luka Belediye Başkanı) Sırp muhalif partileri içinde en meşhur ve en popüler olan kişi ve kendisi Dodik'e karşı yürümek istemedi. Bu süreci de Sırbistan koordine etti, Stanivukovic Sırbistan'ı dinleyen biri. Belgrad, Dodik'i korumak istedi." dedi.
Dodik'in yerine kimin geleceğinin konuşulduğunu belirten Muhasilovic, şunları ifade etti:
"Dodik'in siyasi gücü eskisi kadar olmasa da bir düşüş yaşamıştır, düşüş içindedir. Zeljka Cvijanovic, Dodik'in yeri için güçlü bir aday. Başkaları Igor Dodik'ten bahsediyor. O siyaset dışındaki işleri yapıyor. Bosna Hersek kurumlarının performansı biraz ABD'den gelen destekle sınırlıdır. Benim aslında burada en çok korktuğum şey, ABD ve Dodik arasındaki anlaşma, yüzde 100 bunların ne anlaştıklarını bilemiyoruz. Burada Türkiye'nin ve Rusya'nın da rolü önemli. Çünkü Türkiye ve Rusya bir model sunmuşlardı Bosna Hersek'teki siyasetçilere ve bölgedeki siyasetçilere. Boşnak ve Sırpların artık birlikte çalışmalarını, yani öyle bir formül verilmişti onlara. Fakat Dodik agresif davrandığı için bu formül bir zaman hayata geçemedi. Fakat şimdi Dodik duvara vurdu, yani şu an kendisi bunu tekrardan düşünmek zorunda kaldı."
ABD'deki Donald Trump yönetiminin bölgede Türkiye ve Rusya'nın da etkili olduğunu bildiğini belirten Muhasilovic, Dodik'in artık eskisi kadar agresif davranamayacağını söyledi.
Muhasilovic, RS'deki erken seçimde Dodik'e kriz sürecinde büyük destek veren Karan'ın ön plana çıktığını dile getirdi.
Bosna Hersek'te jeopolitik anlamda da Türkiye'nin öneminin arttığını kaydeden Muhasilovic, "Türkiye'nin burada bir vazgeçilmez faktör olduğu anlaşıldı, her krizde de anlaşılıyor. Boşnakların gözünde Türkiye'nin rolü biraz arttı. Boşnaklara ciddi siyasi saldırılar olduğu dönemlerde onların yanında duran tek ülke Türkiye'ydi." dedi.
Dodik'in ayrılıkçı söylemleri ve görevden alınma süreciBosna Hersek'te ayrılıkçı söylemleriyle sık sık gündeme gelen Dodik, ülkede 1992-1995'te yaşanan savaşı sonlandıran Dayton Barış Antlaşması ile oluşturulan Yüksek Temsilcilik Ofisi (OHR) ve Yüksek Temsilci Christian Schmidt'i tanımadığını açıklamıştı.
Dodik liderliğinde RS Ulusal Meclisi (NSRS), Haziran 2023'te Yüksek Temsilci Schmidt'in kararlarının, entitenin Resmi Gazetesi'nde yayımlanmaması yönünde karar almıştı.
İhtiyaç durumunda yasa çıkartabilecek yetkiye sahip olan Schmidt ise Dodik'in bu ayrılıkçı adımlarını kabul etmemiş ve NSRS'de alınan kararları iptal etmişti.
Dodik'in, "RS, Bosna Hersek'ten ayrılır" söylemleriyle ayrılıkçı tavrını sürdürmesi üzerine hakkında "OHR kararlarına saygı duymadığı" gerekçesiyle iddianame hazırlanmış ve hapis cezası talep edilmişti.
Aralık 2023'te başlayan dava süreci kapsamında Dodik'e 1 yıl hapis ve 6 yıl siyasi yasak cezası verilmiş, Bosna Hersek Mahkemesi de 1 yıl hapsi para cezasına çevirmişti.
Bosna Hersek Merkez Seçim Komisyonu, 6 yıl siyasi yasak cezası verilen Dodik'i oy birliğiyle Bosna Hersek Sırp Cumhuriyeti Başkanlığı görevinden almıştı.
Muhabir: İsmail Özdemir
