Azerbaycan'ın Karabağ Zaferi'nin üzerinden 5 yıl geçti

BAKÜ (AA) - 2. Karabağ Savaşı'nda sadece 44 gün içinde işgal altındaki topraklarını geri alan Azerbaycan, halkın kuşaklar boyunca süren beklentisine son vererek tarihi zafere imza attı.

Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra işgal ettiği topraklardan 30 yıla yakın süreyle Azerbaycan sivillerine saldırılarda bulunan Ermenistan'ın 27 Eylül 2020'de sınır köylerini ağır silahlarla vurması, savaşın fitilini ateşledi. Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in emriyle Azerbaycan ordusu aynı gün karşı harekata başladı.

Bir süre sonra "Vatan Muharebesi" olarak adlandırılan operasyon 44 gün sürdü. 5 şehir, 4 kasaba ve 286 köy işgalden kurtarıldı. Savaşta Azerbaycan ordusu 2 bin 908 şehit verdi, 94 sivil Ermenistan'ın saldırıları sonucu hayatını kaybetti.

8 Kasım 2020'de Şuşa'nın kurtarılmasıyla Ermenistan hezimeti kabul etti ve 10 Kasım'da Azerbaycan, Ermenistan ve Rusya arasında üçlü bildiri imzalandı. Bildiri gereği Ermenistan ordusu Ağdam, Kelbecer ve Laçın'dan da çekildi.

10 Kasım "Zafer Günü" ilan edilse de bu tarihin Mustafa Kemal Atatürk'ün vefat gününe denk gelmesi nedeniyle, Şuşa'nın kurtarıldığı gün olan 8 Kasım resmi "Zafer Günü" olarak kabul edildi.

2. Karabağ Savaşı'nda Azerbaycan, Ermenistan ordusuna karşı silahlı insansız hava araçlarını (SİHA) etkin biçimde kullandı. Ermenistan'ın çok sayıda silah ve mühimmatı SİHA'larla imha edildi. SİHA'ların yayınlanan görüntüleri Azerbaycan'da moral kaynağı olurken Ermenistan cephesinde ağır psikolojik çöküntüye yol açtı.

Savaşın ilk anlarından itibaren Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan başta olmak üzere Türk yetkililer, açık şekilde Azerbaycan'ın yanında olduklarını duyurdu. Türkiye, üçüncü taraflara da Azerbaycan'ın haklı mücadelesine müdahale edilmemesi çağrısı yaptı. Azerbaycan liderliği, bu siyasi kararlılığın savaşın seyrini etkileyen en önemli faktörlerden biri olduğunu vurguluyor.

Azerbaycan, 10 Kasım 2020'den bu yana geçen 5 yılı hem diplomasi masasında kazanımları pekiştirerek hem de bölgelerin yeniden imarıyla geçirdi. İşgal altında viraneye dönen topraklar bugün akıllı şehir ve akıllı köy projeleriyle, yeni yollar ve havalimanlarıyla modern bölgeye dönüşüyor.

Beş yılda Fuzuli, Zengilan ve Laçın'da üç uluslararası havalimanı inşa edildi. Zengilan, Fuzuli, Cebrayıl, Şuşa ve Laçın'da devlet tarafından yapılan konutlara yaklaşık 20 bin kişi yerleşti. Çalışmak için gelenlerle birlikte bölgede yaşayanların sayısı 50 bini geçti. Azerbaycan devleti, 2026'ya kadar 140 bin insanın bölgeye yerleştirilmesini hedefliyor.

Ermenistan, 2. Karabağ Savaşı sonrasında bazı birliklerini geri çekse de Karabağ'daki yasa dışı sözde rejime ağır silah ve mühimmat bırakmaya devam etti. Azerbaycan'ın üst üste yaptığı çağrılara rağmen bu yapı kendini feshetmedi.

Bunun üzerine 19 Eylül 2023'te Karabağ’da anayasal düzeni yeniden tesis etmek amacıyla antiterör operasyonu başlatıldı. Yaklaşık 24 saat süren operasyonda yasa dışı silahlı güçler silah bırakarak teslim oldu. Böylece Cumhurbaşkanı Aliyev'in ifadesiyle "Karabağ'da Azerbaycan egemenliği tam anlamıyla sağlandı."

Zaferin ardından Azerbaycan, Ermenistan'a kalıcı barış teklif etti. Dışişleri bakanlıkları arasında yürütülen müzakerelerde önemli mesafe alındı ve taraflar barış anlaşması metni üzerinde mutabakata vardı. Metin, 8 Ağustos'ta ABD Başkanı Donald Trump'ın ev sahipliğinde Washington'da düzenlenen üçlü zirvede paraflandı.

Karabağ Zaferi, yalnızca askeri bir kazanım değil, Güney Kafkasya'da yeni bir güvenlik düzenini başlatan tarihi bir dönüm noktası olarak görülüyor. Azerbaycan yönetimine göre bu süreç bölgede kalıcı barışın ve ekonomik iş birliklerinin de önünü açıyor.

Muhabir: Ruslan Rehimov