İSTANBUL (AA) - İncelemenin ardından basın mensuplarına açıklamada bulunan Ersoy, 24 Temmuz 2020'de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kararlı duruşu ve öncülüğüyle yeniden ibadete açılan Ayasofya'nın bu yıl 5'inci yıl dönümünü geride bıraktığını anımsattı.
Ersoy, yalnızca milletin değil, tüm insanlığın ortak mirası olan bu eşsiz emaneti korumak, güçlendirmek ve gelecek nesillere layıkıyla aktarmak için büyük bir gayretle çalıştıklarını belirterek, "Bugüne kadar pek çok önemli adım attık, atıyoruz. 15 asırdır ayakta olan, tarihinde 3 kere yıkıma uğrayıp tekrar ayağa kaldırılan Ayasofya'yı gelecek nesillere en doğru şekilde emanet etmek için çalışıyoruz. Bunu yaparken teknolojik imkanlardan da özellikle güvenlik anlamında en üst seviyede faydalanıyoruz. Camimizde 300 güvenlik görevlimizin yanında yapay zeka destekli yeni bir güvenlik sistemi oluşturduk." diye konuştu.
"Etüt ve temizleme çalışmalarını tamamladık"Cami içinde ve çevresinde artırılan kamera sayısı ve yapay zekanın da desteğiyle olası aksaklıklara çok hızlı şekilde müdahale edebildiklerini vurgulayan Ersoy, şöyle devam etti:
"Yaşanmasını hiç istemeyiz ama olası bir olumsuz durumda ekranlar personele hemen uyarılar veriyor ve cami içerisinde görevli güvenlik personeli olaya anında müdahale edebiliyor. Çalışmalarımızı koruma, onarım ve güçlendirme olmak üzere üç başlıkta ele aldık. İlk aşamada basit onarımlar kapsamında mimari elemanlarda tespit edilen hasarları gidermiş ve bozulmaları önleyici müdahalelerde bulunmuştuk. Ahşap, sıva ve mermer yüzeylerdeki hasarları da onarmıştık."
Ersoy, hem halkın hem de turistlerin yoğun ilgi gösterdiği Ayasofya-i Kebir Camisi'nde ziyaretçilerin yapıya zarar vermesini engellemek için bariyer ve uyarı önlemleri aldıklarını paylaşarak, "İç narteks çıkışında şeffaf kapamalarla da hassas yüzeyleri koruma altına aldık. Galeri katını onardık, elektrik ve mekanik altyapıyı yeniledik. Bununla beraber, yapısal izleme yaklaşımımız kapsamında Ayasofya'yı yakın takipte tutuyoruz. 1991'den beri sensörlerle izlenen caminin yapısal hareketleri ile nem oranlarını kayıt altına alıyoruz. Ayasofya'nın çok katmanlı ve karmaşık bir yer altı kısmı da var. Bu bölümlerin temizliği için ilk etapta etüt ve temizleme çalışmalarını tamamladık." değerlendirmesinde bulundu.
"Güçlendirme çalışmalarının planlamasını yaptık"Cami için birbirine bağlı restorasyon projeleri yürüttüklerini söyleyen Ersoy, "Külliyenin bütüncüllüğünü daha da vurgulu ve estetik hale getirecek projelerle 3. Mehmet, 2. Selim, 3. Murat, Şehzadeler Türbeleri ile Sıbyan Mektebi ve muvakkithanenin restorasyonlarını başarıyla tamamladık. Ayasofya, dünyaya mal olmuş bir mabet. Dolayısıyla da yapılanlara ilaveten yapılması gereken daha birçok plan ve proje var. Tüm çalışmalarımızın özenle ve hassasiyetle yürütüldüğünün altını çizmek isterim." görüşünü paylaştı.
Bakan Ersoy, bu çerçevede devam eden ve planlanan çalışmaların bulunduğuna işaret ederek, şunları kaydetti:
"2023 yılında başlayan ikinci etap restorasyon kapsamında minareler ve dış cepheler üzerinde çalışıyoruz. 2. Beyazıd Minaresi'nin söküm ve güçlendirme çalışmaları devam etmekte. Minare platformu üstüne iskele kurularak minare sökümü yapıldı. Onaylı statik projesi esasınca güçlendirme imalatları ve minarede gerekli taş imalatları yapılmaktadır. Ana kubbeyle ilgili olarak ise uzmanlar, bu yapı parçasının güçlendirilmesi gerektiğini belirledi. Kubbenin dış yüzeyindeki kurşun kaplamayı yenileyerek, güçlendirme çalışmalarının planlamasını yaptık."
"Deprem güvenliğinin sağlanması öncelikli önem arz ediyor"Kubbedeki hassas mozaiklerin zarar görmemesi ve çalışmaların sağlıklı yürütülmesi için kubbe üzerine çelik konstrüksiyon ve koruyucu brandadan geçici bir örtü sistemi kurduklarını aktaran Ersoy, "Bu çalışmayla eş zamanlı olarak iç mekandaki mozaik restorasyonları için 43,5 metre yüksekliğinde, ibadetleri aksatmayacak bir çelik platform sistemini de inşa edeceğiz. Bu platformun inşası için de hazırlıklar son aşamaya geldi. Kapılarda gerekli önlemler alındı. Çalışmaları daha güvenli ve hızlı yapmak için kule vinç de kuruldu. Restorasyon uygulamaları için yapının deprem güvenliğinin sağlanması öncelikli önem arz ediyor."
Mehmet Nuri Ersoy, yapılan kapsamlı analiz ve incelemelerde yapının kubbesinde güçlendirme ihtiyacı olduğunun belirlendiğini kaydederek, "Güçlendirme uygulamaları ana kubbe ve yarım kubbelerde bütünsel olarak yapılacak. İç yüzeyi mozaik kaplama olan kubbenin de güçlendirme çalışmaları dış yüzeyden yapılacak. Hem kurşun onarımı ihtiyacı hem de kapsamlı güçlendirme uygulamaları tüm kurşun kaplamaların sökülerek onarımı, değiştirilmesi zorunluluğunu ortaya çıkardı." diye konuştu.
"40 milyona yakın kişi Ayasofya'yı ziyaret etti"Kubbede yapılacak güçlendirme, kurşun değişimleri, mozaik konservasyonu, minare ve cephe onarımları gibi gerekli müdahaleler tamamlandıktan sonra yapılan geçici çelik konstrüksiyon çatı örtüsü, platform ve kule vincin kurulduğu yöntem ile sökülerek kubbenin restorasyon çalışmalarının tamamlanacağını belirten Ersoy, "Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi'nde yürütülen çalışmalar yalnızca bir restorasyon değil, aynı zamanda mühendislik, sanat ve bilimin buluştuğu büyük bir koruma seferberliğidir." dedi.
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen sürecin alanında yetkin akademisyenlerden oluşan Bilim Kurulu denetiminde ilerlediğini de aktararak, bilim heyetinde Prof. Dr. Can Binan, Prof. Dr. Asnu Bilban Yalçın, Prof. Dr. Ahmet Güleç, Prof. Dr. Hasan Fırat Diker ve Doç. Dr. Mehmet Selim Ökten ile çalışmalara devam ettiklerini söyledi.
Bu kıymetli emaneti gelecek nesillere ulaştırmak için yoğun şekilde çalışmaları sürdürürken diğer taraftan da çok sayıda ziyaretçi ağırladıklarının altını çizen Ersoy, "5 yıllık süreç içerisinde yaklaşık 40 milyona yakın kişi Ayasofya'yı ziyaret etti. Avrupa'daki küçük nüfuslu ülkeleri dikkate aldığımızda Ayasofya 5 yılda 4-5 ülke nüfusu kadar ziyaretçiyi misafir etti. Bu durum bizim için ayrıca bir gurur vesilesidir." değerlendirmesinde bulundu.
Ersoy, bu bilinçle Ayasofya'yı, manevi ve kültürel mirası koruma sorumluluğuyla hareket ederek geleceğe hazırladıklarını kaydederek, "Çalışmalarımızı tamamladığımızda, Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi inşallah tüm ihtişamıyla eskisinden de daha güçlü bir yapısal bütünlükle ziyaretçilerini ağırlamaya devam edecektir. Bu vesileyle Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi'nin yeniden açılışına vesile olan, bu milletin asırlık duasını gerçeğe dönüştüren Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan'a şükranlarımı arz ediyorum. Bu ulvi göreve katkı sunan başta Vakıflar Genel Müdürlüğümüz olmak üzere tüm kurumlarımıza, akademisyenlerimize ve emeği geçen herkese de teşekkürlerimi iletmeyi bir borç olarak addediyorum." dedi.
Muhabir: Ömer Mirza Şeker
