Emtia piyasaları Trump'ın Çin tarifeleriyle dalgalandı

İSTANBUL (AA) - Emtia piyasalarında, hafta boyunca ABD Merkez Bankasının (Fed) para politikası ve ABD'de hükümetin tekrar açılması için yapılan bütçe görüşmelerine ilişkin haber akışı fiyatlamalar üzerinde etkili olurken, haftanın son işlem günü ABD Başkanı Donald Trump'ın Çin'i hedef alan tarife söylemleri fiyatlamalarda ana belirleyici unsur oldu.

ABD'de hükümetin tekrar açılması için yapılan bütçe görüşmelerine ilişkin Senato'da yedinci kez yapılan oylamalarda hem Cumhuriyetçilerin hem de Demokratların geçici bütçe tasarıları yeterli oya ulaşamadı.

Buna karşın ABD Çalışma İstatistikleri Bürosu (BLS), federal hükümet kapalı olmasına rağmen ay sonunda yapılacak Fed toplantısına yetiştirilmek üzere enflasyon raporu hazırlıkları için çalışanlarını göreve çağırdı.

İstihdam piyasasındaki yavaşlamanın derinleştiğine yönelik beklentiler, Fed'in faiz indirimine gideceğine dair öngörüleri güçlü tutmaya devam etti.

Yayımlanan Fed tutanakları ise yılın geri kalanında daha fazla politika gevşemesine gidilebileceğini ortaya koydu. Tutanaklara göre, üyelerin neredeyse tamamı eylülde 25 baz puanlık indirimi desteklerken, çoğunluk yılın geri kalanında ek indirimleri uygun gördü.

Öte yandan, Çin geçen hafta nadir toprak elementleri ve bunların üretim teknolojilerinin ihracatına yeni kısıtlamalar getirmişti.

Trump ise sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, Çin'in ülkelere mektuplar göndererek nadir toprak elementlerinin üretiminin her aşamasına ihracat kısıtlaması getirmeyi planladığını ilettiğini aktardı.

Çin'in son derece düşmanca bir mektup göndererek ticaret konusunda olağanüstü agresif bir tutum sergilediğini belirten Trump, şunları kaydetti:

"Çin'in bu benzeri görülmemiş tutumu göz önüne alındığında ve benzer tehditlerle karşı karşıya olan diğer ülkeler adına değil, yalnızca ABD adına konuşarak, 1 Kasım'dan itibaren (veya Çin'in alacağı diğer önlemler veya değişikliklere bağlı olarak daha erken bir tarihten itibaren), ABD, Çin'e şu anda ödediği tarife üzerine yüzde 100 oranında gümrük vergisi uygulayacak. Ayrıca 1 Kasım'da tüm kritik yazılımlara ihracat kontrolü uygulayacağız."

Söz konusu gelişmelerin ardından ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi haftayı yüzde 4,06 seviyesinde tamamlarken, dolar endeksi yüzde 1,3 yükselişle 99 seviyesine çıktı.

Değerli metaller, tamamlanan haftada ABD-Çin ticaret savaşı geriliminin tırmanması ve Trump'ın ek gümrük tarifesi tehditleriyle artan belirsizlik nedeniyle güçlenen güvenli liman talebiyle platin hariç değer kazandı.

Altının ons fiyatı, üst üste sekizinci haftada yükselişini sürdürerek haftayı 4 bin 19 dolardan tamamlarken, hafta içinde 4 bin 59,29 dolarla rekor tazelemişti.

Geleneksel olarak geniş belirsizlik dönemlerinde bir korunma aracı olarak kabul edilen altının yükselişinde jeopolitik riskler, güçlü merkez bankaları alımları, borsa yatırım fonu girişleri ve ABD'de faiz indirimi beklentileri etkili oldu.

Gümüşün ons fiyatı, altındaki güçlü seyre paralel 51,74 dolarla tüm zamanların en yüksek seviyesini gördü. Gümüş haftayı 50,09 dolardan tamamladı.

Altın ve gümüşteki rekorlarla hızlanan değerli metaller rallisi, otomobil egzoz sistemlerindeki katalitik konvertörlerde kullanılan paladyumun ons fiyatını 1482,65 dolara taşıyarak, Mayıs 2023'ten bu yana en yüksek seviyeye çıkardı.

Paladyum yılbaşından bu yana altının performansını neredeyse yansıtsa da hala ons başına 3 bin 400 dolarlık tüm zamanların en yüksek seviyesinin yaklaşık yarısında işlem görüyor.

Değerli metallerde, ons bazında fiyatlar, paladyumda yüzde 11,38, gümüşte yüzde 4,4, altında yüzde 3,4, değer kazanırken, platinde yüzde 1,1 değer kaybetti.

Baz metaller, tamamlanan haftada dalgalı seyir izledi. Arz kesintileri ve düşük faiz beklentilerinin desteğiyle hafta boyunca değer kazanan fiyatlar, son işlem gününde ticaret geriliminin talep görünümünü gölgelemesiyle kazanımlarının bir kısmını geri verdi.

Bakır fiyatları, haftanın son işlem gününe kadar arz endişeleriyle yükseldi. Londra Metal Borsası'nda (LME) 9 Ekim Perşembe günü ton başına 11.000 doları aşarak Mayıs 2024'ten bu yana en yüksek seviyeyi gören fiyatlar, Trump'ın ticaret savaşı söylemleriyle talep görünümüne ilişkin endişelerin artması sonucu son işlem günündeki kayıplarla haftayı negatif tamamladı.

Endonezya'daki dünyanın en büyük ikinci bakır madeni Grasberg'de yaşanan kaza sonrası küresel arz sıkışıklığına dair beklentiler yatırımcıların odağındaki yerini hafta boyunca korudu.

Bu gelişmelerle baz metallerde tezgah üstü piyasada bu hafta fiyatlar libre bazında bakırda yüzde 4,8, nikelde yüzde 1,7, çinkoda yüzde 0,4 değer kaybederken, alüminyumda yüzde 1,1 ve kurşunda yüzde 0,6 değer kazandı.

Petrol fiyatları, tamamlanan haftada Gazze'deki savaşı sona erdirme planının ilk aşaması konusunda anlaşmaya varılmasının ardından piyasanın risk priminin azalmasıyla değer kaybederken, ABD-Çin arasındaki gerilimde talebe dair endişeleri arttırarak fiyatlardaki baskıyı artırdı.

Öte yandan 5 Ekim'de toplanan Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve ortakları OPEC , kasım ayında üretimi günlük 137 bin varil ile beklentilerin altında artıracağını açıklaması fiyatları yukarı yönlü desteklese de yeterli olmadı.

Analistler, Orta Doğu'daki barış görüşmeleriyle jeopolitik risk priminin gerilemesinin, ABD'de yükselen stoklar ve ticari gerilimlerinin petrol fiyatları üzerinde baskı oluşturduğunu vurguladı.

Bu gelişmelerle, Brent petrolün varil fiyatı yüzde 3,4 azalırken, New York Ticaret Borsası'nda işlem gören doğal gazın İngiliz termal birimi (MMBtu) cinsinden fiyatı da yüzde 6,6 değer kaybetti.

Tarım emtialarında, tamamlanan haftada iklim koşulları ve küresel ticaret verileri öne çıkarken, son işlem gününde ABD-Çin gerilimi fiyatlamalar üzerinde baskı yarattı.

Bunula birlikte, ABD'nin resmi haftalık ihracat satış raporları, hükümetin kapalı olması nedeniyle yayımlanamadı.

Kanada Ulusal Demiryolu, Batı Kanada'dan eylülde 2,91 milyon tonla rekor tahıl sevkiyatı gerçekleştirdi.

Arjantin, güçlü verim ve toprak nemi sayesinde mısır ve soya fasulyesi arz tahminlerini yükseltti.

Rusya'da ise 8-14 Ekim döneminde buğday ihracat vergisinin yaklaşık yüzde 20 düşürülmesi, fiyatlar üzerinde baskı yarattı.

Bu gelişmelerle, bu hafta Chicago Ticaret Borsası'nda kile başına fiyatlar pirinçte yüzde 3,9, buğdayda yüzde 3,2, mısırda yüzde 1,3, soya fasulyesinde yüzde 1,1 azaldı.

ABD'de faaliyet gösteren emtia borsası Intercontinental Exchange'te libre bazında fiyatlar, kahvede yüzde 4,2 pamukta ve şekerde yüzde 2,3 azaldı. Kakaonun ton başına fiyatı ise haftayı yüzde 5,7 azalışla tamamladı.

Muhabir: Tunahan Kükürt