Emtia piyasasında geçen hafta gıda negatif ayrıştı

İSTANBUL (AA) - Dünya genelinde enflasyonla mücadele devam ederken, piyasalarda artan resesyon-enflasyon ikilemi fiyatlamaları zorlaştırmayı sürdürüyor.

ABD'de başkan seçilen Donald Trump'ın atacağı adımların küresel ticaret üzerindeki olası etkileri merak edilirken, özellikle Çin başta olmak üzere önemli ticaret ortaklarıyla sorun yaşayabilme endişeleri risk algısının yükselmesine neden olan başka bir unsur olarak öne çıkıyor.

Amerikan Merkez Bankasının (Fed) yıl boyunca yalnızca iki faiz indirimine gideceği öngörülüyor. Yeni haftada açıklanacak Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) toplantı tutanaklarında da bankanın gelecek dönem politikalarına ilişkin ipuçları aranacak.

Bu gelişmelerle birlikte dolar endeksi geçen hafta 109,1'le Kasım 2022'den bu yana en yüksek seviyeye çıktı. Güçlü doların birçok varlığın alternatif maliyetini etkileyeceği tahmin ediliyor.

Bununla birlikte ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi yüzde 4,60 seviyesinden haftayı tamamladı. Değerli metaller dolar endeksinin son iki yılın zirvesine çıkmasına karşın haftalık bazda değer kazandı.

Analistler, doların değer kazanmasının değerli metallerin özellikle de altının maliyetini yükseltmesine karşın siyasi belirsizliklerin güvenli liman arayışını desteklemiş olabileceğini dile getirdi.

Öte yandan Hong Kong Nüfus Sayımı ve İstatistik Dairesinin geçen hafta pazartesi günü yayınladığı verilere göre, Çin'in Hong Kong üzerinden yaptığı net altın ithalatı, kasım ayında ekim ayına göre iki kattan fazla artarak son yedi ayın en yüksek seviyesine ulaştı. Çin, kasım ayında net 33 bin 74 ton altın ithal ederken, bu durum ekim ayındaki 15 bin 414 tona göre yüzde 115 artışla, nisan 2024'ten sonra en yüksek ithalat miktarı oldu.

Bu gelişmeler ile birlikte ons bazında fiyatlar geçen hafta altında yüzde 0,6, gümüşte yüzde 0,8, paladyumda yüzde 1,3, platinde yüzde 2,1 arttı.

Baz metaller ise Endonezya ve Çin'den gelen haberlerden etkilendi. Madencilik şirketi PT Freeport Indonesia'nın sözcüsü, yaptığı açıklamada, PT Freeport Indonesia'nın yeni Manyar izabe tesisi tam kapasiteyle faaliyete geçene kadar bakır konsantresi ihracatına devam edebilmek için Endonezya hükümetiyle görüşmelerde bulunduğunu kaydetti.

Öte yandan, Çin Ticaret Bakanlığı, pil bileşenleri üretmek ve kritik mineraller olan lityum ve galyum işlemek için kullanılan bazı teknolojilere ihracat kısıtlamaları getirilmesini önerdi. Analistler bu kısıtlamaların uygulanmaları halinde, bunların Pekin'in küresel çapta hakim olduğu kritik mineralleri ve bunları işlemek için kullanılan teknolojiyi hedef alan bir dizi ihracat kısıtlaması ve yasağının sonuncusu olabileceğini belirtti.

Baz metallerde tezgah üstü piyasada geçen hafta fiyatlar libre bazında bakırda yüzde 1,1, alüminyumda yüzde 2,30, nikelde yüzde 0,4 ve çinkoda yüzde 4,2 azalırken, kurşunda yüzde 1,1 arttı.

Ukrayna'dan geçen, Sovyet döneminden kalma boru hatlarıyla yapılan Rus doğal gaz ihracatı, yeni yılın başlamasıyla durduruldu.

Analistler, bu gelişmenin Rusya'nın Avrupa enerji piyasalarındaki hakimiyetinin sonu anlamına geldiğini kaydetti.

Bununla birlikte , Moldova Başbakanı Dorin Recean, Moskova yanlısı Transdinyester bölgesinde Rus gazının kesilmesiyle beraber, fabrikaların kapatılması, merkezi ısıtmanın kısıtlanması ve sürekli elektrik kesintileri ile karşı karşıya kalındığını söyledi. Recean, bu durumun Moldova'nın bir güvenlik krizine yol açtığını belirtti.

İtalya Enerji Bakanı Gilberto Pichetto Fratin ise Avrupa Birliği'nin olası bir enerji fiyat şokunu önlemek için gaz fiyatlarına uyguladığı acil durum tavanını genişletmesi ve megavatsaat başına 60 avroluk bir tavan belirlemesi gerektiğini söyledi.

Öte yandan ABD'de Ulusal Hava Durumu Servisi yaptığı açıklamada, ovalardan doğu kıyılarına kadar milyonlarca Amerikalının kar fırtınası, yoğun kar, tehlikeli buz ve don tehdidiyle karşı karşıya kalacağını bildirdi. Kentucky ve Virginia valileri kış fırtınası öncesinde olağanüstü hal ilan etti.

Enerji analistleri, ABD genelinde dondurucu soğukların ve kar fırtınalarının gelecek hafta büyük elektrik kesintilerine yol açabileceğini ve doğal gaz talebini yüksek seviyelere çıkarabileceğini kaydetti.

Petrol fiyatlarında ise ABD Enerji Bilgi İdaresi (EIA) ise yaptığı açıklamada, 23 Aralık haftasında talebin zayıflamasıyla birlikte ABD ham petrol stoklarının düştüğünü, benzin ve damıtık stoklarının ise arttığını kaydetti.

Öte yandan, Ukrayna ordusu, birliklerinin Batı Smolensk bölgesindeki bir Rus petrol deposunu vurarak petrol ürünleri depolayan tankları ateşe verdiğini bildirdi.

Bu gelişmelerle beraber Brent petrolün varil fiyatı haftayı yüzde 4 artışla, New York Ticaret Borsası'nda işlem gören doğal gazın İngiliz termal birimi (MMBtu) cinsinden fiyatı da yüzde 4,2 azalışla tamamladı.

Çin, yüksek verimli mahsul üretimini artırmak, ithalata bağımlılığı azaltmak ve gıda güvenliğini sağlamak amacıyla beş gen düzenlemeli ürün çeşidini ve 12 tür genetiği değiştirilmiş (GDO) soya fasulyesi, mısır ve pamuğun üretimini onaylayarak onaylı ürün miktarını artırdı. Tarım Bakanlığının internet sitesinde yayınlanan belgeye göre, bakanlık 17 ürün çeşidine güvenlik sertifikası verdi.

Geçen hafta Chicago Ticaret Borsası'nda kile başına fiyatlar buğdayda yüzde 3,3, mısır yüzde 0,7 ve pirinçte yüzde 0,6 azalırken, soya fasulyesinde yüzde 0,2 arttı.

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütünün (FAO) dünya gıda fiyat endeksi, uluslararası şeker fiyatlarında yaşanan düşüşün etkisiyle aralık ayında bir önceki aya göre gerilerken, yıllık bazda güçlü kalmaya devam etti.

FAO, aralık ayı değerinin bir önceki yıla göre yüzde 6,7 arttığını, ancak Mart 2022'de ulaşılan tüm zamanların en yüksek seviyesinin yüzde 20,7 altında kaldığını söyledi.

Analistler, şeker fiyatlarının aralık ayındaki aylık düşüşe öncülük ettiğini ve başlıca üretici ülkelerde şeker kamışı mahsul beklentilerinin iyileşmesi sayesinde aylık bazda yüzde 5,1 düşüşle Aralık 2023 seviyesinin yüzde 10,6 altında gerçekleştiğini kaydetti.

Öte yandan küresel arz açığı nedeniyle kakao yüzde 178,2 ve kahve yüzde 69,81 artış ile emtialar arasında en çok kazanan olarak 2024'ü kapattı.

Kakaonun ton başına fiyatı olumsuz iklim koşularının devam etmesiyle birlikte oluşan arz endişeleri sonucunda haftayı yüzde 11 artışla tamamladı.

ABD'de faaliyet gösteren emtia borsası Intercontinental Exchange'de libre bazında fiyatlar, şekerde yüzde 1,9 artarken kahvede yüzde 1,2 ve pamukta yüzde 0,5 azaldı.

Muhabir: Tunahan Kükürt