Emtia piyasasında geçen hafta Trump rüzgarı esti

İSTANBUL (AA) - Trump'ın, Çin'e karşı ılımlı yaklaşımı ve müzakereye açık olduğunu ifade etmesi, daha önce uygulayacağını belirttiği tarifelerin uluslararası ticaret üzerindeki belirsizliklerini bir nebze de olsa hafifletti.

Trump'ın video konferans yöntemiyle katıldığı Davos'ta düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu'nda (WEF), jeopolitik risklerin giderilmesine ilişkin mesajları ile petrol fiyatları ve faiz oranlarının düşürülmesi gerektiği yönündeki açıklamaları da varlık fiyatları üzerinde etkili oldu.

Öte yandan Trump'ın Çin'e yönelik ılımlı tutumuna karşın, Kanada, Meksika, Avrupa Birliği (AB) gibi ticaret partnerlerine yönelik tehditleri endişe oluşturmaya devam ederken, tarifelerin küresel ticaret savaşlarını tetikleyebileceğine ve ABD'de enflasyonist baskıları artırabileceğine ilişkin kaygılar devam ediyor.

Bununla birlikte, ticari tarife söylemlerine yönelik açıklamalarda bulunan Çin Başbakan Yardımcısı Ding Xuexiang korumacılıkla hiçbir yere varılamayacağını belirterek, "Bir ticaret savaşında kazanan olmaz." ifadesini kullandı.

Ülkesinin ticaret fazlası peşinde olmadığını bildiren Ding, ticareti dengelemek için yüksek kaliteli ürün ve hizmetler ithal etmeye istekli olduklarını söyledi.

Altının ons fiyatı, Trump'ın faiz oranlarını düşürme çabaları ve gümrük vergilerindeki belirsizlik nedeniyle dolar endeksinin zayıflamasıyla geçen hafta yükselerek üst üste 4 haftalık yükselişle 2024 Ekim ayındaki rekor seviyesine yakın seyretti. Bununla birlikte analistler, Trump'ın otomobil endüstrisini "kurtaracaklarına" dair açıklamasının muhtemelen paladyum fiyatlarının toparlanmasına neden olabileceğini belirtti.

Bu gelişmeler ile birlikte ons bazında fiyatlar, geçen hafta altında yüzde 2,6 ve paladyumda yüzde 3,7, platinde yüzde 0,7, gümüşte yüzde 1,1 arttı.

Trump'ın uyguladığı tarifeler geçtiğimiz hafta baz metaller üzerinde de etkili oldu.

Analistler, Kanada'da Quebec eyaletinin alüminyum üretiminde dünyada 4. sırada yer aldığını belirterek, Trump'ın uygulayacağı tarifelerin alüminyum piyasaları üzerinde bir etki yaratabileceğine dikkati çekti.

Konu hakkında açıklamada bulunan Kanada Alüminyum Birliği Başkanı ve CEO'su Jean Simard, "Bu durum bizi etkileyecek çünkü en büyük müşterimiz üzerinde olumsuz bir etki yaratacak, bu da tüketimin düşmeye başlaması anlamına geliyor." dedi.

Öte yandan Endonezya'nın nikel madenciliği derneği APNI yaptığı açıklamada, ülkenin 2025 nikel madenciliği kotasını 298,5 milyon metrik ton olarak onayladığını bildirdi.

Kurumsal tarafta ise dünyanın en büyük madencilik ve metal üretim şirketlerinden biri olan Rio Tinto, Trump'ın Arizona'daki bakır madeni için onay vereceğine dair beklentilerinin olduğunu belirtti.

Financial Times'da yayınlanan haberde, Rio Tinto'nun CEO'su Jakob Stausholm, "Bu projeyi ilerletmek için gerçekten iyi bir şansımız olduğunu düşünüyorum" ifadelerini kullandı.

Baz metallerde tezgah üstü piyasada geçen hafta fiyatlar libre bazında bakırda yüzde 0,9, alüminyumda yüzde 2, nikelde yüzde 2,6, kurşunda yüzde 1,7 ve çinkoda yüzde 4,5 azaldı.

Petrol fiyatları, Trump'ın ikinci başkanlık dönemine enerjide "ulusal acil durum" ilan ederek başlamasının etkisiyle haftayı düşüşle tamamladı.

Beyaz Saray tarafından yayımlanan kararnamede, ABD'nin enerji üretimindeki yetersizliklerin ekonomik ve ulusal güvenlik açısından "olağanüstü bir tehdit" oluşturduğu belirtilerek, ülkede fosil yakıt üretiminin artırılacağı mesajı verildi. Trump, Alaska'nın doğal kaynak potansiyelini ortaya çıkarmaya yönelik bir kararnameyi imzalarken, Joe Biden döneminde kara sularında petrol ve doğal gaz sondajına getirilen yasakları da iptal etti.

ABD'nin enerji üretim kapasitesini artırmaya yönelik adımlarının kısa vadede arzı artırabileceğini ve fiyatların aşağı yönlü hareketini destekleyebileceğini ifade eden analistler, Trump'ın, Meksika ve Kanada'dan gelen ürünlere yüzde 25, Çin'den gelen ürünlere ise ek yüzde 10 gümrük vergisi getirebileceğini belirtmesinin, ülkede fiyat artışlarına yol açabileceği endişelerini artırdığını belirtti.

Analistler ayrıca bu durumun, ülkede petrol talebinin azalacağı beklentisini güçlendirdiğini, fiyatlar üzerinde aşağı yönlü baskı oluşturmaya devam ettiğini söyledi.

Öte yandan, Amerikan Petrol Enstitüsü (API), ABD'nin ticari ham petrol stoklarının geçen hafta önceki haftaya göre 1 milyon varil arttığını öngördü. Piyasa beklentisi, stokların 2 milyon 600 bin varil azalacağı yönündeydi. Beklentinin aksine stoklarda artış olması, ABD'de talebin zayıfladığına işaret ederek petrol fiyatlarını aşağı çekti.

ABD Enerji Enformasyon İdaresinin (EIA) haftalık petrol raporuna göre, ABD'nin ticari ham petrol stokları geçen hafta yaklaşık 1 milyon varil azalarak 411 milyon 700 bin varile düştü. Beklentiler, stokların 1 milyon varil artacağı yönündeydi. Ayrıca, ABD'nin günlük ham petrol üretiminin de yaklaşık 4 bin varil düşerek 13 milyon 477 bin varil olduğu kaydedildi.

Bunula birlikte Trump, Suudi Arabistan ve OPEC'ten petrol fiyatlarını düşürmelerini talep edeceğini ve Riyad'dan, planlanan ABD yatırım paketini 600 milyar dolardan 1 trilyon dolara çıkarmasını isteyeceğini söyledi.

Bu arada, Çin merkezli enerji şirketi China National Petroleum Corp (CNPC) tarafından yayınlanan rapora göre, Çin'in ham petrol ithalatının bu yıl yalnızca yüzde 1 artması bekleniyor ve ülkenin petrol ithalatına bağımlılığının 2026-2030 yılları arasında yüzde 70 civarında kalacağı öngörülüyor.

Doğal gaz fiyatları ise iklim koşulları ve jeopolitik gelişmeler ile birlikte yükselişini sürdürmeye devam ediyor.

Bu gelişmelerle Brent petrolün varil fiyatı geçen haftayı yüzde 2,9 azalışla kapatırken, New York Ticaret Borsası'nda işlem gören doğal gazın İngiliz termal birimi (MMBtu) cinsinden fiyatı da yüzde 1,6 artışla tamamlandı.

Trump'ın Tarım Bakanlığı için aday gösterdiği Brooke Rollins, daha önce etanol zorunluluklarına ve tarım sübvansiyonlarına karşı çıkan bir kuruluşu yönetmiş olmasına rağmen, yaptığı açıklamada gümrük vergilerinden kaynaklanan kayıpları telafi etmek amacıyla çiftçilere doğrudan ödeme yapmayı değerlendireceğini belirtti.

Öte yandan, Endonezya doğal kaynak ihracatçılarına gelirlerini en az bir yıl boyunca yurt içinde tutma zorunluluğu getiren yeni bir düzenleme hazırladığını duyurdu. Ekonomi Bakanı Airlangga Hartarto, geçen hafta yaptığı açıklamada, bu düzenlemenin sevkiyat belgelerinde en az 250 bin dolar değerinde olan her ihracat için geçerli olacağını belirtti.

Soya fasulyesinde ise dünyanın en büyük soya fasulyesi alıcısı olan Çin, beş Brezilyalı firmadan gelen soya fasulyesi sevkiyatlarını, yüklerin bitki sağlığı gerekliliklerini karşılamaması nedeniyle durdurdu.

Hindistan, kırsal gelirleri artırmak ve enflasyonu kontrol altına almak amacıyla, gelecek ayki bütçede tarım sektörüne yapılan harcamaları yaklaşık yüzde 15 artırarak 20 milyar dolara çıkarmayı planladığını kaydetti. Analistler, bunun son 6 yılın en büyük artışı olacağını belirtti.

Bu gelişmelerle geçen hafta Chicago Ticaret Borsası'nda kile başına fiyatlar buğdayda yüzde 1, mısırda yüzde 0,5 ve soya fasulyesinde yüzde 2 artarken pirinçte yüzde 0,88 azaldı.

Şeker fiyatları, Hindistan'ın bu sezon sonuna kadar 1 milyon ton şeker ihracatına izin vereceği haberinin ardından, 3 yılın en düşük seviyelerine geriledikten sonra bu seviyeden kayıplarını telafi ederek haftayı artıda kapattı.

Kakao piyasasında ise Gana, 2023-2024 sezonunda 370 bin ton kakaonun teslimatını düşük üretim nedeniyle erteledi ve Tarım ve Gıda Bakanı Eric Opoku, üretimin 20 yılın en düşük seviyesine düşmesi nedeniyle önceki sezondan bu sezona teslimatın ertelendiğini açıkladı.

ABD'de faaliyet gösteren emtia borsası Intercontinental Exchange'de libre bazında fiyatlar, pamukta yüzde 0,2 azalırken şekerde yüzde 4,5 kahvede yüzde 5,6 arttı. Kakaonun ton başına fiyatı da haftayı yüzde 5,7 artışla tamamladı.

Muhabir: Tunahan Kükürt