İSTANBUL (AA) - Kanuni Sultan Süleyman Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nöroloji Kliniğinden Doç. Dr. Mehmet Demir, 29 Ekim Dünya İnme Günü dolayısıyla AA muhabirine yaptığı açıklamada, inmenin, beyin damarlarının tıkanması veya yırtılması sonucu ortaya çıkan ani bir beyin hasarı olduğunu söyledi.
İnme sırasında beyne giden kan akımı ne kadar uzun süre kesilirse, kalıcı hasar ve sakatlık riskinin o kadar arttığını belirten Demir, "İnme, kalp krizi kadar acil bir durumdur ve halk arasında 'beyin krizi' olarak da adlandırılır. İlk 4,5 saat içinde gelen uygun hastalara damar içi pıhtı çözücü tedavi uygulanabiliyor. İlk 6 saate kadar, bazı durumlarda 24 saate kadar mekanik trombektomi yapılabiliyor." dedi.
Demir, ancak geç kalmanın bu tedavi şansını ortadan kaldırdığını ve kalıcı felç riskini artırdığını kaydederek, "Belirtiler başladığında, yani yüzde eğilme, konuşma bozukluğu, kolda veya bacakta güçsüzlük fark edildiğinde vakit kaybetmeden 112 aranmalı ve hasta en yakın inme merkezine ulaştırılmalıdır. Beklenen her dakika, geri dönüşsüz beyin hücresi kaybı anlamına gelir." diye konuştu.
Toplumda inme farkındalığını artırmak için uygulanan FAST testinin hayati önem taşıdığını aktaran Demir, "FAST testi, öğretmenlerden aile bireylerine, iş yerindeki ilk yardım ekiplerine kadar herkesin kolaylıkla uygulayabileceği bir yöntemdir. Bu farkındalık her yıl binlerce kişinin hayatını kurtarabilir." ifadelerini kullandı.
"Yaş ilerledikçe damar sertliği ve pıhtılaşma eğilimi artar"Doç. Dr. Demir, inmelerin yaklaşık yüzde 80'inin damar tıkanıklığına bağlı olduğunu belirterek, hipertansiyon, diyabet, kalp hastalıkları, ritim bozuklukları, yüksek kolesterol, sigara kullanımı ve obezitenin başlıca risk faktörleri arasında yer aldığını aktardı.
Bu faktörlerin kontrol altına alınmasının inme riskini büyük ölçüde azalttığını vurgulayan Demir, "Ayrıca yaş ilerledikçe damar sertliği ve pıhtılaşma eğilimi artar. Bu da 60 yaş üzerindeki bireylerde inme riskini yükseltir. Genetik yatkınlık ve stresli yaşam tarzı da dolaylı risk unsurları arasında yer alır." bilgisini paylaştı.
Demir, Kanuni Sultan Süleyman Eğitim ve Araştırma Hastanesinin inme merkezinde, tedavi sürecinin acil servisten nörolojiye uzanan hızlı bir algoritmayla yönetildiğini belirterek, şunları kaydetti:
"Acil serviste inme alarmı verildiğinde, nöroloji ve radyoloji ekipleri eş zamanlı olarak bilgilendirilir. Bilgisayarlı tomografi hızla çekilir, kanama dışlanır. Uygun hastalarda damar içi pıhtı çözücü tedavi başlatılır, gerekirse anjiyografik trombektomi uygulanır. Tedavi sonrası hastalar inme ünitesi veya yoğun bakımda izlenir. Bu süreç hastanemizde 7/24 işler durumdadır."
"Erken rehabilitasyon iyileşmenin kalitesini belirliyor"Hastanenin Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Kliniğinden Doç. Dr. İsmail Mert Zure ise inme rehabilitasyonuna mümkün olan en erken dönemde, hastanın tıbbi durumu stabil hale gelir gelmez başlanması gerektiğini belirtti.
Bu sürenin inmenin şiddetine ve hastanın genel sağlık durumuna göre değiştiğini aktaran Zure, "Ancak erken dönemde başlanması kas sertliği, eklem kısıtlılığı, bası yaraları ve akciğer enfeksiyonları gibi komplikasyonları önler. Erken rehabilitasyon iyileşmenin kalitesini belirliyor." diye konuştu.
Zure, beynin yeniden yapılanma kapasitesinin ilk haftalar ve aylarda en yüksek seviyede olduğunu vurgulayarak, "Bu dönemde yapılan doğru egzersizler, beynin kaybedilen fonksiyonları başka bölgeler üzerinden yeniden öğrenmesini sağlar. Bu nedenle erken rehabilitasyon, iyileşmenin kalitesini ve hızını belirleyen en önemli faktörlerden biridir." değerlendirmesinde bulundu.
Her hastanın tedavi planının kişiye özel olarak hazırlandığını belirten Zure, "Brunnstrom Evreleme Sistemi, Fonksiyonel Bağımsızlık Ölçeği (FIM) ve Fonksiyonel Ambulasyon Skalası (FAS) gibi değerlendirme araçlarıyla hastanın iyileşme düzeyini belirliyoruz. Denge testleri ve spastisiteyi ölçtüğümüz çeşitli ölçekler de hasta takibini standartlara uygun şekilde yapmamıza olanak sağlıyor." şeklinde konuştu.
"Teknolojinin gelişmesiyle inme rehabilitasyonunda büyük bir dönüşüm yaşandı"Zure, inmenin yalnızca kas gücü kaybına neden olmadığını; konuşma, yutma, hafıza ve ruhsal durum üzerinde de etkili olduğunu, bu nedenle başarılı bir rehabilitasyonun ancak multidisipliner bir ekip çalışmasıyla mümkün olabileceğini vurguladı.
Son 10 yılda teknolojinin gelişmesiyle inme rehabilitasyonunda büyük bir dönüşüm yaşandığını aktaran Zure, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Robotik yürüme sistemleri, hastaların güvenli bir ortamda tekrar tekrar yürüme pratiği yapmasını sağlıyor. Bu, beynin öğrenme kapasitesini artırıyor. Kol ve eli çalıştıran robotik sistemlerle de üst ekstremite fonksiyonlarının geri kazanımında oldukça iyi sonuçlar alıyoruz. Sanal gerçeklik uygulamaları da rehabilitasyon sürecine motivasyon kazandırıyor. Hastayı bir ormanda, deniz kenarında veya eğlenceli bir oyun ortamında hissettiren bu uygulamalar, egzersiz tekrar sayısını artırarak iyileşmeyi destekliyor."
Doç. Dr. Zure, inme rehabilitasyonunun uzun soluklu bir süreç olduğunu belirterek, rehabilitasyonun başarısında motivasyon ve aile desteğinin en az tıbbi tedavi kadar belirleyici olduğunu sözlerine ekledi.
Muhabir: Hikmet Faruk Başer
