ANKARA (AA) - Filipinler'de halk, Devlet Başkanı Yardımcısı Sara Duterte'nin azil süreci, Güney Çin Denizi gerilimi, gelir eşitsizliği gibi sorunların gölgesinde 12 Mayıs'ta ulusal parlamentoda ve yerel düzeyde 18 binden fazla sandalyenin sahibini belirlemek üzere sandık başına gidiyor.
Sara Duterte'nin azil süreci ve babası eski Devlet Başkanı Rodrigo Duterte'nin "insanlığa karşı suç" işlediği iddiasıyla Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) tarafından gözetim altında tutulmasının yanı sıra Güney Çin Denizi gerilimi ve diğer sosyal sorunlar ülke gündemindeki yerini koruyor.
Filipinler'de halk, parlamento üyelerinin büyük kısmını, 82 vilayetin her biri için birer vali ve vali yardımcısı ile yerel belediyelerdeki diğer mevkiler dahil olmak üzere 18 bini aşkın sandalye ve makamın sahibini seçecek.
Güneydoğu Asya'nın 110 milyonu aşkın nüfuslu ülkesi Filipinler'de 68 milyondan fazla kayıtlı seçmen yarın oy kullanacak, yurt dışındaki seçmenler için ise oy verme süreci 13 Nisan'da başladı.
Ara seçimler, nabız yoklaması olacak24 üyeli Senato ve 317 üyeli Temsilciler Meclisinden oluşan Filipinler Parlamentosunda her 3 yılda bir 12 Senato üyesi ile Temsilciler Meclisi üyelerinin tamamı için seçim düzenleniyor.
Öte yandan, Manila Times'ın verilerine göre, kendi içinde ikiye ayrılan Temsilciler Meclisinde ülkenin 254 idari bölgesi için birer bölge temsilcisi bulunuyor.
Temsilciler Meclisindeki üyelerin yüzde 20'sini işçiler, çiftçiler, gençler, kadınlar ve yerli halklar gibi bazı grupları temsil etmek üzere, seçmenlerin oy verdiği partinin listesinden seçilen üyeler oluşturuyor.
Bu bölge temsilcileri, yerel yasama yetkilerine ek olarak yüksek görevlerdeki yetkililerin azlini talep edebiliyor.
Örneğin, anayasanın ihlali, yolsuzluk, kamu güvenine ihanet gibi suçlamalarla Temsilciler Meclisinde azli istenen Başkan Yardımcısı Sara Duterte hakkındaki duruşma, seçimden sonra Senatoda yapılacağından kendisine yakın senatör adaylarının kazanması Duterte için önem teşkil ediyor.
Filipinler'de ara seçimler, ülkede genellikle halkın iktidardan ne kadar memnun olduğunun göstergesi görülüyor.
Seçim kampanyalarında şiddet olaylarıDaha önceki seçim dönemlerinde şiddet, oy satın alma ve dezenformasyon gibi sorunların yaşandığı Filipinler'de bu seçim döneminde de şiddet olayları meydana geldi.
Yerel basındaki haberlere göre, Albuera Belediye Başkan adaylarından Rolan "Kerwin" Espinosa, 10 Nisan'da seçim kampanyası sırasında omzundan vuruldu. Ardından 30 Nisan'da bir Temsilciler Meclisi üyesini silahlı düelloya davet ettiği gerekçesiyle Espinosa'nın seçimlerden diskalifiye edilmesi istendi.
Rizal Belediye Başkanı Joel Ruma ise 23 Nisan'da yeniden seçilmek üzere düzenlediği kampanyada vurularak öldürüldü.
Filipinler Seçim Komisyonunun (COMELEC) "oy satın almayı" yasaklaması üzerine polis, Davao de Oro vilayetinde seçim kampanyası kapsamında halka pirinç dağıttığı anlaşılan kamyonet sürücüsünü gözaltına aldı.
Ayrıca iktidardaki Duterte ile Marcos aileleri arasındaki gerilim de suları bulandırıyor.
İki aile arasında kurulan ve 2022'de Devlet Başkanı Ferdinand Marcos Jr'ı iktidara taşıyan "UniTeam" ittifakı bozulmuş, azli istenen Devlet Başkan Yardımcısı Sara Duterte 2024'te, kendisinin öldürülmesi halinde Devlet Başkanı Marcos Jr, eşi Liza Araneta-Marcos ve Meclis Başkanı Martin Romualdez'i öldürmeleri için suikastçı tuttuğunu söylemişti.
Senatodaki 24 koltuktan 12'sine oturacak ismin belirleneceği seçim için 64 aday yarışıyor. Marcos Jr'ın "Alyansa Para sa Bagong Pilipinas" Koalisyonu ve ona muhalefet olarak Duterte'nin "DuterTen" Koalisyonu başta olmak üzere pek çok parti, Senatoda çoğunluk sayılan 13 koltuğu elde etmeye çalışıyor.
Marcos Jr, büyük devlet projelerinin devam edebilmesi için "Alyansa Para sa Bagong Pilipinas" Koalisyonu'ndan adaylarının kazanması gerektiğini savunuyor. Koalisyon adayları, yeni altyapı projelerinin yanı sıra sıkı bütçe denetlemeleriyle ekonomik gelişmeyi sağlamaya ve istihdam oluşturmaya ek olarak Çin'e karşı daha sıkı politikalar benimsemeyi vadediyor.
Davao kentinin 2. kez belediye başkanı seçilmek için adaylığını koyan Rodrigo Duterte de UCM'de gözetim altında tutulmasına rağmen adaylığını koruyor.
- Anketlerde iktidarın senatör adayları önde gidiyor
Filipinler'de araştırma şirketi Pulse Asia, 20-24 Nisan'da 2 bin 400 kişinin katılımıyla 64 senatör adayına ilişkin anket yaptı.
Ankete göre, katılımcıların yüzde 60'ından fazlası "DuterTen" Koalisyonu'ndan Christopher Lawrence "Bong" Go'ya oy vereceklerini belirtti.
Diğer yandan anket sonuçları, seçimi kazanacak adayların çoğunun "Alyansa Para sa Bagong Pilipinas" Koalisyonu'ndan çıkacağını gösterdi.
Öte yandan, Temsilciler Meclisine parti listelerinden girmek için yarışan ve toplumun belirli kesimlerine hitap eden 155 grup arasında yaklaşık yüzde 5,5 oyla "Duterte Gençliği" (Duterte Youth) grubu başı çekiyor.
- Seçimlere Çin müdahalesi iddiası
Çin ve Filipinler'in Güney Çin Denizi üzerinde hak iddiasında bulunması, iki ülke arasındaki gerilimi artırıyor.
Filipinler'de Ulusal Güvenlik Konseyi (NSC) Genel Müdür Yardımcısı Jonathan Malaya, Senatoda deniz güvenliği konusunda yapılan oturumda "Çin destekli aktörlerin" seçimlere müdahale ettiklerini ileri sürdü.
Çin Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, bu iddia reddedilirken Filipinler hükümeti, konuya ilişkin daha detaylı soruşturma yürütülmesi gerektiğini belirtti.
Filipinler'de "Social Weather Stations" adlı kuruluşun 11-15 Nisan'da 1800 kayıtlı seçmenle yaptığı ankette ise katılımcıların 4'te 3'ünün, "Batı Filipinler Denizi'nde Çin'in agresif eylemlerine karşı Filipinler'in egemenliğini savunacak" adayları tercih ettiği ortaya konuldu.
Muhabir: Emirhan Demir
