DIYARBAKIR (AA) - Diyarbakır'da yaşayan, 13 yıldır kelebek ve çiçekleri fotoğraflayarak kayıt altına alan doğa fotoğrafçısı ve özel eğitim öğretmeni Muhammed Yalçın, geçen yıl Fırat Nehri Havzası'nda yer alan Çüngüş ilçesi sınırlarındaki 2 bin 200 rakımlı Bosman Dağı'nın zirvesine tırmandı.
Sarp arazide ilk kez karşılaştığı ters lale türünü fotoğraflayan Yalçın, elindeki verileri bu alanda uzman akademisyenlerle paylaştı.
Elazığ'da yaşayan uzman biyolog Veysel Sonay da aynı türü yine Fırat Nehri Havzası'nda yer alan Hazar Dağı'nın yüksek rakımlı bir bölgesinde fotoğrafladığı bilgisini Yalçın'a iletti.
Aksaray Üniversitesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehtap Tekşen, uzman biyolog Veysel Sonay, botanik uzmanı Doç. Dr. Mehmet Maruf Balos, uzman biyolog Dr. Mustafa Keskin ve doğa fotoğrafçısı Muhammed Yalçın, bu ters lale türüyle ilgili çalışma başlattı.
Çalışmalar sonucunda ters lalenin daha önce literatürde olmayan yeni bir tür olduğu belirlendi.
Biyolog Sonay'ın kızı Avzem'in ismine atfen "Fritillaria avzemiae", Türkçe olarak ise "Sarıkız lalesi" adıyla kayıt yapılan lale türü, uluslararası bilimsel araştırma dergisi "International Journal Of Nature And Life Sciences"da yayımlandı.
"Dünyadaki yaklaşık 170 ters lale türünden 56'sı Türkiye'de"Ters laleyi fotoğraflayan Yalçın, AA muhabirine, çocukluğundan bu yana kelebeklere ve çiçeklere ilgisinin olduğunu, 13 yıldır da Diyarbakır başta olmak üzere Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde onlarca endemik kelebek ve bitki türünü kayda aldığını söyledi.
Geçen yıl kayıt altına aldığı ve "Çermik lalesi" ismini verdiği ters lalenin de Türkiye'nin 53'üncü türü olarak literatüre girdiğini anımsatan Yalçın, "Sürekli doğa yürüyüşlerine katılıyorum. Bu yürüyüşlerde çiçeklerin ve kelebeklerin fotoğrafını çekiyorum. Sonra bunları uzmanlarına sorarak tanımlamaya, türleri hakkında fikir edinmeye çalışıyorum." dedi.
Son yıllarda özellikle ters laleleri fotoğraflamaya başladığını anlatan Yalçın, Bosman Dağı'ndaki doğa yürüyüşünde de bir ters lalenin ilgisini çektiğini belirtti.
Yalçın, bunun diğerlerinden daha farklı olduğunu gözlemlediğini dile getirerek, şunları söyledi:
"Hemen fotoğrafladım, uzman biyolog Veysel Sonay hocama sordum ve kendisi de Hazar Dağı'nda bunu fotoğrafladığını söyledi. Bunun üzerine araştırmaya başladık. Her iki dağda arazi taraması yaptık. Bitkiden örnekler aldık. Bunun yeni bir tür olduğu anlaşıldı. Geçen hafta uluslararası akademik dergide yayımlandı."
Yalçın, "Dünyada yaklaşık 170 ters lale türü var. Bunun 56'sı Türkiye'de. Bulduğumuz ters lale 56'ncı tür olarak kaydedildi. Yani dünyadaki ters lalelerin üçte biri Türkiye'de bulunuyor." ifadelerini kullandı.
Ters laleleri koparmanın cezasının 557 bin 212 lira olduğuna dikkati çeken Yalçın, keşfedilen her türün Anadolu'nun zengin florasının bir kanıtı olduğunu vurguladı.
Uzman biyolog Veysel Sonay da bu özel ters lale türüne kızının isminin verilmesinden mutluluk duyduğunu belirtti.
Sonay, bölgedeki türlerin korunması ve yeni türlerin literatüre kazandırılması için çalışmaları sürdüreceklerini söyledi.
Muhabir: Bestami Bodruk
