ANKARA (AA) - Fransız hükümetinin İsrail’in Gazze’de ve işgal altındaki Filistin topraklarında işlediği suçlara ortaklık ettiği gerekçesiyle Uluslararası Ceza Mahkemesine (UCM) bildirimde bulunan Orta Doğu’da Adalet için Avukatlar Derneğinin (AJPO) Başkanı Dominique Cochain, İsrail’in işgal altındaki Filistin topraklarında ve Gazze’de işlediği suçlara ilişkin Fransız hükümetinin duruşunu AA muhabirine değerlendirdi.
Fransız hükümetinin Gazze'de yaşananlar karşısındaki tutumuyla ilgili UCM’nin kurucu anlaşması Roma Statüsü'nün 25. maddesi uyarınca mahkemeye şikayette bulunduklarını hatırlatan Cochain, UCM savcısının, sundukları bilgilere dayanarak işlem başlatabileceğini söyledi.
Cochain, “25. madde, diğer hususların yanı sıra mahkemenin yargı yetkisi dahilinde bir suçun işlenmesini teşvik eden veya yardım, işbirliği veya herhangi bir şekilde destek sağlayarak (örneğin; silah satışı, ekonomik yardım) suçun işlenmesini kolaylaştıran gerçek kişilerin cezai sorumluluğunu düzenler.” ifadelerini kullandı.
Gazze’de “soykırım sürerken İsrail'e yardım ve destek sağlamaya devam eden hükümetlerin sorumluluklarıyla yüzleşmesi” gerektiğini vurgulayan Cochain, “Yalnızca suçların doğrudan faillerinin değil, aynı zamanda hukuken suç ortağı olarak kabul edilebilecek herkesin yargılanması ve cezalandırılması için tüm yasal yolların izleneceğinin anlaşılmasını umuyoruz.” diye konuştu.
Cochain, Fransız hükümetini İsrail’in işlediği suçlara ortaklık etmekle suçlamalarının, Fransız kamuoyunda “oldukça olumlu” karşılandığını belirterek “birçok Fransız vatandaşının, bir soykırım canlı yaşanmasına rağmen hükümetlerin (Avrupa'dakiler de dahil) en ufak bir tepki göstermemelerinden dolayı derin üzüntü duyduğunu” aktardı.
Öte yandan Cochain, UCM’ye yaptıkları şikayet sonrası İsrail hükümetine koşulsuz destek veren politikacılardan tehditler aldıklarını söyledi.
Bu bağlamda UCM’ye yaptıkları şikayetin “siyasi” olmadığının altını çizen Cochain, “Suçların ciddiyeti göz önüne alındığında, siyasi eğilimlerden bağımsız olarak, (suça ortaklık edenlerin) kınanmaları ve cezalandırılmaları için geçerli tüm tedbirlerin uygulanması konusunda hemfikir olunması gerektiğine inanıyoruz.” ifadelerini kullandı.
Cochain, Fransız hükümetinin Gazze konusundaki tutumuna ilişkin, "Ne yazık ki, Fransa'nın net bir hareket çizgisi yok ve insani olduğunu iddia ettiği birkaç tutumuyla aldığı önlemler arasında uçurum var.” dedi.
Gazze konusunda Fransız hükümetinin “söylemlerinden çok eylemlerine bakmak gerektiğini” kaydeden Cochain, “eylemlerin söylemlerle tutarlı olmadığını” vurguladı.
Fransız hükümeti "İsrail’in işlediği suçlara ortaklık etmekle" UCM'ye şikayet edilmiştiYüzden fazla Fransız avukatın üyesi olduğu AJPO, hükümet ve 19 milletvekili hakkında "İsrail’in Gazze’de ve işgal altındaki Batı Şeria’da işlediği soykırım suçu, insanlığa karşı suçlar ve savaş suçlarına ortaklık ettikleri" suçlamasıyla UCM'ye başvurmuştu.
UCM’ye yapılan 56 sayfalık başvuruda Fransız hükümetinin "İsrail devletinin işgal altındaki Filistin topraklarında savaş suçları, insanlığa karşı suçlar ve soykırım suçlarını işlemesini kolaylaştırdığına ve kolaylaştırmaya devam ettiğine inanmak için makul gerekçeler olduğu" vurgulanmıştı.
Başvuruda, hükümetin İsrail’in Filistin topraklarında işlediği suçlara "manevi ve diplomatik" desteğin yanı sıra Fransız-İsrail çifte vatandaşı askerleri cezalandırmaması ve İsrail’e silah desteği sağlamasıyla bu suçlara "maddi destek" verdiği belirtilmişti.
Mahkemeye sunulan gerekçelerde "İsrail’in işlediği suçlardan haberdar olan" Fransa’nın "bu suçların işlenmesini kolaylaştırmaması, aksine engellemesi yükümlülüğü olduğu" hatırlatılırken hükümetin eylemsizliğinin "suçların bu kadar uzun ve ağır şekilde işlenmesine" yol açtığı ifade edilmişti.
Fransız hükümetine İsrail’e silah satışını durdurması çağrısı yapılmıştıParis'te aralarında Uluslararası Af Örgütünün de bulunduğu 11 sivil toplum kuruluşu, Nisan 2024'de, “Gazze'de sivilleri hedef aldığı ve insan haklarını ihlal eden” İsrail'e silah satışını durdurması için mahkemeye başvurmuştu.
Fransız devletine karşı açılan üç ayrı davada özellikle ML3 olarak bilinen mühimmat için Fransız hükümetinin verdiği silah ihracat lisansının kaldırılması, ML15 olarak bilinen kızıl ötesi ve termal görüntüleme ekipmanlarına ve ML5 bombardıman hesaplayıcılarına yönelik ihracat lisansının askıya alınması, hem askeri hem sivil amaçlı kullanılan mallar için tüm lisansların kaldırılması talep edilmişti.
Mahkeme, STK’lerin talebini Mayıs 2024’te tamamen reddetmişti.
Fransa Savunma Bakanlığı raporuna göre, 2014-2022'de İsrail için toplam değeri 2,5 milyar avro olan ihracat lisansları çıkarıldı ve Fransa her yıl İsrail'e ortalama 20 milyon avroluk askeri teçhizat satıyor.
Macron, Filistin Devleti’ni tanıma kararı almıştıFransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron 24 Temmuz’da Filistin devletini tanıma kararı aldığını ve eylül ayında yapılacak Birleşmiş Milletler Genel Kurulunda (BMGK) bu konuda resmi bir açıklama yapacağını bildirmişti.
Fransa aynı zamanda Birleşmiş Milletlerde (BM) 28-30 Temmuz tarihlerinde düzenlenen yüksek düzey katılımlı uluslararası Filistin Konferansı'na eş başkanlık etmiş ve ülkelere, Filistin Devleti’nin tanınması yönünde adım atma çağrısı yapmıştı.
Ayrıca Fransa İsrail'in açlığı dayattığı ve insani yardım girişini engellediği Gazze'ye havadan yardım yapmaya başlamıştı.
Muhabir: Şeyma Yiğit
