İki güneşli gezegenin keşfinden beynin deneyimlerle ilişkisine, nisandaki bilimsel gelişmeler

ANKARA (AA) - Bilim ve teknoloji alanındaki ilerlemeler, evrenin derinliklerinde gizli kalan sırları aydınlatarak, insanlığın karşılaştığı problemlere yeni bakış açıları ve çözümler sunmaya devam ediyor.

Bu kapsamda AA muhabiri, nisanda öne çıkan bilimsel gelişme ve keşifleri derledi.

Bilim insanları, güneş sisteminden yaklaşık 120 ışık yılı uzaklıkta, kendi ikiz yıldızları etrafında dönen bir gezegen keşfetti.

Science Advances dergisinde yayımlanan çalışmaya göre, iki güneşli olması nedeniyle Star Wars filminde Luke Skywalker karakterinin dünyası "Tatooine"ne benzetilen söz konusu gezegen, "2M1510" olarak adlandırıldı.

Bilim insanları, bu "güneşlerin" aslında, hidrojenli nükleer füzyon sürdürecek kadar ısınamadıkları için "kahverengi cüce yıldızlar" olarak isimlendirilen gök cisimleri olduğunu kaydetti.

Araştırmada, iki yıldız etrafında dönen birçok gezegen bulunsa da yörüngesi yıldızların hareketine dik olan tek gezegenin bu sistemde yer aldığı bildirildi.

"2M1510" isimli gezegenin kahverengi cüce yıldızlara ne kadar uzaklıkta olduğu ya da büyüklüğü henüz kesin olarak bilinmiyor.

ABD'de araştırmacılar, çocukluk dönemindeki olumsuz deneyimlerin, beyindeki bilişsel ve davranışsal gelişim üzerinde etkili olduğunu tespit etti.

"The Proceedings of the National Academy of Sciences" adlı dergide yayımlanan çalışmada, Boston'daki Mass General Brigham adlı kuruluştan araştırmacılar, 9 bin 82 çocuğun beyin verilerini inceleyerek beyinlerindeki bilişsel ve davranışsal faaliyetlerden sorumlu "beyaz madde" dokusunun yaşam deneyimleriyle ilişkisini ele aldı.

Doğum öncesi etkenler, ekonomik durum ve toplum gibi faktörlerin çocukluk döneminde gelişen beyaz maddeye etkilerini inceleyen araştırmacılar, çocukluktaki olumsuz deneyimlerin bilişsel gelişimi etkilediğini tespit etti.

Araştırmacılar, beynin hesap yapma ve dil algılama gibi işlevlerden sorumlu alanlarında beyaz madde dokularının kalitesindeki düşüklüğün, bu olumsuz deneyimlerle bağlantılı olduğunu buldu.

Araştırmacılar, çocuğun yaşadığı çevreye entegre olduğunu hissetmesi ve bilinçli ebeveynlere sahip olması gibi faktörlerin ise koruyucu etkileri olabildiğini ifade etti.

İngiltere'de gök bilimciler, Güneş Sistemi'nin dışında bulunan "K2-18b" gezegeninde yaşam olabileceği fikrini pekiştiren yeni kimyasal belirtiler gözlemledi.

"The Astrophysical Journal Letters" dergisinde yayımlanan makaleye göre, ABD Havacılık ve Uzay Ajansı'nın (NASA) James Webb Uzay Teleskobu'yla (JWST) elde edilen veriler inceledi.

Dünya'dan yaklaşık 124 ışık yılı uzaklıktaki "K2-18b" adlı gezegene ilişkin araştırma yapan bilim insanları, gezegenin atmosferinde, Dünya'da başta mikroorganizmalar olmak üzere birçok canlının ürettiği "dimetil sülfit" ve "dimetil disülfit" gibi bazı kimyasal moleküllerin izlerini buldu.

Gezegenin atmosferindeki bu moleküllerin, bilinmeyen kimyasal süreçlerden de kaynaklanmış olabileceğini vurgulayan araştırmacılar, bulguların Güneş Sistemi dışındaki bir gezegende de yaşamın bulunabileceğine yönelik birer delil olduğunu belirtti.

"K2-18b"ye yönelik önceki çalışmalarda, gezegenin atmosferinde metan ve karbondioksit bulunmuştu.

Bilim insanları, cüce şempanzelerin (bonobo), insanlara özgü olduğu düşünülen, farklı anlamlara gelen iki ifadeyi birleştirerek iletişim kuruyor olabileceklerini belirtti.

"Science" dergisinde yayımlanan makaleye göre, araştırmacılar, Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nde (KDC) yürütülen çalışma kapsamında 30 yetişkin cüce şempanzeden 700 ses kaydı aldı.

Bu seslerin kullanıldığı 300 farklı bağlamı karşılaştıran bilim insanları, bonoboların 7 ses türünü 19 farklı şekilde birleştirerek bazı "cümleler" kurduklarını belirledi.

Çin'de "Pekin E-Şehir Yarı Maratonu ve İnsansı Robot Yarı Maratonu" olarak adlandırılan organizasyonda insanlar ve insansı robotlar, ilk kez bir uzun mesafe koşu yarışında birlikte yer aldı.

21,1 kilometrelik parkurda bir yanda binlerce koşucunun katıldığı yarı maraton yapılırken, güvenlik nedeniyle ayrılan paralel bir parkurda insansı robotlar kendi aralarında yarıştı.

Robot Yarı Maratonu'nu, Pekin İnsan Robotiği İnovasyon Merkezi tarafından geliştirilen, "Tiangong Ultra" adlı insansı robot, 2 saat 40 dakika ve 42 saniyelik dereceyle kazandı.

Çinli bilim insanlarının geliştirdiği, "yapay güneş" olarak da anılan nükleer kaynaşım halkasının, iyon ve elektron ısı değerlerinde 100 milyon derece eşiğini aştığı bildirildi.

Siçuan eyaletinin merkezi Çıngdu şehrindeki "Huanliu-3" (HL-3) adı verilen deneysel reaktör, Güneş'tekine benzer bir nükleer füzyon reaksiyonu başlatabilecek ısı değerlerine yaklaştı.

Araştırmacılar, reaktörün iyon ısı değerinde 117 milyon dereceye, elektron ısı değerinde ise 160 milyon dereceye ulaştığını belirtti.

Çin İnsanlı Uzay Programı Ajansından (CMSA) yapılan açıklamaya göre, taykonotlar Çın Dong, Çın Congrui ve Vang Cie'yi taşıyan Şıncou-20 uzay mekiği, Long March 2F roketiyle Gobi Çölü'ndeki Ciuçüen Uydu Merkezi'nden fırlatıldı.

Taykonotlar, Şıncou-19 mekiğiyle 30 Ekim 2024'te istasyona gönderilen ve 6 aydır görev yapan taykonot ekibinden görevi devraldı.

Çin'in Dünya yörüngesinde kurduğu uzay istasyonuna gönderdiği yeni taykonot ekibi 24 Nisan'da hedefe ulaştı.

ABD'de yapılan deneyde, bilim insanları insan gözünün doğal olarak göremediği "olo" adını verdikleri yeni bir mavi-yeşil renk tonu keşfettiğini iddia etti.

Science Advances dergisinde yayınlanan bulgulara göre, göz retinasındaki M koni hücrelerinin lazerle özel olarak uyarılmasıyla görülen bu rengin, gerçek dünyada çıplak gözle görülemeyeceği ancak renk körlüğü araştırmalarına katkı sağlayabileceği kaydedildi.

Ancak bazı uzmanlar, bu rengin gerçekten yeni bir renk olup olmadığının tartışmalı olduğunu ifade ediyor.

Muhabir: Elif Gültekin Karahacıoğlu