İsrail'in saldırıları, Gazze'deki kültürel varlık ve mirası da yok etti
CENEVRE (AA) - Anadolu Ajansının (AA) "İsrail’in Gazze’ye Soykırım Saldırısı" başlıklı dosyasının altıncı haberinde İsrail saldırılarının kültürel varlıklar üzerindeki yıkımı ele alındı.
İngiltere'deki Southampton Üniversitesinden öğretim üyesi ve Gazze Deniz Arkeolojisi Projesi'nde (GAZAMAP) 2022-2023 yıllarında görev yapan Georgia Andreou ile University College London'dan (UCL) öğretim üyesi Anne Irfan, AA muhabirine, Gazze'deki kültürel varlıkların yıkımına ve kültürel mirasın yok edilmesine ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
Andreou, Gazze'de uydu görüntüleri dahil yıkımın son derece büyük ölçekli olduğuna dair görseller bulunduğunu belirterek, "Gazze'deki yıkım, benzeri görülmemiş olarak tanımlanıyor. Bu nedenle altyapının ne kadarının yok edildiğini ölçmek mümkün değil. Ancak kuruluşlar aracılığıyla altyapı ve konutların yaklaşık 4'te 3'ünün yıkıldığına dair referanslar var." dedi.
Gazze'deki ölçekte bir yıkımın Afganistan, Irak ve Suriye gibi savaşın uzun yıllar devam ettiği bölgelerde yaşanmadığını söyleyen Andreou, bunun, diğerleriyle kıyaslanamayacak seviyede olduğunu bildirdi.
Andreou, "(Diğer bölgelerle kıyaslandığında) Gazze ayrıca çok daha küçük bir yer ve nüfusu da çok daha yoğun. Dolayısıyla her yerin altında, çevresinde ve yıkılmış her bir binanın altında arkeolojik alan olma ihtimali var." diye konuştu.
Birleşmiş Milletler (BM) raportörlerinin Gazze'deki altyapının kasıtlı olarak yok edildiğine dair raporlarının olduğunu anımsatan Andreou, altyapının yıkılmasının "soykırım" olarak değerlendirilebileceğini ve bunu böyle tanımlayan kuruluşlar olduğunu da vurguladı.
Andreou, "(Gazze'deki yıkım) Özellikle arkeoloji ve kültürel miras bağlamında, bazı insanlar 'kültürel soykırım' terimini de kullandı. Çünkü bu, belirli bir bölgedeki belirli bir insan grubunun varlığına dair tüm kanıtları yok etmeyi içeriyor. Filistin yaşam tarzını temsil eden veya Filistin kimliğini sürdürmek için önemli olan birçok bina, altyapı ve hatta birçok doğal alan yok edildi. Bu nedenle, bu duruma 'kültürel soykırım' deniyor. Bu terim, aynı zamanda Ukrayna'daki savaş bağlamında da kullanıldı." şeklinde konuştu.
"UNESCO, 69 kültürel miras alanının yok edildiğini doğruladı"
Irfan da Gazze'deki kültürel varlıklarda tahribatın boyutunun korkunç seviyede olduğuna işaret etti.
Filistin'deki kültürel varlıkların yok edilmesiyle ilgili oran çok büyük seviyelere ulaşmış olsa da bunun yeni bir olgu olmadığının altını çizen Irfan, bu yaşananların temelinin, 1948'de binlerce Filistinlinin zorunlu göçe tabi tutularak vatansız kalmalarına neden olan "Nekbe olayı" ve İsrail'in kuruluşuna kadar uzandığını kaydetti.
Irfan, "Filistin'in kültürel hayatı ile kültürel miras kurumlarının yanı sıra kültür, bilim ve eğitim alanındaki varlıklarının kasıtlı olarak hedef alınması ve tahribi, İsrail yerleşimci sömürge stratejisinin her zaman kasıtlı bir parçası olmuştur." ifadelerini kullandı.
Gazze'de son 15 ayda ayakta kalan kültürel alana dair verileri elde etmenin zorluğuna değinen Irfan, kuruluşlar tarafından açıklanan verilerin daha fazla olma ihtimaline dikkati çekti.
Irfan, "Şu ana kadar en az 17 kütüphane ve arşivin yok edildiğini biliyoruz. Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), 69 kültürel miras alanının yok edildiğini doğruladı. Ancak daha geniş bir tablodan baktığımızda, en az 200 tarihi alanın yok edildiğini biliyoruz." dedi.
Muhabir: Muhammet İkbal Arslan
