Japonya'nın "Demir Leydisi" kamu harcamalarıyla büyümeyi ve teknolojik rekabeti canlandırmayı planlıyor

BERLİN (AA) - Ülkede iktidardaki Liberal Demokrat Parti'nin (LDP) liderlik seçimlerini kazanan 64 yaşındaki Takaiçi'nin "ülkenin ilk kadın başbakanı" olacağı öngörülüyor. "Demir Leydi" lakaplı siyasetçi, büyük devlet harcamalarıyla ekonomiyi canlandırmayı planlıyor.

Doğu Asya ülkesi Japonya'da, Başbakan İşiba Şigeru'nun geçen ay istifa edeceğini duyurması sonrası yeni başbakanı belirleme hazırlığı sürüyor.

Kyodo ajansı, dün, iktidardaki LDP ve Japonya Yenilik Partisi'nin koalisyon hükümeti kurmakta anlaşarak ülkenin ilk kadın başbakanı için zemin hazırlandığını bildirdi.

İktidar ve muhalefet partileri, 21 Ekim'de düzenlenecek meclis oturumunda yeni başbakanı seçecek.

LDP'nin bu ay içindeki liderlik seçimlerini kazanan Takaiçi Sanae'nin "yeni başbakan" olması bekleniyor.

Nara eyaletinin Yamatokoriyama kentinde Mart 1961'de doğan Takaiçi'nin babası bir imalathanede işçi, annesi ise eyalet karakolunda memurdu.

Kobe Üniversitesi İşletme Fakültesinden 1984'te mezun olan Takaiçi, 1987'de bir ABD kongre üyesinin ofisinde görev aldı.

1989'da "Matsushita Hükümet ve Yönetim Enstitüsü'nü" bitiren Takaiçi, TV Asahi ve Fuji TV dahil bazı kanallarda program sunuculuğu yaptı.

Panasonic kurucusu Matsuşita Konosuke ile görüşme fırsatı bulan Takaiçi, Japon sanayiciden aldığı ilhamla siyasete atılmaya karar verdi. 1993'te siyasete adım atan Takaiçi, o yıl bağımsız girdiği ilk seçimlerde, Temsilciler Meclisi'ne seçildi ve daha sonra LDP'ye katıldı.

Takaiçi, ilk Abe Şinzo kabinesinde Okinawa ve Kuzey Topraklarından Sorumlu Devlet Bakanlığı ile Bilim ve Teknoloji Bakanlığını üstlendi.

2014-2017 ile 2019-2020'de İçişleri ve İletişim Bakanlığı yapan Takaiçi, iki dönem LDP Politika Araştırma Konseyi Başkanlığı görevine geldi.

Kişida Fumio kabinesinde Ekonomik Güvenlik Bakanlığı koltuğuna oturan Takaiçi, 30 yılı aşan siyasi kariyerinde 10 kez meclise girdi.

Takaiçi Sanae, ekonomik büyüme ve şirket karları için temel ekonomik itici güçler olan genişlemeci hükümet bütçeleri ve gevşek para politikasını savunuyor.

Takaiçi, politikasını "sorumlu genişleyici mali politika" olarak tanımlayarak, amacının kamu-özel yatırımlarıyla sosyal sorunlara çözüm üretmek, teknolojiyi geliştirmek, istihdamı artırmak ve doğal vergi gelir artışıyla borç oranını düşürmek olduğunu ifade ediyor.

Analistler, Takaiçi'nin mali genişleme taraftarı ve zayıf kur savunucusu olduğunu belirterek, bu durumun Japonya borsasını daha fazla desteklemesini bekliyor.

Takaiçi, partisi LDP'in muhafazakar kanadının bir temsilcisi olarak kabul ediliyor.

Güçlü ekonominin sürdürülebilirliği olarak tanımlanan "Abenomics" mali politikalarının destekçisi Takaiçi, destekçilerinin “Sanae Nomikleri” adını verdiği ekonomi planını devreye alması bekleniyor.

Ekonomik açıdan Takaiçi, büyümeyi ve teknolojik rekabeti canlandırmak için hem gevşek parasal duruş hem de cesur mali harcamalar yapmayı öneriyor.

Planının temelini BoJ'un faizleri düşük tutup bol para basması olarak oluşturan Takaiçi, büyük kamu harcamalarını da savunuyor.

Takaiçi, altyapı, yarı iletken, yeşil teknoloji ve uzay dahil stratejik sektörlere yatırım çağrısı yaparak, ekonomiyi canlandırmayı ve ülkesinin teknolojik bağımsızlığını pekiştirmeyi hedefliyor.

Takaiçi politikaları "önce ekonomik büyüme, sonra mali disiplin" mantığına dayanırken, büyümenin getireceği ek gelirlerle dünyanın en yüksek kamu borcuna sahip Japonya’nın borç yükünün sürdürülebileceğini savunuyor.

Yenilenebilir enerji, turizm, yabancı iş gücü ve doğrudan yabancı yatırımlar konularında da politikaların gözden geçirilmesi bekleniyor.

Özellikle "Yabancı Yatırım İnceleme Komitesi" kurulması fikri, ekonomik güvenlik çerçevesinde öne çıkıyor.

LDP liderlik koltuğuna oturduktan sonra düzenlenen basın toplantılarında Takaiçi, Japonya Merkez Bankası (BoJ) ile ilişkilere değinerek, "BoJ ve hükümet uyum içinde çalışmalı." ifadesini kullandı.

Takaiçi, BoJ'un "uygun önlemler" konusunda karar vermesi gerektiğini, ancak hükümet ve BoJ'un birlikte hareket etmesi gerektiğini belirtti.

Takaiçi, BoJ ile "yakın koordinasyon" gerektiğini vurguladı.

Seçim kampanyası sürecinde, parti içi desteği genişletmek amacıyla daha ılımlı bir muhafazakar çizgiye yönelen Takaiçi, tüketim vergisini düşürme, BoJ faiz artışlarına karşı çıkma veya Yasukuni Tapınağı ziyaretleri gibi tartışmalı konulara değinmekten kaçındı.

Analistler, Takaiçi'nin kutuplaştırıcı itibarı ve geçmişteki politik tutumlarının riskler taşıdığını belirterek, mali açıdan, borç krizi endişeleri nedeniyle devlet tahvili getirilerini artırabilecek ihtiyatlı ulusal borç konsolidasyonundan vazgeçebileceğini öngörüyor.

Takaiçi Sanae, sadece ekonomiye odaklanmıyor. Japonya'nın uzun süre GSYH’nın yüzde 1'ine denk gelen savunma harcamalarını GSYH'nın yüzde 2'sine çıkararak, ülkesini başta Kuzey Kore ve Çin olmak üzere bölgeden gelen tehditlere karşı güçlendirmeyi planlıyor.

Takaiçi, savunma alanında sertleşme sinyali vererek Japonya'nın "giderek zorlaşan güvenlik ortamına" karşı savunma bütçesinin artırılacağına işaret etti.

Ülkenin ilk kadın başbakanı olması beklenen Takaiçi, Japonya'nın savaş gücü bulundurmasını yasaklayan Japon Anayasası’nın 9. maddesini değiştirerek, ülke ordusunu güçlendirmek de istiyor.

Takaiçi'nin, savaş mazisi nedeniyle tartışmalı görülen başkent Tokyo'daki tarihi Yasukuni Tapınağı'na ziyaretleri, komşu ülkeler Çin ve Güney Kore'den tepki görüyor.

Japonya'nın "geçmiş militarizminin sembolü" tapınağı bizzat ziyaret eden Takaiçi, savaş suçlularının "idam edildiği için taziyeyi hak ettiklerini" savunuyor.

Takaiçi, başbakan olması halinde de tapınağı ziyaret etme niyetini açıkça dile getiriyor. Başbakan olarak, Yasukuni Tapınağı'nı ziyaret ederse, Güney Kore ile zor düzelmiş ilişkilerine de zarar verebileceği belirtiliyor.

Japonya başbakanının ABD ile iyi ilişkiler kurması hayati önemli görülürken, Takaiçi, jeopolitik zorluklarla da karşı karşıya da bulunuyor. Komşu ülkeler Çin ve Güney Kore ile "ülkesinin işgal tarihini" hatırlayarak iyi ilişkiler kurması gerekiyor .

Analistler, Takaiçi'nin ekonomik popülizmi ve daha katı bir milliyetçi duruşu savunursa, bunun hükümetin önceki çizgisinden önemli bir sapma olacağını öngörüyor.

LDP'nin 70 yıllık tarihinde partinin ilk kadın lideri olan Takaiçi'nin 21 Ekim'deki meclis oturumunda, ülkenin yeni ve "ilk kadın başbakanı" olması beklenirken, bunun gerçekleşmesi halinde görev süresi de Eylül 2027'de sona erecek.

İktidardaki LDP'nin son seçimde, meclis hakimiyetini kaybetmesi nedeniyle bazı muhalefet partilerinden destek alması bekleniyor.

Başbakan olması sonrası Takaiçi, Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN) ve Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) liderler zirvelerine katılacak.

27-29 Ekim tarihlerinde yapılması planlanan ABD Başkanı Donald Trump ziyareti, Takaiçi'nin başbakan olması halinde ilk büyük diplomatik sınavı olacak.

Öte yandan, Takaiçi, başbakan olana kadar, Japonya'nın daha önce istikrarlı olan siyasetinin geleceği ekonomik ve jeopolitik belirsizlik unsuru olarak kalmaya devam edecek.

Muhabir: Bahattin Gönültaş