ANKARA (AA) - Kanada, ABD ve Çin'den araştırmacılar, Mayıs-Eylül 2023 tarihlerinde Kanada'da meydana gelen geniş çaplı orman yangınlarının neden olduğu hava kirliliğinin insan sağlığı üzerindeki küresel ve bölgesel etkilerini uydu gözlemleri, çeşitli bilgisayar modelleri ve veri setleri kullanarak inceledi.
İncelemeler sonucunda araştırmacılar, ABD'nin kuzeydoğu eyaletlerine ve Avrupa'nın batı kıyılarına ulaşan bu orman yangınlarında çıkan dumanın dünya genelinde 82 bin 100 kişinin erken yaşta hayatını kaybetmesine neden olduğunu belirledi.
Bu ölümlerden 64 bin 300'ünün Kuzey Amerika ve Avrupa'da gerçekleştiğini saptayan araştırmacılar, dumanların en yüksek seviyede olduğu 26 Haziran - 7 Temmuz 2023 tarihlerinde ABD ve Kanada'da meydana gelen yaklaşık 5 bin 400 ani ölümün de bu yangınlarla ilişkili olduğunu buldu.
Araştırmacılar, ayrıca, uzun süren bu yangınların, dünya genelinde yangın kaynaklı ince partikül maddeye (PM2,5) maruz kalma oranının yaklaşık yüzde 13'ünü oluşturduğunu ve yıllık ortalamayı yaklaşık 0,17 oranında artırdığını tespit etti.
Elde ettikleri bulguların küresel karbon döngüsünü, ekosistemleri, hava kalitesini ve insan sağlığını etkileyen orman yangınlarının yalnızca bir yılda bile ciddi sonuçlara yol açabileceğini gösterdiğini belirten araştırmacılar, çalışmanın sonuçlarının uzun süreli ya da tekrar eden yangın dumanına alışık olmayan bölgeler için "uyarı" niteliğinde olduğunu ifade etti.
Araştırmacılar, iklim değişikliğinin yangınların insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerini artırabileceğini vurgularken, erken uyarı sistemleri, hava kalitesi tahminleri ve uluslararası işbirliğinin insanları yangın dumanından korumada kritik rol oynayabileceği değerlendirmesi yaptı.
Araştırma, "Nature" dergisinde yayımlandı.
Kanada'da 2023'te meydana gelen orman yangınları, ülke tarihinin en büyüğü olarak kayıtlara geçerken, dünya genelindeki son 10 yılın en büyük orman yangınları arasında da yer almıştı.
Muhabir: Şilan Turp
