SAMSUN (AA) - OMÜ Ornitoloji Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Kiraz Erciyas Yavuz, AA muhabirine, 367 kuş türüne ev sahipliği yapan Kızılırmak Deltası'nda 23 yıldır göçmen kuşları halkaladıklarını söyledi.
Halkalama çalışmalarını sonbahar ve ilkbahar olarak her yıl iki dönemde yaptıklarını anlatan Yavuz, "Onun haricinde de her sene mart ayının başından mayıs ayı sonuna kadar, ağustos ortasından ekim ayı sonuna kadar halkalama çalışmalarımızı yapıyoruz." dedi.
Bunun toplamda her yıl 5 ay sürdüğünü dile getiren Yavuz, şöyle konuştu:
"Ama son birkaç yıldır bazı türlerin deltaya daha geç geldiğini gözlemlemeye başladık. Mesela küçük sinekkapan kuşu var. O, normalde ekim sonu göçünü tamamlıyordu ama şu an kasım ayına kadar kaldığını biliyoruz. Kızılgerdan kuşu ekim başlarında göçünü tamamlardı. Şu an yine onun da kasım ayına kadar kaldığını biliyoruz. Bu küresel iklim değişikliği nedeniyle bazı türlerin göçlerinde kaymalar oluyor. Daha uzun konaklıyorlar, daha geç geliyorlar. İlkbahardan bizi pas geçebiliyorlar. İlkbaharda daha uzun konaklamalar olabiliyor. Bunun gibi değişiklikler var bazı türlerde. Bunları gördüğümüz için de biraz halkalama süremizi uzattık."
Yavuz, kasım ayında olmaması gereken kuşları artık deltada gördüklerine işaret ederek, göçmen kuşların göç hareketlerindeki değişikliğe göre halkalama çalışmalarını uzattıklarını söyledi.
"İlkbaharda halkalama dönemi aslında biraz daha sönük geçiyor çünkü kuşlar ana karadan geliyorlar." diyen Yavuz, şu bilgileri paylaştı:
"Zaten biz ötücü kuşların halkalamasını yapıyoruz. Ötücüler, genellikle cephe göçü dediğimiz herhangi bir ekolojik bariyere sınırlanmadan göçünü gerçekleştiriyor. Ana karadan geldiği için de genellikle iyi yağlanmış oluyorlar. Burada çok az konaklayarak kuzeydeki üreme alanlarına devam ediyorlar. Burada üreyecek olanlar da gelip üreme alanlarında yerleşerek kendi üreme bölgelerini oluşturup üremeye başlıyorlar. Sonbaharda da üreyip yavru oluşturmuş bireyler, yavrularıyla göçlerini tamamlıyorlar. O yüzden de sonbaharda hem Karadeniz'e geçtikleri için hem de Karadeniz'den sonraki ilk konaklama alanı burası olduğu için sayıca daha fazla kuş yakalıyoruz."
23 yılda 190 bin kuş halkalandı
Yavuz, ilkbaharda 2 bin civarında, sonbaharda da 7 ile 8 bin arasında halkalama yaptıklarını dile getirdi.
"Yani dört katı kadar fazla olabiliyor sonbaharda, yavrular da çoğalıp döndüğü için." ifadesini kullanan Yavuz, sözlerini şöyle tamamladı:
"Her sene çalışmalarımızı yaklaşık 150 günlük periyotta devam ettiriyoruz. Çok sayıda gönüllü alıyoruz çalışmalarımıza. Çeşitli projelerle 19 Mayıs Üniversitesi tarafından fonlanan projelerle bunu devam ettiriyoruz. Tarım ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, buradaki halkaların temini, halka alımının koordinasyonu konusunda bizlere destek veriyor. Bugüne kadar yaklaşık 190 binin üstünde kuş halkaladık. Genellikle ötücü kuşları halkalıyoruz ancak göldeki su seviyesinin çekilmesinin ardından onun üzerine de ağlar kurarak kıyı kuşlarını da yakalıyoruz. O yüzden tür çeşitliliğimiz oldukça fazla.
Sadece ötücü kuşlarla kalsak 90 tür kuşu halkalamış oluyoruz ama ördekler, kıyı kuşları ve yırtıcılarla birlikte şu anki halkaladığımız tür sayısı 180 civarındadır."
Muhabir: İlyas Gün
