İSTANBUL (AA) - ABD'nin korumacı ticaret politikasına yönelik gelişmeler piyasaların odağında olmayı sürdürürken, Trump'ın attığı yeni tarife adımları küresel çapta risk algısının yüksek kalmasına neden oluyor.
Trump, yerli üretimin artırılması amacıyla ithal otomobil ve kamyonlara yüzde 25 gümrük vergisi uygulanmasına yönelik kararnameyi imzaladı. Beyaz Saray'da düzenlenen imza töreninde konuşan Trump, bunu "Amerika'nın kurtuluş gününün başlangıcı" olarak nitelendirdi.
Araçlara, ABD'de üretilmesi halinde tarife uygulanmayacağını belirten Trump, şirketlerin gümrük vergisi ödememek için ABD'ye geri döndüğünü aktardı.
Trump, ABD'nin gerçek kurtuluş gününün ise karşılıklı tarifelerin açıklanacağı 2 Nisan olacağını yineleyerek, otomobil tarifelerinin de bu tarihte yürürlüğe gireceğini belirtti. Trump, "3 Nisan'dan itibaren tahsilata başlıyoruz." ifadelerini kullandı.
Tarifelerin otomobil endüstrisinde "muazzam" bir büyümeye yol açacağını vurgulayan Trump, ilaç endüstrisini ülkeye geri getirmek için ilaçlara da tarife uygulayacaklarını aktardı. Trump, ithal keresteye yönelik tarifelerin de geleceğine işaret etti.
Analistler, otomobil sektörüne yönelik açıklanan tarifenin ülkedeki enflasyonist baskıları artırabileceğine yönelik endişeleri desteklediğini kaydederek, ABD'nin ticaret partnerlerinden gelecek olası misilleme açıklamalarının da küresel risk algısı üzerinde etkili olabileceğini söyledi.
Tarifelere ilişkin gelişmeler ABD Merkez Bankasının (Fed) gelecek dönemde atacağı adımlara yönelik belirsizlikleri de artırırken, dün açıklamalarda bulunan Chicago Fed Başkanı Austan Goolsbee, ekonomik belirsizlik nedeniyle bir sonraki faiz indiriminin gecikebileceğini ifade etti.
Minneapolis Fed Başkanı Neel Kashkari de tarifelerin ABD ekonomisi üzerindeki etkisinden emin olmadığını, fiyatları yükseltme ihtimalinin daha yüksek faiz oranlarını, ekonomik büyümeyi yavaşlatma ihtimalinin ise borçlanma maliyetlerini düşürmeyi gerektirdiğini belirtti. Kashkari, durum netlik kazanana kadar Fed'in, para politikasında uzun bir süre olduğu yerde kalmasının gerekebileceğini kaydetti.
St. Louis Fed Başkanı Alberto Musalem de tarifelerin etkisinin geçici olacağının net olmadığını, dolaylı etkilerin faiz oranlarının daha uzun süre sabit tutulmasını gerektirebileceğini bildirdi.
Analistler, başta büyüme ve kişisel tüketim harcamaları verileri olmak üzere bugün ve yarın açıklanacak verilerden alınacak sinyallerin ülkedeki ekonomik gidişat ve enflasyonla mücadele sürecine ilişkin daha çok bilgi vermesinin beklendiğini kaydetti.
ABD'nin korumacı ticaret tutumu ve yeni tarife söylemlerinin ardından ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi yüzde 4,35'te bulunurken, dolar endeksi güne yüzde 0,2 azalışla 104,3 seviyesinde başladı.
Altının ons fiyatı dün yatay seyirle günü 3 bin 20 dolardan tamamlarken, şu sıralarda yüzde 0,4 değer kazancıyla 3 bin 34 dolardan işlem görüyor.
Brent petrolün varil fiyatı ise yüzde 0,3 azalışla 73,1 dolardan alıcı buluyor.
ABD'nin korumacı ticaret tutumunun ham madde piyasaları için de risk oluşturabileceğine yönelik endişelerin etkisiyle artan talebe paralel olarak bakırın libresi dün 5,33 dolara ulaşarak tüm zamanların en yüksek seviyesini test etmesinin ardından 5,22 dolardan kapandı. Bakırın libre fiyatı şu sıralarda önceki kapanışın yüzde 0,4 üzerinde 5,24 dolardan işlem görüyor.
New York Borsası'nda dün, S&P 500 endeksi yüzde 1,12, Nasdaq endeksi yüzde 2,04 ve Dow Jones endeksi yüzde 0,31 düştü. ABD'de endeks vadeli kontratlar yeni güne pozitif bir seyirle başladı.
Avrupa borsaları İngiltere hariç negatif seyrederken, bölgeden ABD'nin otomobil tarifelerine yönelik ilk tepkiler geldi.
Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, ABD'nin otomobil ithalatına yüzde 25 gümrük vergisi uygulama kararını ve açıklanması beklenen diğer önlemleri bir arada değerlendireceklerini, bunlara karşı ekonomik çıkarlarını koruyacaklarını bildirdi.
Von der Leyen, yayımladığı açıklamada ABD'nin, Avrupa otomotiv ihracatına gümrük vergisi koyma kararından derin bir üzüntü duyduğunu belirterek, "Bu duyuruyu, ABD'nin önümüzdeki günlerde öngördüğü diğer önlemlerle birlikte değerlendireceğiz." ifadesini kullandı.
Analistler, gelecek hafta devreye girecek karşılıklılık esaslı tarifelerle birlikte birçok ülkenin misilleme açıklamalarının takip edileceğini kaydederek, önümüzdeki dönemde ticaret savaşlarının derinleşebileceğini söyledi.
Dün, Almanya'da DAX 40 yüzde 1,17, Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 0,96 ve İtalya'da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 0,83 değer kaybederken, İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 0,30 değer kazandı. Avrupa'da endeks vadeli kontratlar yeni güne negatif bir seyirle başladı.
Asya borsalarında karışık bir seyir öne çıkarken, Trump'ın otomotiv sektörüne yönelik yeni tarife adımları piyasaların yönü üzerinde etkili oluyor.
Güney Kore ve Japon otomotiv hisselerindeki düşüş dikkati çekerken, Japonya'da işlem gören Mazda Motors'un hisseleri yüzde 6,2, Subaru'nun hisseleri yüzde 5,4, Mitsubishi Motors'un hisseleri yüzde 3,9, Honda Motor'un hisseleri yüzde 3 ve Toyota'nın hisseleri yüzde 2,6 değer kaybetti.
Güney Kore'de ise Hyundai Motor'un hisseleri yüzde 3,8 ve Kia'nın hisseleri yüzde 3,5 düştü.
Çin tarafında ise Trump'ın, Çinli şirket ByteDance’in TikTok’u satması halinde, Çin’e uygulanan gümrük vergilerini azaltmaya istekli olduğu açıklaması risk iştahını artırdı.
Analistler, Çin'in tarifeler konusunda ABD ile müzakere edebileceğine yönelik iyimserliklerin güç kazandığını ifade ederek, konuya ilişkin haber akışının yatırımcıların odağında olduğu söyledi.
Çinli otomotiv üreticilerinin bölgedeki diğer otomotiv üreticilerine göre ABD ile olan ticaret hacminin daha sınırlı olduğunu ifade eden analistler, otomotiv tarifelerinin de Çinli otomotiv firmalarını daha az etkilemesinin beklendiğini söyledi.
Bu gelişmelerle kapanışa yakın Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,9 ve Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 1,1 düşerken, Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 0,9 ve Çin'de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,3 yükseldi.
Yurt içinde dün satış ağırlıklı bir seyir izleyen Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, günü yüzde 0,68 değer kaybederek 9.649,53 puandan tamamladı.
Öte yandan, dün açıklamalarda bulunan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan, piyasa kuralları içerisinde kalarak gereken her adımı proaktif şekilde attıklarını ve bundan sonra da atmaya devam edeceklerini belirterek, "Piyasaların istikrarlı işleyişinin sürdürülmesi amacıyla araçlarımızı etkili şekilde kullanıyoruz. Çift yönlü iletişim kanallarımızı sürekli açık tutuyoruz." dedi.
Dolar/TL, dün yatay seyirle 37,9913'ten kapanırken, bugün bankalararası piyasanın açılışında bir önceki kapanışının hemen üzerinde 38,0080 seviyesinden işlem görüyor.
Analistler, bugün yurt içinde dış ticaret dengesi, işsizlik oranı ve haftalık para ve banka istatistikleri, yurt dışında ise ABD'de büyüme, kişisel tüketim harcamaları, bekleyen konut satışları ile toptan eşya stoklarının takip edileceğini dile getirerek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 9.600 ve 9.500 puanın destek, 9.750 ve 9.850 seviyelerinin direnç konumunda olduğunu kaydetti.
Piyasalarda bugün takip edilecek veriler şöyle:
10.00 Türkiye, şubat ayı dış ticaret dengesi
10.00 Türkiye, şubat ayı işsizlik oranı
14.30 Türkiye, haftalık para ve banka istatistikleri
15.30 ABD, 4. çeyrek Gayri Safi Yurt içi Hasıla (GSYH)
15.30 ABD, şubat ayı toptan eşya stokları
15.30 ABD, haftalık işsizlik maaşı başvuruları
15.30 ABD, 4. çeyrek kişisel tüketim harcamaları
17.00 ABD, şubat ayı bekleyen konut satışları
Muhabir: Mahmut Çil
