Küresel piyasalar IMF ve Dünya Bankası yıllık toplantılarına odaklandı

İSTANBUL (AA) - Gelecek hafta boyunca sürecek Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankasının yıllık toplantıları yatırımcıların odağına yerleşti.

Dünya genelinde enflasyon ve resesyon endişeleri sürerken, ABD yönetiminin tarifelere yönelik izlediği politikalar ile başta Çin olmak üzere diğer ekonomilerin verebileceği karşılıklar, küresel piyasalarda ana belirsizlik unsuru olmaya devam etti.

Karşılıklılık esaslı tarifelerin yarı iletken ve bazı teknoloji ürünlerine uygulanmayacağının açıklanmasının ardından hafta başında artan risk iştahı, takip eden gelişmeler ışığında belirli ölçüde azaldı.

Küresel çip üreticisi Nvidia, ABD'nin Çin'e yönelik bazı çip ihracatlarında yeni kısıtlamalar getirdiğini açıkladı.

Şirket tarafından ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonuna (SEC) konuya ilişkin yapılan bildirimde, ABD hükümetinin H20 entegre devrelerinin Çin'e ve belirli diğer ülkelere sevkiyatı için lisans zorunluluğu getirdiği aktarıldı.

Nvidia'nın kurucusu ve patronu Jensen Huang, Washington yönetiminin Çin'e yönelik yeni çip kısıtlamasını bildirmesinin ardından bu ülkeye sürpriz ziyaret gerçekleştirdi.

Çin medyasına göre Huang, Çin Uluslararası Ticareti Teşvik Konseyi (CCPIT) Başkanı Rın Hongbin ile yaptığı görüşmede, Nvidia'nın Çin'i "anahtar bir pazar" olarak gördüğünü ve işbirliğini sürdürmeyi umduğunu vurguladı.

Geçen hafta tarifelere ilişkin gelişen müzakere iyimserlikleri piyasalardaki risk algısını bir miktar azaltırken, olumlu sinyallere rağmen Çin tarafından henüz somut bir diyalog adımı atılmaması, yatırımcıların temkinli hareket etmesine neden oldu.

Konuya ilişkin her yeni haber akışı piyasaların yönü üzerinde etkili olurken, yatırımcıların olası gelişmelere karşı pozisyon alma reflekslerinin önemi daha da arttı.

ABD Başkanı Trump, perşembe günü Oval Ofis'te Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'i temsil ettiğine inandığı yetkililerin görüşmelere başlamak için girişimde bulunduğunu söyledi. Ancak Trump, kendisiyle Şi arasında direkt temas olup olmadığına dair sorulara cevap vermedi.

Geride kalan haftada Japon yetkililerle görüşen Trump, perşembe günü de İtalya Başbakanı Giorgia Meloni'yi Beyaz Saray'da ağırladı. Trump, Avrupa Birliği (AB) ile ticaret anlaşması yapılabileceğini ifade etti.

Tarifelerin küresel büyüme ve enflasyon üzerindeki olumsuz etkileri de geçen haftanın önemli meseleleri arasında yer aldı.

Fed Başkanı Powell, çarşamba günü yaptığı açıklamada, "Şu ana kadar açıklanan tarife artışlarının seviyesi beklenenden çok daha büyük. Aynı durumun ekonomik etkiler için de geçerli olması muhtemel, bu etkiler arasında daha yüksek enflasyon ve daha yavaş büyüme yer alacaktır." ifadelerini kullandı.

Powell, bankanın kendini enflasyon ve istihdam hedeflerinin gerilim içinde olduğu zorlu senaryonun içinde bulabileceği uyarısında bulundu.

Trump ise Fed Başkanı Powell'a yönelik, "Gidecek, eğer (görevden) ayrılmasını istersem ayrılır. İşini yaptığını sanmıyorum. Her zaman çok geç kalıyor, biraz yavaş ve ondan memnun değilim. Eğer gitmesini istersem, inanın bana hemen gider." söylemlerinde bulundu. Powell'ın siyaset yaptığını öne süren Trump, faiz oranlarının düşmesi gerektiğini savundu.

Tarifelerin küresel ekonomiye olası etkilerinin değerlendirildiği bu dönemde Trump'ın Fed Başkanını hedef alan açıklamaları, bir süredir geride duran Fed-Trump uyuşmazlıklarına duyulan endişeleri yeniden gündeme taşıdı.

Öte yandan Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Kristalina Georgieva, gelecek hafta yayımlanacak Dünya Ekonomik Görünüm Raporu'ndaki yeni ekonomik büyüme tahminlerinde önemli aşağı yönlü revizyonlar olacağını ancak resesyon öngörülmediğini dile getirdi.

Fed yetkililerinin açıklamaları da takip edilirken, Fed Yönetim Kurulu Üyesi Christopher Waller, işletmelerin tarife maliyetini hızla ve tamamen yansıtması durumunda enflasyonun gelecek aylarda yüzde 5'e yaklaşabileceğini anlattı. Waller, resesyon riskinin enflasyon riskinden daha ağır basacağını düşündüğünü kaydetti.

Analistler, gelecek dönemde bu konulara ilişkin gelişmelerin yakından takip edileceğini belirterek, yeni haftada IMF ve Dünya Bankasının yıllık toplantılarından gelecek mesajların piyasaların yönü üzerinde etkili olabileceğini söyledi.

Bu gelişmeler ışığında tahvil piyasalarında alıcılı seyir hakim olurken, ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi yaklaşık 15 baz puanlık azalışla haftayı yüzde 4,33'ten kapattı.

Altının ons fiyatı, haftayı yüzde 2,7 değer kazancıyla 3 bin 327 dolardan tamamlarken, dolar endeksi de haftalık bazda yüzde 0,7 düşüşle 99,4'ten kapandı. Brent petrolün varil fiyatı, geçen haftayı yüzde 4,7 artışla 67 dolardan tamamladı.

New York borsasında geçen hafta satış ağırlıklı seyir öne çıktı. Cuma günü tatil sebebiyle piyasalar işleme kapalıydı.

Geçen hafta büyük bankaların finansal sonuçları da takip edildi.

Bank of America ve Citigroup'un net karları bu yılın ilk çeyreğinde sırasıyla yüzde 10,8 ve yüzde 21 arttı. Finansal sonuçları beklentilerin üzerinden gelen Bank of America'nın hisseleri haftalık bazda yüzde 4,06 ve Citigroup'un hisseleri yüzde 2,61 değer kazandı.

Bununla birlikte Netflix 2025'in ilk çeyreğine ilişkin bilançosunu açıkladı. Buna göre şirketin geliri, bu yılın ilk çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 12,5 artışla 10,5 milyar dolara çıktı. Firmanın geliri, 2024'ün ilk çeyreğinde 9,4 milyar dolar olarak kaydedilmişti.

Fed, mart ayına ilişkin sanayi üretimi ve kapasite kullanım verilerini açıkladı. Buna göre ABD'de sanayi üretimi, martta yüzde 0,3 ile piyasa beklentilerinin üzerinde düşüş kaydetti. Piyasa beklentileri, sanayi üretiminin bu dönemde yüzde 0,2 azalması yönündeydi.

Fed New York Şubesi, Mart 2025 dönemine ilişkin Tüketici Beklentileri Anketi'nin sonuçlarını yayımladı.

Yaklaşık 1300 hane halkının katılımıyla gerçekleştirilen anketin sonuçlarına göre, gelecek 12 ayı kapsayan kısa vadeli medyan enflasyon beklentisi geçen ay yüzde 3,1'den 3,6'ya yükseldi. Şubenin açıkladığı imalat endeksi de nisanda eksi 8,1 ile piyasa beklentilerinin üzerinde gerçekleşti.

ABD'de ilk kez işsizlik maaşı başvurusunda bulunanların sayısı 12 Nisan ile biten haftada 215 bine düşerek piyasa beklentilerinin altında gerçekleşti.

Bu gelişmelerle haftalık bazda S&P 500 endeksi yüzde 1,50, Nasdaq endeksi yüzde 2,31 ve Dow Jones endeksi yüzde 2,66 değer kaybetti.

Yeni haftada pazartesi günü başlayacak ve 26 Nisan'a kadar sürecek IMF ve Dünya Bankası 2025 İlkbahar Toplantıları, New York Fed öncü göstergeler endeksi, salı Richmond Fed Sanayi Endeksi, çarşamba S&P Global imalat sanayi ve hizmet sektörü Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), Fed'in Bej kitap raporu, yeni konut satışları, perşembe Chicago ulusal aktivite endeksi, dayanıklı mal siparişleri, haftalık işsizlik maaşı başvuruları, ikinci el konut satışları, cuma Michigan tüketici güven endeksi verileri takip edilecek.

Geçen hafta Avrupa'da müzakerelerin artacağına ilişkin beklentiler, Avrupa Merkez Bankasının (ECB) faiz kararı ve ardından ECB Başkanı Christine Lagarde'ın açıklamaları ile jeopolitik gelişmeler takip edildi. Yeni haftada ise gözler IMF ve Dünya Bankası yıllık toplantılarından alınacak mesajlara çevrildi.

ECB, piyasa beklentileri doğrultusunda 3 temel politika faizini 25 baz puan düşürdü.

Karar sonrası açıklamalarda bulunan ECB Başkanı Christine Lagarde, ticari gerilimlerin ekonomik büyümeye yönelik aşağı yönlü riskleri artırdığını söyledi. Ekonomik görünümde olağanüstü belirsizlikler olduğuna işaret eden Lagarde, Avro Bölgesi ihracatçılarının ticarette yeni engellerle karşı karşıya olduklarını anımsattı.

Tarifelerin büyümeye olumsuz etkisi olabileceğini belirten Lagarde, üretilen malların yeni yerlere yönelmesinin de beklendiğini söyledi.

İtalya Başbakanı Giorgia Meloni geçen hafta ABD ile temaslarını artırdı. Perşembe günü Beyaz Saray'da Trump ile bir araya gelen Meloni, ABD'nin açıkladığı karşılıklılık esasına dayalı tarifeler konusunda anlaşma yapılabileceğine emin olduğunu söyledi. ABD ile birlikte büyümek için en iyi orta yolun bulunması gerektiğini vurgulayan Meloni, "ABD'nin güvenilir bir ortak olduğuna inanmasam bugün burada olmazdım." dedi.

İtalya Başbakanı Meloni, dün de ABD Başkan Yardımcısı James David (JD) Vance ile İtalya'nın başkenti Roma'da bir araya geldi.

Trump ile dün Washington'da gümrük tarifeleri, Rusya-Ukrayna savaşı ve savunma harcamaları gibi başlıca konuları görüşen Meloni, Paskalya Yortusu'nu geçirmek üzere sabah saatlerinde Roma'ya gelen Vance ile başbakanlık sarayı Chigi'de buluştu.

Meloni, görüşmelerin ikili işbirliklerini güçlendirmek için "bir başka büyük fırsat" olduğunu dile getirerek, "(Perşembe) Dün tartıştığımız birçok konu var. Bugün tartışacağımız birçok konu var ancak İtalya ve ABD, işbirliklerini güçlendirmeye kararlı." şeklinde konuştu.

ABD Başkan Yardımcısı Vance da görüşmelerinde sadece iki ülke arasındaki ilişkilerin yanı sıra AB ile ticaret müzakerelerine odaklanacaklarını belirterek, "Başa çıkmamız gereken bazı sorunlar var. Başbakan'ı, Rusya ve Ukrayna arasındaki müzakereler hakkında bilgilendireceğim, bunu daha önce konuşmuştuk. Son 24 saatteki haberleri özel olarak kendisine ilettim. Bu vahşi savaşı sona erdirebileceğimizi umuyoruz. Olumlu ve iyimser bir havamız var." ifadelerini kullandı.

Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Ticaretten Sorumlu Üyesi Maros Sefcovic, geçen hafta ABD Ticaret Bakanı Howard Lutnick ve ABD Ticaret Temsilcisi Jamieson Greer ile bir araya geldi.

AB'nin sanayi mallarına yönelik karşılıklı sıfır gümrük vergisi teklifi ve tarife dışı engellere ilişkin çalışmanın dahil olduğu, yapıcı ve adil bir anlaşmaya hazır olmaya devam ettiğini vurgulayan Sefcovic, bunun başarılması için iki tarafın da çaba göstermesi gerektiğini belirtti.

Jeopolitik gelişmeler de takip edilirken, Ukrayna Dışişleri Bakanı Andrii Sybiha, Rusya-Ukrayna savaşının sona erdirilmesi için geçici ateşkesin mümkün olan en kısa sürede sağlanması gerektiğini söyledi.

Söz konusu gelişmelerle haftalık bazda Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 2,55, İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 3,91, İtalya'da MIB 30 endeksi yüzde 5,74 ve Almanya'da DAX 40 endeksi yüzde 4,08 yükseldi.

Gelecek hafta açıklanacak veri gündeminde salı günü Avro Bölgesi'nde ECB Başkanı Lagarde'ın konuşması ve tüketici güven endeksi, çarşamba Almanya ile Avro Bölgesi'nde Hamburg Ticaret Bankası (HCOB) imalat sanayi ve hizmet sektörü PMI, perşembe Almanya'da IFO iş ortamı güven endeksi takip edilecek.

Pazartesi günü Avrupa ve İngiltere'de piyasalar tatil nedeniyle kapalı olacak.

Asya borsaları ABD Başkanı Trump'ın tarifelerde müzakere sürecini sürdürmesi ve Japonya başta olmak üzere bölge ülkeleriyle diyalog kurmaya devam etmesi ve hükümetlerin piyasayı destekleyici adımları, geçen hafta pay piyasalarının yükselmesinde etkili oldu.

Trump, perşembe günü Oval Ofis'te başkanlık kararnameleri imzalamasının ardından basın mensuplarının sorularını yanıtladı.

Çin ile tarife müzakerelerine dair soru üzerine Trump, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile "çok iyi" olan ilişkisinin devam edeceğini düşündüğünü anlattı. Çin'in de Trump yönetimiyle ticaret savaşıyla ilgili görüşmeyi kabul etmeden önce daha fazla saygılı olmaları ve görüşmeye dair yeni adımlar atmalarını istediğine yönelik haber akışı takip edildi.

Çin Devlet Başkanı Şi, ülkesinin önemli ticaret ortakları olan Güneydoğu Asya ülkelerine ziyaretlerde bulundu. Bu kapsamda Şi, 3 ülkeyi kapsayan turunda Vietnam'ın ardından Malezya'yı ziyaret etti.

Öte yandan Japonya Merkez Bankası (BoJ) Başkanı Kazuo Ueda, ABD tarifelerinin Japonya ekonomisine zarar vermesi durumunda bankanın politika eylemi alması gerekebileceğini belirtti.

Makroekonomik verilere göre, Çin ekonomisi yılın ilk çeyreğinde önceki çeyreğe göre yüzde 1,2 ile beklentilerin üzerinde büyüdü. Ülkede sanayi üretimi ise martta yıllık bazda yüzde 7,7 artarak öngörüleri aştı.

Japonya'da mart ayında Tüketici Fiyat Endeksindeki artış yıllık yüzde 3,6, aylık yüzde 0,3 oldu. Ülkede çekirdek enflasyon ise yüzde 3,2 artarak piyasa beklentilerine paralel gerçekleşti. Ülkede, şubat ayında çekirdek makine siparişleri aylık yüzde 4,3, yıllık yüzde 1,5 artış kaydederek tahminlerin üzerinde gerçekleşti.

Çin'de merkezi ve yerel yönetim bütçe gelirleri, bu yılın ilk 3 ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 1,1 azalırken, bütçe harcamaları yüzde 4,2 artış gösterdi. Ayrıca, Güney Kore'de ekonomiyi desteklemek için 8,6 milyar dolarlık ek bütçe açıklandı.

Bu gelişmelerle geçen hafta Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 2,08, Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 3,41, Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 2,30 ve Çin'de Şanghay Bileşik endeksi yüzde 1,19 değer kazandı.

21 Nisan ile başlayan haftada, pazartesi Çin'de 5 ve 1 yıllık kredi faiz oranları, cuma günü Japonya'da Tokyo TÜFE takip edilecek.

Haftanın ilk gününde Hong Kong'da piyasalar tatil nedeniyle kapalı olacak.

Yurt içinde geçen hafta düşüş eğilimi öne çıktı. Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi haftayı yüzde 0,68 değer kaybederek 9.317,24 puandan tamamladı.

Öte yandan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK), politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını 350 baz puan artırarak yüzde 46 olarak belirledi.

Kurul ayrıca, Merkez Bankası gecelik vadede borç verme faiz oranını yüzde 46'dan 49'a, gecelik vadede borçlanma faiz oranını ise yüzde 41'den 44,5'e yükseltti.

TCMB, 20 Mart 2025'te ara verilen bir hafta vadeli repo ihalelerine tekrar başlanmasına karar verildiğini açıkladı.

Sermaye Piyasası Kurulunun (SPK) cuma günkü bülteninde Borsa İstanbul AŞ pay piyasalarında açığa satış işlemlerinin yasaklanmasına, halka açık ortaklıkların pay geri alımlarının kolaylaştırılmasına, kredili sermaye piyasası işlemlerinin devamı süresince öz kaynak oranının esnetilerek uygulanmasına ilişkin tedbir ve uygulamaların 30 Mayıs 2025 seans sonuna kadar uygulanmasına devam edilmesine karar verildiği bildirildi.

Bununla birlikte dolar/TL, haftayı bir önceki kapanışın yüzde 0,2 üzerinde 38,1340'tan kapattı.

Yurt içinde gelecek hafta salı günü tüketici güven endeksi, perşembe reel kesim güven endeksi, kapasite kullanım oranı, cuma TCMB PPK toplantı özeti takip edilecek.

Borsa İstanbul, 23 Nisan'da resmi tatil nedeniyle işleme kapalı olacak.

Muhabir: Ali Canberk Özbuğutu