İSTANBUL (AA) - Başkan Trump'ın göreve başlamasından bu yana ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell'a faizleri indirme konusunda baskı yapması Bankanın enflasyonla mücadelede gereken hamleleri yapamayacağına ilişkin endişelerin devam etmesine neden oluyor.
Bu durum Fed'in bağımsızlığına ilişkin belirsizliklerin de sürmesine neden oluyor. Bu belirsizliklere bir de Trump'ın tarifeleri eklenince enflasyonist baskıların daha da artabileceğine yönelik endişeler tetikleniyor.
ABD basınında Trump'ın Temsilciler Meclisi'nden bazı Cumhuriyetçilere ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell'ı görevden alacağını söylediği yönünde haberler yer alırken, Trump ise Powell'ı kovmayı planlamadığını bildirdi.
Trump, Powell'ın faizleri indirmekte geç kaldığını, bu yüzden de lakabının "çok geç" olduğunu ifade etti. Trump, Powell'ı kovma fikrini masadan kaldırmadığını belirterek, "Ancak dolandırıcılık nedeniyle ayrılmak zorunda kalmadığı sürece bunun pek olası olmadığını düşünüyorum." dedi.
Bazı Cumhuriyetçilerle "Powell'ı kovma konsepti" hakkında konuştuğuna işaret eden Trump, "Siz ne düşünüyorsunuz?" diye sorduğunu, neredeyse hepsinden "Powell'ı kovması gerektiği" yanıtını aldığını aktardı.
Analistler, böyle bir hamlenin piyasaların istediği düşük faiz oranlarına ulaşmasına yardımcı olabileceğine ancak Fed'in enflasyonu kontrol altında tutmak için gereken hamleleri yapamayacağı riskini de beraberinde getirebileceğini söyledi.
Makroekonomik veri tarafında, ABD'de Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), haziranda aylık bazda değişim göstermezken, yıllık bazda yüzde 2,3 ile beklentilerin altında arttı. Yıllık üretici enflasyonu geçen yıl eylülden bu yana en düşük seviyeyi gördü.
Değişken gıda ve enerji fiyatlarını içermeyen çekirdek ÜFE de haziranda aylık bazda değişmedi, yıllık bazda yüzde 2,6 arttı.
ABD'de sanayi üretimi de haziranda bir önceki aya göre yüzde 0,3 arttı. Ülkede kapasite kullanım oranı 0,1 puan artışla yüzde 77,6 oldu.
Öte yandan, Amerikan ekonomisindeki mevcut duruma ilişkin değerlendirmelerin yer aldığı "Bej Kitap" raporu ekonomik belirsizliğin temkinliliğe neden olduğunu ortaya koydu.
Raporda, ekonomik faaliyetin mayıs sonundan temmuz başına kadar hafif bir artış gösterdiği belirtilerek, "Belirsizliğin yüksek seyrini sürdürmesi, işletmelerin temkinli davranmaya devam etmesine katkıda bulundu." ifadesine yer verildi.
Maliyet baskılarının gelecek aylarda yüksek kalmaya devam etmesinin beklendiği aktarılan raporda, bunun da tüketici fiyatlarının yaz sonundan itibaren daha hızlı artmaya başlaması olasılığını yükselttiği kaydedildi.
Ülkenin büyük bankaları da ikinci çeyrek finansal sonuçlarını açıklamaya devam ederken, nisan-haziran döneminde Bank of America'nın net karı yüzde 3, Morgan Stanley'nin net karı yüzde 15 ve Goldman Sachs'ın net karı yüzde 22 artış gösterdi.
Beklentilerden iyi sonuçlar açıklamasına rağmen Bank of America'nın hisseleri yüzde 0,3 ve Morgan Stanley'nin hisseleri yüzde 1,3 gerilerken, Goldman Sachs'ın hisseleri yüzde 1 arttı.
Karı beklentileri aşan Johnson & Johnson'ın hisseleri de yüzde 6'dan fazla yükseldi.
Ülkede açıklanan Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) verisinin enflasyonist baskıların korkulduğu kadar olamayabileceğine dair öngörüleri öne çıkarması Fed'in bu yıl faiz oranlarını düşürmeye başlayabileceği yönündeki beklentileri destekledi.
Analistler, açıklanan verilerin Fed'in faiz indirimlerine başlayabileceğine yönelik beklentileri desteklemesi, bankaların bilançolarının beklentilerden iyi gelmesi ve Trump'ın Powell'ı kovmayı planlamadığını söylemesi sonrasında New York borsasında risk iştahının arttığını söyledi.
Trump, 150'den fazla ülkeye gümrük vergisi oranlarının yüzde 10 veya yüzde 15 olabileceğini bildiren mektuplar göndereceğini söyledi.
Bu gelişmelerle New York Borsası'nda dün Dow Jones endeksi yüzde 0,53, S&P 500 endeksi yüzde 0,32, Nasdaq endeksi yüzde 0,26 yükseldi. ABD'de endeks vadeli kontratlar yeni güne düşüşle başladı.
Dün Powell'ın görevden alınacağına yönelik haberler sonrasında 97,7 seviyesine kadar gerileyen dolar endeksi, bugün 98,4'e çıktı.
Dün yüzde 4,49 seviyesine kadar çıktıktan sonra yüzde 4,43'e inen ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi de bugün enflasyon endişelerinin devam etmesiyle yüzde 4,4760 seviyesine çıktı.
Altının ons fiyatı yeni günde yüzde 0,2 düşüşle 3 bin 338 dolar seviyesinde seyrederken, Brent petrolün varil fiyatı önceki kapanışın hemen üzerinde 68,1 dolarda bulunuyor.
- Avrupa borsaları geriledi
Avrupa borsalarında ise dün negatif bir seyir izlendi.
Bölgede dün açıklanan verilere göre, İngiltere'de enflasyon aylık yüzde 0,3, yıllık yüzde 3,6 ile beklentilerin üzerinde gerçekleşti. Ülkede, mayıs ayına ilişkin enflasyon verisi aylık yüzde 0,2, yıllık yüzde 3,4 olarak hesaplanmıştı.
Öte yandan Hollanda menşeli çip üretim teknolojileri firması ASML'nin geliri bu yılın ikinci çeyreğinde 2024'ün aynı dönemine kıyasla yüzde 15 artışla 7,7 milyar avroya yükseldi. Şirketin önceki yılın ikinci çeyreğinde 1,57 milyar avro olan net karı da 2025'in ikinci çeyreğinde 2,29 milyar avroya ulaştı.
Almanya Merkez Bankası (Bundesbank), ekonominin ABD gümrük tarifesi politikasının etkisiyle ikinci çeyrekte ivme kaybettiğini belirtti.
Dün Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 0,57, Almanya'da DAX 40 endeksi yüzde 0,21, İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 0,13, ve İtalya'da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 0,40 değer kaybetti. Avrupa'da endeks vadeli kontratlar güne yükselişle başladı.
- Asya borsaları pozitif seyrediyor
Asya borsalarında ise pozitif bir seyir izlenmesine karşın ABD'nin ticaret politikalarına ilişkin belirsizliklerin devam etmesiyle yükselişler sınırlı kalıyor.
Bölgede açıklanan verilere göre Japonya'da haziran ayına ilişkin ihracat aylık yüzde 0,5 azaldı. Ülkenin ihracatı mayıs ayında da yüzde 1,7 azalış kaydetmişti.
Analistler, Japonya'nın ABD ile bir ticaret anlaşmasına varamamasının yanında ihracat verisinin de kötü gelmesinin ülkede resesyon endişelerini artırdığını söyledi.
Öte yandan Japonya merkezli bir perakende şirketi Seven & i'nin hisseleri, Kanadalı Alimentation Couche-Tard’ın şirketi 47 milyar dolarlık satın alma teklifini geri çekmesiyle hisseleri yüzde 72den fazla düştü.
Bu gelişmelerle, kapanışa yakın Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,2 ve Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 0,2, Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 0,5 ve Çin'de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,1 yükseldi.
-VİOP akşam seansında yükseldi
Dün satış ağırlıklı bir seyir izleyen Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, günü yüzde 1,02 değer kaybederek 10.121,52 puandan tamamladı.
Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası'nda (VİOP) BIST 30 endeksine dayalı ağustos vadeli kontrat ise dün akşam seansında normal seans kapanışının yüzde 0,3 üzerinde 11.831,00 puanda işlem gördü.
Dolar/TL, dün yüzde 0,1 yükselişle 40,2548'den kapanırken, bugün bankalararası piyasanın açılışında yatay seyirle 40,2640'tan işlem görüyor.
Analistler, bugün yurt içinde kısa vadeli dış borç istatistikleri, konut fiyat endeksi ve konut satışları, yurt dışında ise Avro bölgesi Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ve ABD'de açıklanacak perakende satış verileri başta olmak üzere yoğun veri gündeminin takip edileceğini söyledi.
Tarifelere ilişkin haber akışı ile jeopolitik gelişmelerinde endeksin yönü üzerinde etkili olacağını ifade eden analistler, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 10.000 ve 9.900 seviyelerinin destek, 10.200 ve 10.300 puanın direnç konumunda olduğunu kaydetti.
Piyasalarda bugün takip edilecek veriler şöyle:
10.00 Türkiye, mayıs ayı kısa vadeli dış borç istatistikleri
10.00 Türkiye, haziran ayı konut fiyat endeksi
10.00 Türkiye, haziran ayı konut satışları
12.00 Avro Bölgesi, haziran ayı Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE)
15.30 ABD, haziran ayı perakende satışlar
15.30 ABD, haftalık işsizlik maaşı başvuruları
15.30 ABD, temmuz ayı Philadelphia Fed imalat sanayi endeksi
Muhabir: Burhan Sansarlıoğlu
