Küresel piyasalar karışık seyrediyor

İSTANBUL (AA) - Dünya borsaları bir süredir tarifelerin etkilerine yönelik soru işaretlerinin arasında ilerlerken, her geçen gün yeni risklerin ortaya çıkması fiyatlamaları zorlaştırıyor.

ABD Başkanı Trump’ın geçen hafta imzaladığı ve karşılıklılık esasına dayanan tarife oranlarında değişiklik öngören kararname, yapılan düzenlemelerle birlikte perşembe günü yürürlüğe girecek. Trump, dün verdiği bir röportajda ise, ilaç ve yarı iletken ithalatına tarife getirmeyi planladığını ve söz konusu tarifeleri gelecek hafta veya civarında açıklayacaklarını belirtti.

İthal edilen ilaçlara ilk aşamada düşük gümrük vergisi uygulayacaklarını belirten Trump, ancak bu oranın bir, en fazla bir buçuk yıl içinde yüzde 150'ye ardından yüzde 250'ye çıkacağını çünkü ilaçların ABD'de üretilmesini istediklerini kaydetti.

Analistler, ABD yönetiminin Çin, Japonya ve Avrupa Birliği (AB) gibi önemli ticaret ortaklarıyla bir takım ticaret anlaşmaları yapsa da, gündeme gelen son tarifelerin geleceğe dair kötü senaryoları ortaya çıkardığını belirterek, bu konulardaki haber akışının yatırımcıların odağında kalmayı sürdüreceğini kaydetti.

Tarifelerin ABD ekonomisine nasıl yansıyacağına ilişkin belirsizlikler sürerken, ülkede son veriler hizmet sektöründeki büyümenin yavaşladığını gösterdi. Buna göre, Tedarik Yönetim Enstitüsü (ISM) hizmet sektörü Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI), temmuzda 50,1 değerine gerileyerek piyasa beklentilerinin altında gerçekleşti.

Öte yandan tarifelerin ABD ekonomisine etkileri ve enflasyonist baskılara ilişkin değerlendirmeler devam ederken, enflasyon-resesyon ikilemi arasında para politikalarını yürütmeye odaklanan ABD Merkez Bankasının (Fed) yönetimine yeni bir isim eklenecek. Trump, Fed Yönetim Kurulu üyeliğinden ayrılacak Adriana Kugler'in yerine geçecek isme hafta sonundan önce karar vereceğini açıkladı.

Dün ABD'de zayıf gelen hizmet sektörü verileri ülkede ekonomik aktiviteye ilişkin endişelerin devam ettiğini ortaya koyarken, bu durum Fed’i enflasyonu kontrol altına alma ve büyümeyi destekleme arasında tercih yapmasını zorlaştırıyor.

Jeopolitik gelişmeler de yatırımcılar tarafından yakından takip edilirken, Trump, Beyaz Saray'da düzenlenen imza töreninin ardından basın mensuplarına gündeme ilişkin açıklamalarda bulundu. Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff'un çarşamba günü Moskova'da Rus tarafıyla görüşeceğini anımsatan Trump, bu görüşmelerin sonucunu beklediğini söyledi.

Rusya'ya uygulayacağı yaptırımların yüzde 100 olacağı iddiasına yanıt veren Trump, "Hiçbir zaman yüzde olarak bir rakam vermedim ama bu konuda epey bir şey yapacağız. Biliyorsunuz, yarın (çarşamba) Rusya ile bir toplantımız var. Neler olacağını göreceğiz. O zaman kararımızı vereceğiz." şeklinde konuştu.

Makroekonomik verilerde ise ABD'nin dış ticaret açığı ise haziranda yüzde 16 azalışla 60,2 milyar dolara gerileyerek Eylül 2023'ten bu yana en düşük seviyesini gördü.

Kurumsal tarafta büyük veri analitiği yazılımları geliştiren Palantir'in hisseleri şirketin yıllık gelir tahminini yükseltmesinin ardından yüzde 7,85 değer kazandı. İlaç şirketi Pfizer'ın hisseleri de kar tahminini artırmasının ardından yüzde 5,18 yükseldi.

Bu gelişmelerle tahvil piyasalarında dün satış ağırlıklı bir seyir öne çıkarken, ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi yüzde 4,21'e çıktı. ABD 10 yıllık tahvil faizi yeni güne de yüzde 4,22 seviyesinde başladı. Dolar endeksi ise dün yüzde 0,1 artışla 98,7 seviyesinde günü tamamlarken, şu sıralarda yatay seyrediyor.

Küresel risklerin yanı sıra ABD ekonomisine ilişkin endişelerin artması altına yönelimi artırırken, altının ons fiyatı dün yüzde 0,2 artışla 3 bin 380 dolara çıkarak yükselişini 4. işlem gününe taşıdı. Altının onsu yeni günde ise yüzde 0,2 azalışla 3 bin 375 dolardan alıcı buluyor.

Brent petrolün varil fiyatı da şu sıralarda önceki kapanışın yüzde 0,5 üzerinde 67,8 dolarda bulunuyor.

New York Borsası'nda dün S&P 500 endeksi yüzde 0,49, Nasdaq endeksi yüzde 0,65 ve Dow Jones endeksi yüzde 0,14 değer kaybetti. ABD'de endeks vadeli kontratlar yeni güne ise pozitif bir seyirle başladı.

Avrupa borsaları dün Fransa hariç alıcılı seyrederken, bugün Avro Bölgesi'nde perakende satışlar ile Almanya'da fabrika siparişleri verileri açıklanacak.

İngiltere Merkez Bankasının (BoE) yarın açıklayacağı para politikası kararları yatırımcıların odağında yer alırken, para piyasalarındaki fiyatlamalarda bankanın politika faizinde indirime gideceğine kesin gözüyle bakılıyor.

Öte yandan ABD'nin tarifelerdeki yeni adımları ve Fed'in para politikalarındaki yol haritasına yönelik belirsizlikler bölge pay piyasalarında etkili olmayı sürdürürken, jeopolitik gerginlikler de yatırımcılar tarafından değerlendiriliyor.

Orta Doğu'daki gelişmeler bölge gündeminde yer alırken, Avrupa Birliği (AB) Komisyonu sözcülerinden Anitta Hipper, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun Gazze Şeridi'nin tamamını işgal etmeye karar verdiği yönündeki haberlere yönelik, "Bizim buradaki tutumumuz açık; Gazze, gelecekteki Filistin devletinin ayrılmaz bir parçası olmalı." ifadesini kullandı.

İspanya Dışişleri Bakanı Jose Manuel Albares ise İsrail'e karşı hareket etmekte çok geç kalmakla suçladığı AB'nin, bu ülkeyle arasındaki ortaklık anlaşmasını hemen askıya almasını istedi.

Dün açıklanan verilerde Avro Bölgesi'nde temmuzda hizmet sektörü PMI 51 ile beklentilerin altında kaldı. Analistler, açıklanan verinin bölgede bir nebze de olsa resesyon endişelerini azaltabileceğini kaydetti.

Dün İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 0,16, Almanya'da DAX 40 yüzde 0,37, ve İtalya'da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 0,11 yükselirken, Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 0,14 değer kaybetti. Avrupa'da endeks vadeli kontratlar güne pozitif başladı.

Asya borsalarında ise karışık bir seyir öne çıkarken, ABD'nin Çin ve Japonya ile ticaret konusunda anlaşma yapabileceğine dair yüksek ihtimaller ülke piyasalarında etkili oluyor.

Japonya tarife baş müzakerecisi Ryosei Akazawa, ABD'nin Japon otomobil ithalatına yönelik uygulanan gümrük vergilerinin düşürülmesi konusunda görüşmeler yapmak üzere Washington'da bulunuyor. Konuya ilişkin haber akışı yatırımcıların odağında yer alıyor.

Bu gelişmelerle Japon piyasalarında otomotiv öncülüğünde yükselişler izlenirken, Mitsubishi Heavy'nin hisseleri yüzde 4,1, Toyota hisseleri yüzde 3,3 ve Mazda Motors hisseleri yüzde 3,1 değerlendi.

Öte yandan ABD ile Çin arasındaki görüşmeler de takip edilirken, Trump, dün yaptığı açıklamada Çin ile sürdürülen ticaret görüşmelerinde son durumun sorulması üzerine, "Bir anlaşmaya çok yaklaşıyoruz, Çin'le çok iyi anlaşıyoruz." dedi. Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'in görüşme talep ettiğini belirten Trump, anlaşma yapmaları halinde yıl sonundan önce görüşme yapabileceğini ifade etti. Trump, iyi bir anlaşma yapacaklarını da düşündüğünü sözlerine ekledi.

Bunun yanı sıra Rusya'dan petrol satın aldığı gerekçesiyle Hindistan'a yönelik tarife tehditlerini de sürdüren Trump, bu ülkeden ithal edilen ürünlere getirilen tarife oranını önemli ölçüde artıracağını yineledi.

Bu gelişmelerle, kapanışa yakın Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,5 ve Çin'de Şanghay bileşik endeksi de yüzde 0,3 değer kazanırken, Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 0,2 düştü. Hong Kong'da Hang Seng endeksi ise yatay seyrediyor.

Dün yatay bir seyir izleyen Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, günü yüzde 0,03 değer kaybederek 10.849,96 puandan tamamladı. Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası'nda (VİOP) BIST 30 endeksine dayalı ağustos vadeli kontrat ise dün akşam seansında normal seans kapanışına göre yüzde 0,35 yükselerek 12.303,00 puanda işlem gördü.

Dolar/TL, dün yatay seyirle 40,6710'dan kapanırken, bugün bankalararası piyasanın açılışında önceki kapanışın hemen üzerinde 40,6780'den işlem görüyor.

Analistler bugün yurt içinde veri gündeminin sakin olacağını yurt dışında ise Almanya'da fabrika siparişleri, Avro Bölgesi'nde perakende satışlar, ABD'de mortgage başvurularının takip edileceğini belirtirken, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 11.000 ve 11.100 seviyelerinin direnç, 10.700 ve 10.600 puanın destek konumunda olduğunu kaydetti.

Piyasalarda bugün takip edilecek veriler şöyle:

09.00 Almanya, haziran ayı fabrika siparişleri

12.00 Avro Bölgesi, haziran ayı perakende satışlar

14.00 ABD, haftalık mortgage başvuruları

Muhabir: Ali Canberk Özbuğutu