İSTANBUL (AA) - ABD Başkanı Donald Trump'ın "Önce Amerika" politikası kapsamında izlediği ekonomi ve ticaret politikaları küresel anlamda belirsizlik kaynağı olmaya devam ediyor.
Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt düzenlediği basın toplantısında, tarifelerin duyurulmasının ardından hemen yürürlüğe gireceğini ifade ederek, "2 Nisan 2025, modern Amerikan tarihinin en önemli günlerinden biri olarak kayıtlara geçecek." dedi.
Analistler, söz konusu gelişmelerin fiyatlamaları zorlaştırdığını kaydederek, Trump'ın izleyeceği politikalara yönelik haber akışının yatırımcıların odağında olduğunu bildirdi.
ABD Merkez Bankası (Fed) yetkililerinin de açıklamaları takip edilirken, Chicago Fed Başkanı Austan Goolsbee, Trump yönetiminde getirilecek geniş kapsamlı tarifelerin enflasyonun yeniden yükselmesine veya ekonomik yavaşlamaya yol açabileceği konusunda uyardı.
Goolsbee, ithalatın ABD ekonomisinin yalnızca yüzde 11’ini oluşturduğunu ve bu nedenle tarifelerin genel fiyatlar üzerindeki etkisinin sınırlı olabileceğini söyledi.
Ancak tarifelerin üretim maliyetlerini artırması veya tüketiciler ve işletmeler arasında ekonomik belirsizliğe yol açması durumunda daha büyük bir risk oluşturabileceğini vurguladı.
Goolsbee, “Endişe, bunun yüzde 11’lik alanın dışına çıkması. Eğer tüketiciler harcamayı durdurur ya da işletmeler belirsizlik ve korku nedeniyle yatırım yapmaktan vazgeçerse, bu biraz karmaşık bir durum olur.” dedi.
Para piyasalarındaki fiyatlamalarda Fed'in haziran ayında yüzde 83 ihtimalle faiz indirmesi beklenirken, tarifelerin ekonomiyi olumsuz etkileyebileceği endişeleri bankanın yıl sonuna kadar toplamda 3 faiz indirimi yapacağına yönelik fiyatlamaların güçlenmesine neden oldu.
Öte yandan, Trump ülkesine yapılan yatırımları hızlandırmak amacıyla yeni bir ofis kurulması için kararname imzaladı. Bu kapsamda ABD'ye 1 milyar dolar ve üzerinde yatırım yapacak kişilerin işlerinin kolaylaştırılması, yabancı ve yerli yatırımcılara yardımcı olunması hedefleniyor.
Makroekonomik veri tarafında, ABD'de Tedarik Yönetim Enstitüsünün (ISM) imalat sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), mart ayında 49 değerine inerek piyasa beklentilerinin altında gerçekleşti ve sektördeki daralmaya işaret etti.
Ülkede JOLTS açık iş sayısı da şubatta 7 milyon 568 bine gerileyerek öngörülerin altında kaldı.
Trump'ın tarife adımları ve Fed'in para politikasında izleyeceği yol haritasına ilişkin belirsizliklerin etkisiyle son 3 işlem gününde gerileyerek yüzde 4,16'ya kadar inen ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi dün yüzde 4,20'ye yükseldi.
Küresel çaptaki riskler ve merkez bankalarının alımlarıyla desteklenen altının ons fiyatı da dün 3 bin 149 doları test ederken, şu sıralarda önceki kapanışa göre yüzde 0,4 yükselişe 3 bin 126 dolardan alıcı buluyor.
Dolar endeksi ise yatay seyirle 104,2 seviyesinde bulunurken, Brent petrolün varil fiyatı da önceki kapanışın hemen üzerinde 74,3 dolardan satılıyor.
New York Borsası'nda dün, S&P 500 endeksi yüzde 0,38, Nasdaq endeksi yüzde 0,87 yükselirken, Dow Jones endeksi yatay seyretti. ABD'de endeks vadeli kontratlar yeni güne negatif bir seyirle başladı.
Avrupa borsaları dün pozitif seyrederken, gözler Trump'ın açıklayacağı tarifelere ve Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde'ın açıklamalarına çevrildi.
Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, ABD'nin tariflerine karşı güçlü biçimde misilleme yapmaya hazır olduklarını söyledi.
ABD yönetiminin şimdiye kadar çelik, alüminyum, otomobil ve otomobil parçaları ithalatına yüzde 25 gümrük vergisi duyurduğunu hatırlatan von der Leyen, gümrük vergileriyle karşı karşıya kalacak sonraki sektörlerin yarı iletkenler, ilaçlar ve kereste olacağını belirtti.
Genel olarak tarife uygulamanın işleri daha kötü hale getireceğine dikkati çeken von der Leyen, "Tarifeler, halk tarafından ödenecek vergilerdir. Tarifeler sadece enflasyonu körükleyecek." dedi.
Von der Leyen, AB'nin tarifelere karşı stratejisi kapsamında ilk unsurunun müzakere olduğunu ve bu sorunları görüşmek istediklerini belirtti.
Makroekonomik verilerde ise, Avro Bölgesi'nde yıllık enflasyon mart ayında yüzde 2,2 seviyesine düşerken, işsizlik ise şubat ayında yüzde 6,1 seviyesine geriledi.
Dün, Almanya'da DAX 40 yüzde 1,7, Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 1,1, İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 0,61 ve İtalya'da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 1,33 yükseldi. Avrupa'da endeks vadeli kontratlar yeni güne karışık bir seyirle başladı.
Asya borsalarında karışık bir seyir izlenirken, Trump tarifelerinin olası etkileri bölge pay piyasalarında etkili oluyor.
Japonya Merkez Bankası (BoJ) Başkanı Kazuo Ueda, ABD yönetiminin uygulayacağı tarifelerin küresel ticaret üzerinde büyük bir etkisi olabileceği uyarısında bulunarak, bu ay Washington'da düzenlenecek G20 maliye bakanları toplantısında, meslektaşlarıyla tarifelerin küresel ekonomiye etkilerini tartışmak istediğini dile getirdi.
Ueda, "ABD'nin tarife politikasının küresel ekonomi üzerindeki etkisi oldukça belirsiz. Ancak tarifelerin kapsamı ve ölçeğine bağlı olarak, her ülkenin ticari faaliyetleri üzerinde büyük bir etkisi olabilir." ifadelerini kullandı.
Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi ise, ABD ile görüşmenin tarifelerin kaldırılmasına bağlı olduğunu söyledi.
Bu gelişmelerle kapanışa yakın Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,4, Çin'de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,1 yükselirken, Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 0,7 ve Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 0,1 düştü.
Yurt içinde Ramazan Bayramı öncesi son işlem günü olan cuma gününde alış ağırlıklı bir seyir izleyen Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, günü yüzde 0,49 değer kazanarak 9.659,48 puandan tamamladı.
Dolar/TL, dün yatay seyirle 37,9420'den kapanırken, bugün bankalararası piyasanın açılışında önceki kapanışının hemen üzerinde 37,9560 seviyesinden işlem görüyor.
Analistler, bugün yurt içinde imalat sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), yurt dışında ise ABD'de ADP özel sektör istihdamı ve Avro Bölgesinde ECB Başkanı Lagarde'ın konuşmasının takip edileceğini dile getirerek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 9.600 ve 9.500 puanın destek, 9.750 ve 9.850 seviyelerinin direnç konumunda olduğunu kaydetti.
Piyasalarda bugün takip edilecek veriler şöyle:
10.00 Türkiye, mart ayı imalat sanayi PMI
14.00 ABD, haftalık mortgage başvuruları
15.15 ABD, mart ayı ADP özel sektör istihdamı
17.00 ABD, şubat ayı fabrika siparişleri
17.00 ABD, şubat ayı dayanıklı mal siparişleri
21.45 Avro Bölgesi, ECB Başkanı Lagarde'ın konuşması
Muhabir: Ali Canberk Özbuğutu
