ANKARA (AA) - NATO Zirvesi dosya haberinin ilk bölümünde AA muhabiri, İttifak'a üye olmak isteyen ve son birkaç yıldaki zirvelerde bu yolda mesafe alan Ukrayna'yla ilgili Lahey Zirvesi'nden beklentileri derledi.
NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'i NATO Lahey Zirvesi'ne davet etse de diplomatik kaynaklar, bunun üyelik yolunda herhangi bir ilerleme sağlanması beklentisi kalmayan Ukrayna'ya bir "jest" olduğunu belirtiyor.
Ukrayna'nın NATO üyeliği talebi, özellikle bu ülkedeki savaşla birlikte daha güçlü dile getirilmeye ve İttifak içinde daha fazla destek bulmaya başlamış olsa da ABD'de Trump yönetimiyle bu beklentilerin karşılık bulması oldukça güçleşti.
Trump, 27 Şubat'ta Ukrayna'nın NATO üyeliğinin gerçekleşmeyeceğini, bu konunun zaten Rusya-Ukrayna Savaşı'nın kaynağı olduğunu ifade etti.
Rutte de 13 Şubat'ta, "Washington'da (zirvesinde) NATO, Ukrayna'nın gelecekte NATO üyesi olacağını taahhüt etti ancak barış görüşmeleri ne zaman başlarsa başlasın, bunun kesinlikle NATO üyeliği ile tamamlanacağı konusunda hiçbir zaman mutabık kalınmadı." diye konuştu.
Önceki zirvelerde Ukrayna'nın üyeliği desteklendi2008 Bükreş Zirvesi'nde müttefikler, Ukrayna'nın NATO üyeliği konusunda prensipte fikir birliğine vardı. Ülkeler, ayrıca Ukrayna'nın üyeliği için bir sonraki adımın NATO'nun aday ülkeler için siyasi, ekonomik, savunma, kaynak, güvenlik ve yasal reformlar programının Üyelik Eylem Planı (MAP) olduğu konusunda anlaştı.
Rusya'nın 2014'te Kırım'ı ilhak etmesinin ardından NATO üyeliği politikasına hız veren Ukrayna'da parlamento, 2017'de üyeliği ülke için "stratejik dış ve güvenlik politikası hedefi" olarak tanımlayan yasaya onay verdi. Daha sonra 2019'da NATO üyeliği politikası Ukrayna Anayasası'na eklendi.
Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, 2020'de ülkenin NATO'ya üyelik hedefiyle işbirliğini geliştirme planını içeren yeni Ulusal Güvenlik Stratejisi'ne onay verdi.
2024 Washington Zirvesi'nde müttefikler, 2022 ve 2023 zirvelerinde alan kararlar doğrultusunda Ukrayna'nın geleceğinin NATO içinde olduğu konusunda mutabık kalarak ülkenin "tam Avrupa-Atlantik entegrasyonunu" destekleyeceklerini duyurdu.
Üyelerin Ukrayna'nın üyeliğine bakışı32 üyesi bulunan NATO'da ABD, Macaristan, Belçika, Slovenya, Slovakya ve İspanya'nın Kiev'in İttifak üyeliğine sıcak bakmadığı belirtiliyor.
Almanya, Ukrayna'nın üyeliğine başta karşı çıkarken Başbakan Friedrich Merz'in görevi devralmasının ardından bu yaklaşımını değiştirdi. Almanya'da yeni hükümet, NATO'ya katılmanın Ukrayna için "geçerliliğini koruduğu ancak önce savaşın sona ermesi gerektiği" açıklamasında bulundu.
İngiltere, Fransa, İtalya, Polonya, Romanya ve Litvanya'nın ise Ukrayna'nın NATO üyeliğine destek verdiği biliniyor.
İttifak'a yeni üye katılmasının tüm üye ülkeler tarafından onaylanması gerekiyor.
"Ukrayna'nın (zirvede) üyelik yolunda daha fazla adım atmayacağı açık"Avrupa Birliği'ne (AB) bağlı düşünce kuruluşu Güvenlik Araştırmaları Enstitüsünün (EUISS) Rusya ve Doğu Komşuluk Bölgesi Kıdemli Analisti Ondrej Ditrych, AA muhabirinin zirveye ilişkin sorularını yanıtladı.
Ditrych, zirvenin odak noktasının Ukrayna yerine yüzde 5'lik yeni savunma harcama hedefi ve "NATO'nun birliğinin gelecekte korunması" olacağını belirterek, "Ukrayna'nın (zirvede) üyelik yolunda daha fazla adım atmayacağı açık." değerlendirmesinde bulundu.
NATO'da savunma konusunda temel güven ve fikir birliğini yeniden tesis etmek için Ukrayna'nın üyeliği konusunun şimdilik "paranteze alınmasına" yönelik ilginin olduğuna işaret eden Ditrych, bunun ABD yapımı teknolojiler dahil olmak üzere Ukrayna'ya yardımların ortadan kalkacağı anlamına gelmediği yorumunu yaptı.
Ditrych, ayrıca Kiev'in NATO üyeliği hedefinden vazgeçmesi halinde bunun tek başına Rusya ile Ukrayna arasında barış antlaşmasına ulaşılmasına katkı sağlamayacağı görüşünü paylaştı.
Muhabir: İbrahim Hamdi Hacıcaferoğlu
