ANKARA (AA) - AA muhabirinin Bakanlıktan edindiği bilgilere göre, Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından yürütülen analiz çalışması, serbest meslek grubu içinde en yüksek potansiyele sahip doktorlar üzerinde yoğunlaştı.
Bu kapsamda, özel muayenehanesi bulunan 28 bin 931 doktora yönelik "Doktorluk Faaliyetinde Bulunan Serbest Meslek Erbaplarına İlişkin Analiz Çalışması" yapıldı.
Bu çalışmada, yapay zeka ve makine öğrenmesi algoritmaları devreye alındı, çok değişkenli veri kümeleriyle çalışan risk senaryoları oluşturdu. Yapay zeka destekli senaryolarla mükelleflerin risk düzeyleri değerlendirildi.
Analizler sonucunda 3 bin 663 doktor, vergi uyumu açısından "yüksek riskli" olarak tanımlandı. Ancak bu mükelleflere doğrudan cezai işlem yapılmadı. Bunun yerine, önleyici denetim ve gönüllü uyum yaklaşımı tercih edildi.
Doktorlara vergi mevzuatı açısından gerekli bilgilendirme ve yönlendirmeler yapıldı. Riskli gruptaki mükellefler bilgilendirilerek pişmanlıkla beyanlarını güncellemeye davet edildi.
Bu uygulama sonucunda, riskli olarak değerlendirilen 3 bin 663 doktordan 1701'i pişmanlık hükümlerinden yararlanarak gelir vergisi beyannamesi verdi. Bu beyanlar kapsamında 1,7 milyar lira matrah bildirildi.
Beyan edilen tutar üzerinden yapılan hesaplamaya göre, mükellef başına ortalama matrah uyum öncesine göre 5 kat arttı.
Aralık 2023 dönemine ilişkin KDV beyannameleri üzerinden yapılan analizde de kanuni süresi içinde beyan edilen teslim ve hizmet tutarı yaklaşık 9 milyon lira düzeyinde kalırken, aynı döneme ait 2025 yılı içerisinde verilen düzeltme beyannameleriyle bildirilen tutar 358 milyon liraya ulaştı.
Bu veriler, ilk etapta yapılan beyanların önemli ölçüde eksik olduğunu ancak önleyici denetim ve bilgilendirme süreci sonrasında yapılan düzeltmelerin yüksekliğini ortaya koydu.
Çalışma kapsamında riskli gruba dahil olmayan 158 doktor özelinde de etki analizi yapıldı. Bu doktorlar, 2025 yılı içinde herhangi bir zorlayıcı işlem olmadan pişmanlıkla beyanda bulundu.
Söz konusu hekimler, toplamda 76 milyon lira matrah bildirdi.
Gönüllü uyuma yanıt vermeyene vergi incelemesiBöylece, çalışma kapsamında gönüllü uyumla 2,1 milyar liralık matrah artışında bulunuldu.
Gönüllü uyuma yanıt veren doktorlar hakkında vergi incelemesi işlemi yapılmadı. Gönüllü uyuma çağrıldığı halde gelmeyen veya yaptığı açıklamalar kabul edilmeyen doktorlar hakkında takdire sevk ya da vergi incelemesi süreçleri başlatılacak.
Doktorların mali bilgilerinin yanında, giderlerinin de vergi mevzuatına uygun olup olmadığı incelemede tespit edilecek. Bu süreçte Sağlık Bakanlığının ilgili birimlerinden de doktorların muayene ve ameliyat bilgileri talep edilecek.
"Bu modeli yaygınlaştıracağız"Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek de gönüllü uyumun vergi sistemindeki önemine vurgu yaparak, "Kayıt dışılıkla mücadelemizi sadece ceza ve yaptırımlarla değil, aynı zamanda mükelleflerimizi bilgilendirerek, yönlendirerek sürdürüyoruz. Bu çalışmayla gördük ki, önleyici denetim modeli sayesinde milyonlarca liralık gelir gönüllü olarak beyan edildi. Bu, sadece gelir artışı değil, aynı zamanda vergi adaletine olan güvenin göstergesidir." dedi.
Gönüllü uyumun, sürdürülebilir kamu maliyesi için vazgeçilmez olduğunu kaydeden Şimşek, "Vergi sistemimize güvenen, zamanında ve doğru beyanda bulunan tüm mükelleflerimize teşekkür ediyoruz. Bu modeli yaygınlaştırarak kayıt dışılıkla mücadelemizi kararlılıkla sürdüreceğiz." ifadesini kullandı.
Muhabir: Deniz Çiçek Palabıyık,Mert Davut
