MARDIN (AA) - Kırsal Hisaraltı Mahallesi'nde yer alan, Sasanilerin ve bölgedeki ticaret kervanlarının korunması amacıyla yaklaşık 5,5 hektarlık alanda Geç Roma Dönemi'nde kurulduğu değerlendirilen 955 rakımlı kalede, Mardin Müze Müdürlüğünce arkeolojik kazı çalışması başlatıldı.
Tarihi kaledeki kazılar, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünün izniyle, Mardin Müze Müdürü İdris Akgül'ün başkanlığında, arkeolog Mehmet Şan ve Erkan Güzel'in de katılımıyla yürütülüyor.
Kazı ekibi, araçla ulaşım için elverişli yolu bulunmayan kaleye yaklaşık 1,5 saat yürüyerek ulaşıyor.
Gözetleme kuleleri, surlar, kiliseler, askeri ve sivil konutlar, sunaklar (tapınaklarda, günlük yakılan, üzerinde kurban kesilen, dini tören yapılan taş masa), kaya mezarları ve su kanalları gibi yapıların bulunduğu kaleye ulaşan ekipler, kazıları titizlikle yürütüyor.
"Tarihi belgeleme konusunda önemli buluntular elde ettik"
Müze Müdürü ve Kazı Başkanı İdris Akgül, AA muhabirine, Dara Antik Kenti'nden sonra en iyi korunmuş arkeolojik alanlardan biri olan Rabat Kalesi'nde ilk kazmayı bu yıl vurduklarını söyledi.
Akgül, kazı çalışmalarının şapel (büyük kiliselerin içinde bir azizin adına ayrılmış küçük ibadet yerleri) olarak bilinen mimari yapıda başlatıldığını belirtti.
Burada ilk kez 1866 yılında gezgin ve araştırmacılar tarafından belgeleme çalışmaları yapıldığını anlatan Akgül, çalışmalarda, buranın kiliseleri, sarnıçları ve diğer yapılarıyla gayet iyi korunduğunun belgelendiğini kaydetti.
Akgül, "Yüzeyde seramik gruplar üzerinde yaptığımız çalışmada buranın Helenistik dönemden başlayarak Roma, Bizans ve Artuklu dönemine kadar kullanıldığını rahatlıkla söyleyebiliriz. Yaklaşık 2 bin yıllık bir kale. Helenistik, Roma, Bizans ve Artuklu dönemlerine ait seramik örnekleri tespit ettik. Ok uçları ve sikke gibi, tarihi belgeleme konusunda önemli buluntular elimize geçti." dedi.
Kalenin mimarisinin ve özellikle de kiliselerin iyi korunduğunu belirten Akgül, şu anda kayaya oyulmuş küçük kilisede yapılan kazıları, gelecek dönemlerde "Rabat Kilisesi" olarak anılan büyük kilisede sürdürmeyi planladıklarını bildirdi.
"Hem savunma hem ticari amaçlı bir kale"
Akgül, kalenin "Mezopotamya Ovası"na hakim bir noktada yer aldığını söyleyerek, Diyarbakır ve Şanlıurfa'nın Viranşehir ilçesi arasındaki bölgeyi koruduğunu düşündüklerini anlattı.
Kalenin özellikle batı bölümünde koruma amaçlı hendekler ve büyük sur duvarları oluşturulduğunu ifade eden Akgül, şöyle konuştu:
"Yukarı şehir olarak adlandırabileceğimiz bölgede ise daha çok kiliseler, şapeller, konut yapıları, sarnıçlar yer almaktadır. Kalenin bulunduğu konum, Mezopotamya bölgesine hakim bir noktada. Daha çok Sasani akınlarına karşı ve bölgede yer alan ticaret kervanlarını korunmak için konumlanmış. Kale antik bir yol üzerinde yer aldığı için hem savunma hem ticari amaçlı yapılmış bir kale."
Akgül, kaledeki iyi korunan yapıları gün yüzüne çıkararak, bölgede bir kültür rotası oluşturmayı istediklerini belirtti.
Kültür ve Turizm Bakanlığının "Geleceğe Miras Projesi" kapsamında gelecek senelerde kazıları yıl boyunca sürdüreceklerini dile getiren Akgül, "Kazılar ilerledikçe bölgenin tarihine, geçmişine ışık tutulacak." ifadesini kullandı.
"Buranın turizme kazandırılmasını istiyoruz"
Hisaraltı Mahallesi'nde yaşayan ve kazı çalışmalarında görev alan Rohan Ateş ise çalışmaları heyecanla yürüttüklerini söyledi.
Kalenin bölgenin turizmine önemli katkı sağlayacağına inandıklarını belirten Ateş, şunları kaydetti:
"Sabah yola çıkıyoruz, 1,5 saat yol yürüyoruz ve kaleye ulaşıyoruz. Yaklaşık 2 bin yıllık geçmişi var. Turizme kazandırılmasını ve bu herkesin burayı görmesini istiyoruz. Kazılar ilerledikçe çok güzel yapılar çıkacağından eminim. Büyüklerimiz anlatıyordu ama tarihinin bu kadar eski olduğunu bilmiyorduk. Ekip olarak burada çalışıyoruz. İnşallah burası bölgenin parlayan bir yıldızı olacak."
Muhabir: Halil İbrahim Sincar
