MEB, eğitimde yapay zeka yol haritasını belirledi

ANKARA (AA) - Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), Bakanlık yönetiminden okul süreçlerine, öğretmen eğitiminden öğrenci kazanımlarına kadar geniş bir yelpazede hazırladığı "Eğitimde Yapay Zeka Politika Belgesi ve Eylem Planı"nı kamuoyuyla paylaştı.

Bakanlığın internet sayfasındaki belge, 11. Kalkınma Planı kapsamında yürürlüğe konulan Ulusal Yapay Zeka Stratejisi çerçevesinde hazırlanan 4 hedef, 15 politika ve 40 eylem adımından oluşuyor.

MEB'in 2025-2029 dönemine yönelik stratejik yaklaşımları içeren "Eğitimde Yapay Zeka Politika Belgesi", Milli Eğitim sisteminde yapay zeka teknolojilerinin kullanım alanlarını, Ulusal Yapay Zeka Stratejisi doğrultusunda yürütülen çalışmaları ve bu çalışmaların kapsamının genişletilmesi için atılması gereken adımları ortaya koyuyor.

Eylem adımlarından 17'sinin 1 yıla kadar, 10'unun 1 ila 3 yıl arasında, 13'ünün ise 3 ila 5 yıl arasında hayata geçirilmesi planlanıyor.

AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, belgede, "Eğitimde Yapay Zeka Kültürü Oluşturmak", "Öğretim Programlarında Yapay Zeka Alanını Artırmak", "Eğitimde Yapay Zeka Destekli Yönetim ve Karar Alma Mekanizmasını Desteklemek" ve "Teknoloji, Altyapı ve Veri Analitiğini Güçlendirmek" gibi 4 stratejik hedef yer alıyor.

"Eğitimde Yapay Zeka Politika Belgesi ve Eylem Planı"na göre, "Eğitimde Yapay Zeka Kültürü Oluşturmak" hedefi, eğitimde yapay zeka etik kuralları ve kullanım standartlarının oluşturulması, yapay zeka okuryazarlığını artırmak amacıyla eğitim programları ve bilinçlendirme etkinlikleri geliştirilmesi, öğretmenlerin yapay zeka destekli ders tasarımı yetkinliklerinin artırılması ve eğitimde yapay zeka kullanımına yönelik uluslararası iş birliklerinin geliştirilmesi politikalarından oluşuyor.

Eğitimde yapay zeka etik kuralları ve kullanım standartlarının oluşturulması kapsamında Bakanlık bünyesinde, yapay zeka projeleri, kullanılan araçları ve kullanım çerçevesini değerlendirmek ve denetlemek amacıyla Yapay Zeka Uygulamaları Etik Kurulu ve bu kurula bağlı alt komisyonlar kurulacak.

Yapay zekanın eğitimde kullanıldığı alanlarda öğrenci-öğretmen etkileşimi ile eğitim ve öğretime etkisi ve sonuçları takip edilecek.

Yapay zeka okuryazarlığını artırmak amacıyla eğitim programları ve bilinçlendirme etkinlikleri geliştirilmesi için toplumun genç kesimlerine yapay zeka kullanımı, uygulamaları ve geliştirilmesi bilinci oluşturmak amacıyla "Yapay Zeka Okuryazarlığı" çalışmaları yürütülecek.

Fırsatları Artıran Eğitimde Yapay Zeka Projesi (FEYZA) kapsamında öğrenci eğitimleri uygulanacak, sosyal etkinlikler düzenlenecek ve eğitici eğitimleri tamamlanacak.

Velilere yönelik olarak yapay zeka okuryazarlığını ve eğitimde kullanımını konu alan kurslar, bilgilendirme kampanyalarıyla kamu spotları hazırlanacak.

Dijital teknolojilerin yaygınlaştırılmasına, etik kullanımına, olası risklere ve yerli yatırımların desteklenmesine yönelik bilinçlendirme amaçlı etkinlik ve tematik organizasyonlar düzenlenecek.

Yapay zeka alanında yaygın eğitim kurs programları artırılacak ve bu kurslar için dijital içerikler yenilenecek.

Öğretmenlerin yapay zeka destekli ders tasarımı yetkinliklerinin artırılması için yapay zeka ile desteklenen pedagojik süreçlere uyum sağlamalarını ve bu teknolojileri etkili biçimde kullanmalarını sağlamaya yönelik hizmet içi eğitim programları planlanacak.

Eğitimde yapay zeka kullanımına yönelik uluslararası iş birliklerin geliştirilmesine yönelik yapay zeka alanında devlet burslarıyla yurt dışında lisansüstü öğrenim için kontenjanlar artırılacak.

Dünya geneli yapay zeka alanındaki gelişmeler takip edilecek, yayımlanan raporlar ve çıktılar derlenecek, uluslararası kuruluşlar ile işbirlikleri geliştirilecek.

Eğitimde yapay zeka alanında uluslararası zirve, kongre ve sempozyumlar düzenlenecek.

"Öğretim Programlarında Yapay Zeka Alanını Artırmak" hedefinde, öğretim programlarının yapay zeka uygulamaları ve kullanım alanlarına uyumlu şekilde güncellenmesi, yapay zeka destekli öğrenme modelleriyle öğretim yöntemlerinin geliştirilmesi ve yapay zeka destekli eğitim ortamlarının kullanımının yaygınlaştırılması politikalarına yer verildi.

Öğretim programlarının, yapay zeka uygulamaları ve kullanım alanlarına uyumlu hale getirilmesi amacıyla, algoritmik düşünme, yapay zeka teknolojileri ve etik ilkeler doğrultusunda mevcut ve seçmeli derslerin içerikleri güncellenecek.

Mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarına yönelik yapay zeka öğretim programı ve dijital içerikler hazırlanacak.

Ortaöğretim seviyesinde yapay zeka öğretim programı, öğrencilere uygulama geliştirme becerisi kazandırmayı hedefleyen öğrenme çıktılarıyla yenilenecek.

Yapay zekanın en çok etkileyeceği meslek alanlarına ve bölümlerine ait öğretim programları, yapay zekaya uyum sağlayacak şekilde güncellenecek ve bu süreç, Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli kapsamında yürütülen çalışmalar ve ilgili paydaşların katkılarıyla desteklenecek.

Yapay zeka destekli öğrenme modelleri ve öğretim yöntemlerinin geliştirilmesine yönelik BİLSEM'lere yapay zeka atölyeleri kurulacak, dijital eğitsel oyun yarışmaları düzenlenecek ve bu süreçlerden elde edilen kazanımlar raporlanacak.

Türkçe eğitiminde kullanılmak üzere, öğrencilerin dört temel dil becerisini destekleyecek ve bireysel eksiklerini tespit edecek yapay zeka destekli bir dil uygulaması geliştirilecek.

Yabancı dil eğitiminde kullanılmak üzere, kelime bilgisi, dil bilgisi, dinleme, konuşma, okuma ve yazma becerilerini analiz edebilen, bireyselleştirilmiş öğrenme planı sunabilen yapay zeka destekli bir dil öğrenme uygulaması yaygınlaştırılacak ve farklı dillerdeki içeriklerle zenginleştirilecek.

Öğretmenlerin öğretim sürecini çeşitlendirmelerine ve zenginleştirmelerine destek olacak bir yapay zeka asistanı geliştirilecek.

İçerik üretim çalışmalarında görsel, ses ve video içerik üretim süreçlerinin yapay zeka destekli araçlar ile etkinliğinin artırılması sağlanacak.

Uyarlanabilir ve kişiselleştirilmiş öğrenme sistemlerinin (UKÖS) eğitim sistemine entegrasyonunu desteklemek amacıyla, öğretmenler ve eğitim yöneticilerine yönelik kapsamlı eğitim programları düzenlenecek ve pilot uygulamalar gerçekleştirilecek.

Yapay zeka destekli VR ve AR tabanlı eğitim içerikleri geliştirilerek bilim, teknoloji, mühendislik, sanat ve matematik gibi alanlarda öğrencilere soyut kavramları tanıtan pilot uygulamalar yapılacak.

"Eğitimde Yapay Zeka Destekli Yönetim ve Karar Alma Mekanizmasını Desteklemek" hedefi, büyük veri analitiği kullanılarak raporlama araçlarının hazırlanması, eğitimde veri analitiğine dayalı karar destek sistemlerinin yapay zeka ile güçlendirilmesi ve yapay zeka destekli rehberlik sistemleri ile öğrencilerin akademik ve kariyer yönelimlerinin desteklenmesinden oluşuyor.

Bu doğrultuda büyük veri analitiği kullanılarak raporlama araçlarının hazırlanması için Bakanlığın EBA, ÖBA, HEMBA ve DİLİM gibi eğitim platformlarına yapay zeka destekli içerik önerme, gelişim takip ve raporlama kabiliyetleri entegre edilecek

Öğrenmenin takibi ve devamlı desteklenmesine yönelik öğrenme analitiği platformu oluşturulacak.

Bakanlık ve tüm dış paydaşların eğitime dair verilerinin işleneceği ve eğitim politikalarının karar destek süreçlerinde erken uyarı, örüntü tanıma, öneri getirme ve veri anonimleştirme özellikleri olan yapay zeka destekli bir veri ambarı kurulacak.

Bakanlık birimlerinin karar alma süreçlerini desteklemek ve üst politika geliştirme kapasitesini güçlendirmek amacıyla; gelişmiş veri analitiği ve görselleştirme kabiliyetine sahip, iş zekası temelli bütüncül bir Bakanlık Yönetim Sistemi (BYS) geliştirilmesi sürdürülecek.

Yapay zeka destekli rehberlik sistemleri ile öğrenci akademik ve kariyer yönelimlerinin desteklenmesi için de öğrencilerin akademik performansı, ilgi alanları ve özelliklerini analiz eden yapay zeka/makine öğrenmesi destekli kariyer yönlendirme modülü tasarlanarak pilot uygulamalar gerçekleştirilecek, profillenmiş bireysel kariyer önerileri sunulacak ve modülün etkinliği bildirimlerle iyileştirilecek.

"Teknoloji, Altyapı ve Veri Analitiğini Güçlendirmek" hedefi ise, büyük veri analitiği ve yapay zeka destekli öğrenme analitiği uygulamalarının geliştirilmesi, yapay zeka uygulamaları ekosisteminin güçlendirilmesi, merkez teşkilatın teknoloji altyapısı ve veri yönetim sistemlerinin geliştirilmesi, özel eğitim ihtiyacı olan öğrenciler için yapay zeka destekli erişilebilirlik çözümlerinin oluşturulması ve ölçme-değerlendirme süreçlerine yönelik yapay zeka tabanlı analiz sistemlerinin geliştirilmesini amaçlıyor.

Bu kapsamda büyük veri analitiği ve yapay zeka destekli öğrenme analitiği uygulamalarının geliştirilmesi için "Öğrencilerin Söz Varlığı Projesi" kapsamında elde edilen korpus verileri, dijital ders materyalleri, Türkçe dil öğrenme uygulamaları ve beceri odaklı ölçme sistemlerinin geliştirilmesinde kullanılacak.

Bakanlık çalışanlarını mevzuat, usul ve esaslar ile hak ve yükümlülükleri konusunda bilgilendirmek amacıyla yapay zeka tabanlı çevrim içi danışmanlık aracı geliştirilecek.

Yapay zeka uygulamaları ekosistemi güçlendirilmesi için merkez teşkilatta görev yapan uzman/teknik personelin yapay zeka ve makine öğrenmesi alanlarında çalışabilmeleri için makine öğrenmesi ve veri analitiği eğitimleri düzenlenecek.

Yapay zeka alanında nitelikli iş gücü yetiştirmek amacıyla kamu, üniversite ve özel sektörle işbirlikleri hayata geçirilecek.

Yerli ve milli yapay zeka algoritmalarını üreten sektör alanı, eğitim teknolojileri kuluçka merkezleri ve fonlarla desteklenecek.

Bakanlığın bütçe ve harcama kalemleri, karar destek sistemi ile izlenecek ve yönetilecek.

Bakanlık tarafından kriterleri belirlenen eğitim yapılarında, eğitim alanlarına ilişkin planlama ve tasarım süreçleri, Bakanlık Karar Destek Sistemi ile yapay zeka tabanlı araçlar aracılığıyla desteklenecek.

Özel eğitim ihtiyacı olan öğrenciler için yapay zeka destekli erişilebilirlik çözümleri geliştirilmesi için özel eğitim ihtiyacı olan öğrencilerin davranışlarını algılayıp uygun yanıtlar üretebilen yapay zeka destekli sistemler tasarlanacak ve bireysel ihtiyaçlara göre geri bildirim sağlayan uygulamalar geliştirilecek.

Görme yetersizliği olan öğrenciler için yapay zeka destekli sesli okuyucu sistemleri, işitme yetersizliği olan öğrenciler için ise altyazı ve işaret dili üretim teknolojileri geliştirilecek.

Ölçme-değerlendirme süreçleri için yapay zeka tabanlı analiz sistemlerinin geliştirilmesine yönelik eğitimde ölçme ve değerlendirme süreçlerine yapay zeka teknolojilerinin entegrasyonu kapsamında, öğrenme analitiklerinden yararlanan otomatik sınav değerlendirme sistemleri ve akıllı geri bildirim mekanizmaları geliştirilecek ve bu sistemler pilot uygulamalarla test edilerek yaygınlaştırılacak.

Muhabir: Buğrahan Ayhan