Merkez bankaları 2025’e para politikası ayarlamalarıyla başladı

İSTANBUL (AA) - Küresel ekonomiler, resesyon gibi makroekonomik risklerle birlikte para politikalarını yeni koşullara göre ayarlıyor.

Öte yandan, ABD'de yeniden başkanlık koltuğuna oturan Donald Trump’ın korumacı ticaret politikaları, büyük merkez bankalarının daha temkinli bir yaklaşım sergilemesine neden oluyor.

Ocak ayında ECB, Kanada Merkez Bankası (BoC), Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), İsveç Merkez Bankası (Riksbank) ve Danimarka Merkez Bankası faiz indirimine giderken, Japonya Merkez Bankası (BoJ) faiz artırım kararı aldı.

ABD Merkez Bankası (Fed), Macaristan Merkez Bankası (MNB), Polonya Merkez Bankası, Norveç Merkez Bankası ve Güney Kore Merkez Bankası ise politika faizini sabit bıraktı.

Fed, politika faizini beklentiler dahilinde değiştirmeyerek yüzde 4,25-4,50 aralığında sabit tuttu.

Bankadan yapılan açıklamada, faiz oranının sabit tutulması kararının oy birliğiyle alındığı belirtildi. Açıklamada, bankanın hedeflerinin desteklenmesi amacıyla federal fon oranı hedef aralığının yüzde 4,25-4,50 arasında sabit tutulmasına karar verildiği bildirildi.

Son göstergelerin, ekonomik faaliyetin sağlam bir hızla genişlemeye devam ettiğini gösterdiğine işaret edilen açıklamada, işsizlik oranının son aylarda düşük bir seviyede istikrar kazandığı ve iş gücü piyasası koşullarının güçlü kalmaya devam ettiği aktarıldı. Açıklamada, enflasyonun bir miktar yüksek kalmaya devam ettiği kaydedildi.

Fed Başkanı Jerome Powell da düzenlediği basın toplantısında, politika duruşunun eskisine kıyasla önemli ölçüde daha az kısıtlayıcı olması ve ekonominin güçlü kalmaya devam etmesi nedeniyle politika duruşunu ayarlamak için acele etmelerine gerek olmadığını ifade etti.

Powell, iş gücü piyasası koşullarının soğuduğunu ve gücünü koruduğunu belirterek, enflasyonun da bir miktar yüksek kalmaya devam etse de uzun vadeli yüzde 2 hedefine çok daha fazla yaklaştığını dile getirdi.

Para piyasalarındaki fiyatlamalarda, Fed'in yılın ilk faiz indirimine haziran ayında gitmesi öngörülüyor.

ECB, piyasa beklentileri doğrultusunda beşinci faiz indirimine giderek üç temel politika faizini 25 baz puan düşürdü.

Buna göre, Banka, mevduat faiz oranını yüzde 3'ten yüzde 2,75'e indirdi. ECB, refinansman faizi ve marjinal borçlanma faizini de 25 baz puan düşürerek sırasıyla yüzde 2,90 ve yüzde 3,15'e çekti.

Böylece, para politikasına yönelik yılın ilk toplantısında refinansman faizi ve marjinal fonlama faizi için Mart 2016'dan, mevduat faizi için de Eylül 2019'dan bu yana beşinci indirim geldi.

ECB'nin kararı, Avro Bölgesi genelinde yavaşlayan ekonomik büyüme ve Aralık 2024'te yüzde 2,4 ile bankanın yüzde 2'lik hedefine yakın seyreden enflasyondan sonra alındı.

ECB Başkanı Christine Lagarde, toplantı sonrasında Avro Bölgesi'nde ekonominin yakın vadede zayıf kalmaya devam edeceğini belirterek, "Ekonomi dördüncü çeyrekte durgunlaştı. Yakın gelecekte de zayıf kalması muhtemel." dedi.

Çoğu enflasyon bileşeninin gelişiminin ECB'nin yüzde 2'lik enflasyon hedefiyle uyumlu olduğunu ifade eden Lagarde, enflasyon oranının gelecek aylarda muhtemelen mevcut seviye civarında dalgalanacağını ve yıl boyunca yüzde 2 hedefine ulaşacağını söyledi.

TCMB Para Politikası Kurulu (PPK), 2025 yılının ilk toplantısında politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını 250 baz puan düşürerek yüzde 45'e çekti.

Aralık ayında enflasyonun ana eğilimi gerilerken öncü verilerin ocak ayında öngörülerle uyumlu bir artışa işaret ettiği vurgulanan duyuruda, "Bu gelişmede, zamana bağlı fiyat belirleme ve geçmiş enflasyona endeksleme eğilimi yüksek hizmet kalemleri öne çıkmaktadır." ifadesi kullanıldı.

Duyuruda, temel mal enflasyonunun ise görece düşük seyrettiği aktarılarak, son çeyreğe ilişkin göstergelerin yurt içi talebin enflasyondaki düşüşü destekleyici seviyelerde bulunduğunu gösterdiği kaydedildi.

TCMB, bu yıl toplamda 8 faiz kararı açıklayacak.

Kanada tarafında BoC, üst üste 6. toplantısında politika gevşemesine giderken, politika faizini 25 baz puan düşürerek yüzde 3'e çekti.

Bankadan yapılan açıklamada, BoC'un mart ayı başında kademeli olarak varlık alımlarını yeniden başlatacağı ifade edilerek, böylelikle bilançonun istikrar kazanacağı ve ekonomik büyümeye paralel olarak ılımlı bir şekilde büyüyeceği vurgulandı.

Açıklamada, Kanada'da geçmiş faiz indirimlerinin ekonomiyi canlandırmaya başladığı, ekonomik büyümenin bu yıl güçlenmesinin beklendiği bildirildi.

BoC Başkanı Tiff Macklem faiz kararına ilişkin açıklamasında, ABD'nin Kanada'dan ithalata yönelik yeni gümrük tarifelerinin tetikleyeceği olası bir ticaret çatışmasının önemli belirsizlik oluşturduğuna işaret ederek, "Bu durum Kanada ekonomisi için çok yıkıcı olabilir ve ekonomik görünümü gölgeliyor." değerlendirmesinde bulundu.

Öte yandan, İsveç'te Riksbank, yüksek enflasyonla mücadelesinin ardından zayıflayan ekonomik aktiviteyi sebep göstererek politika faizini 25 baz puan düşürerek yüzde 2,25'e çekti.

Açıklamada, "Enflasyonun çok yüksek olma riskinin sınırlı olduğu ve aynı zamanda ekonomik faaliyetin zayıf olduğu göz önüne alındığında Yönetim Kurulu, politika faizini şimdi düşürmenin uygun olduğunu değerlendiriyor." ifadeleri yer aldı.

Daha güçlü bir ekonominin önemine vurgu yapılan açıklamada, ancak enflasyonun gelecekte hedefe yakın şekilde istikrara kavuşması için gerekli bir koşul olduğu belirtildi.

Bunlara ek olarak, Danimarka Merkez Bankası ECB'nin ardından temel faiz oranını 25 baz puan düşürerek yüzde 2,35'e çekti.

BoJ ise beklentiler dahilinde politika faizini 2008 küresel finansal krizinden beri en yüksek seviyesine çıkararak yüzde 0,25’ten yüzde 0,5'e yükseltti.

Bankadan yapılan açıklamada, ücretler artmaya devam ederken, temel enflasyonun yüzde 2'ye doğru kademeli olarak arttığı ifade edildi.

Yen'in değer kaybetmesi gibi nedenler ve ithalat fiyatlarındaki artışın etkisiyle enflasyonun 2025 mali yılında yüzde 2,5 civarında olmasının muhtemel olduğu kaydedilen açıklamada, küresel finans ve sermaye piyasalarının genel olarak istikrarlı seyrettiği ancak çeşitli belirsizlikler olduğu vurgulandı.

Açıklamada, ayrıca Ocak Görünüm Raporu'nda sunulan görünümün gerçekleşmesi halinde, Bankanın politika faiz oranını artırmaya ve parasal genişlemenin derecesini ayarlamaya devam edeceği aktarıldı.

Macaristan tarafında MNB politika faizini ocak ayında piyasa beklentileri doğrultusunda değiştirmeyerek yüzde 6,50 seviyesinde sabit bıraktı.

Bankadan yapılan açıklamada, tüketici enflasyonunun aralık ayında yıllık bazda yüzde 4,6 artarak analistlerin beklentilerini aştığına dikkat çekilerek, "Enflasyondaki geçici artışın Ocak 2025'te devam etmesi bekleniyor, ancak dezenflasyonist eğilim bundan sonra yeniden başlayacak." değerlendirmesine yer verildi.

Polonya Merkez Bankası ocak ayında da politika faizini tahminlere paralel şekilde sabit bırakarak yüzde 5,75 seviyesinde tuttu. Yapılan basın açıklamasında, "Yükselen enflasyonun enflasyon beklentileri ve ücret baskısı üzerindeki etkisi, özellikle beklenen ekonomik toparlanma ve düşük işsizliğe karşı belirsizlik faktörü olmaya devam etmektedir." ifadesi kullanıldı.

Bunlara ek olarak Norveç Merkez Bankası politika faizini ocak ayında da yüzde 4,50 seviyesinde korudu.

Muhabir: Mahmut Çil