SAMSUN (AA) - Atatürk, 19 Mayıs 1919'da Samsun'a çıkmasının ardından 25 Mayıs 1919'da Havza'ya gitti. Atatürk'ün o dönem kaldığı Mesudiye Oteli, günümüzde Atatürk Evi Müzesi olarak yerli ve yabancı turistler tarafından ziyaret ediliyor.
Mustafa Kemal Paşa'nın yatak odasının yanı sıra Havzalılara hediye ettiği Cumhurbaşkanlığı forsunun teşhir edildiği müzede, duvarlarda da Milli Mücadele sürecinde Havza'nın öneminin anlatıldığı bilgi notları yer alıyor.
Atatürk'ün çalışma odasında Gazi Paşa'nın balmumu heykeli, kendi el yazısıyla kaleme alıp dönemin Havza Kaymakamı Fahri Bey'e verdiği yazı, Havza Genelgesi'nin yayımlandığı telgraf cihazı sergileniyor.
Ondokuz Mayıs Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Kaya Tuncer Çağlayan, AA muhabirine, Havza'nın, Milli Mücadele tarihinde önemli kilometre taşlarının birisi olduğunu söyledi.
Mustafa Kemal Atatürk'ün, Havza'ya geldiğinde Mesudiye Oteli'nde ikamet ettiğini belirten Çağlayan, "Kendisi malum devletin hem askeri hem mülki müfettişi olduğu için o zaman Havza'da Kaymakamı Fahri Bey ve Belediye Başkanı İbrahim Bey, Genel Müfettişlik Heyetini ve Karargahını ağırlamak için Mustafa Kemal Paşa'ya şu an Havza Atatürk Evi diye bilinen, Samsun Büyükşehir Belediyesi'ne ait binayı tahsis etmiştir. Kurmay heyeti şu anki Havza'daki Atatürk evinde kalmıştır. Otel sahibi tarafından oteldeki müşteriler çıkartılmış, tamamen Mustafa Kemal Paşa'nın kendisine ve kurmay heyetine tahsis edilmiştir." ifadelerini kullandı.
Çağlayan, Atatürk'ün milli mücadeleye dair kararları Havza'da 18 gün kaldığı evde aldığına dikkati çekti.
Atatürk'ün Havza'ya gittiğinde küçük bir kasaba olmasına rağmen konumu itibariyle önemli bir nokta olduğunu belirten Çağlayan, "Mustafa Kemal Paşa için ilçeyi önemli kılan şey, Havza'daki telgrafhanedir. Paşa, Samsun ve Havza'da yapmış olduğu çalışmaların çok büyük bir kısmını telgraf makinesi üzerinden gerçekleştirmiştir. Samsun'daki telgraf makinesi İngilizlerin denetiminde olduğu için çok serbest değildir ama Havza'daki telgrafhane güvendedir. Mustafa Kemal Paşa'nın Havza'da 18 gün gibi uzun bir süre kalmasının önemli sebeplerinden bir tanesi de telgrafhanedir." dedi.
Havza'nın milli mücadele açısından ilklerin şehri olduğunu dile getiren Çağlayan, Mustafa Kemal Paşa'nın direktifleriyle ilk teşkilat olan Havza Müdafaa Hukuk Cemiyetinin kurulduğunu, ilk mitingin yapıldığını ve ilk genelgenin yayımlandığını kaydetti.
Çağlayan, konuşmasını şöyle sürdürdü:
"Yine Havza'da bir başka ilk, Mustafa Kemal Paşa, Kuvayımilliye olarak adlandırabileceğimiz bir faaliyet çerçevesinde Topal Osman Ağa ile görüşmüştür. Yani Topal Osman Ağa Karadeniz'in Kuvayımilliye'sinin en önemli ismidir. Onunla Havza dışarısında görüşmüş. Aslında asayişle ilgili görevi arasında Topal Osman Ağa gibi isimi tutuklamak varken tam tersini yapmıştır. Bölgede faaliyet gösteren Pontuscu Rum çetelerine karşı mücadelesine devam etmesini ve kendisiyle irtibatta olmasını söylemiş, bazı direktifler vermiştir. Sovyet-Rus yönetimi ile de ilk temasın Havza'da kurulduğunu söylemek mümkün. Bu yönüyle de baktığımızda Havza'ya gerçekten ilklerin şehri demek gerekiyor."
Müze görevlisi Rukiye Bulut ise müzenin 2 katlı olduğunu belirterek, şu bilgileri verdi:
"Giriş katta Mustafa Kemal Paşa'nın, çalışma odası, yatak odası ve kurtuluş yolu odası bulunmaktadır. Üst katta ise etnografya salonları vardır. 25 Mayıs 1919'da buraya gelmiş Mustafa Kemal Paşa, biz her yıl 25 Mayıs Atatürk'ü Anma ve Termal Turizm adıyla festival yaparız. Her yıl ziyaretçi sayısında bir artış gözlemlenmektedir, 2024 yılında yaklaşık 40 bin ziyaretçisi vardı."
Bulut, müzenin pazartesi hariç hafta içi 08.00 ile 17.00 saatleri arasında ziyarete açık olduğunu sözlerine ekledi.
Muhabir: Batuhan Dişbudak
