BRÜKSEL (AA) - Norveç Oslo Üniversitesi İnsan Hakları Merkezinde Uluslararası Hukuk ve İnsan Hakları Uzmanı Prof. Dr. Gentian Zyberi, AB'nin Gazze'de mevcut durum karşısında bundan sonra atabileceği adımlarla ilgili AA muhabirine yaptığı değerlendirmelerde, "AB, ateşkesi sürdürmesi için İsrail'e baskı yapmaya devam etmeli." dedi.
İsrail'in ateşkese rağmen sürdürdüğü saldırılarının "büyük bir sorun" olduğunu dile getiren Zyberi, "AB'nin aklında tutması gereken" diğer konunun da İsrail'e Gazze'de büyük ölçekli insani yardıma izin vermesi için baskı yapmak olduğunu vurguladı.
Zyberi, "AB'nin çabasının sadece 'statükoya geri dönme' amacı taşımaması lazım çünkü şu anki anlaşmaya göre, İsrail'in her gün yaklaşık 100 Filistinliyi öldürmesi değil, daha azını öldürmesi yeterli görünüyor. AB'nin hedeflemesi gereken bu değil. Dolayısıyla mesele sadece öldürmeyi durdurmak değil. Aynı zamanda büyük ölçekli yardım sağlanması ve Filistinlilerin mümkün olan en kısa sürede bağımsız ve yaşanabilir bir devlete kavuşmaları." diye konuştu.
Sadece Gazze değil, Batı Şeria'daki durumun da göz önünde bulundurulması gerektiğine dikkati çeken Zyberi, "Yerleşimciler her gün saldırıyor. Batı Şeria'da Filistinlilere karşı büyük bir baskı var. Dolayısıyla AB'nin bunu da aklında tutması gerekiyor. Sadece Gazze'ye değil, işgal altındaki Filistin topraklarına daha geniş bir açıdan bakmaları gerekiyor." ifadelerini kullandı.
Zyberi, İsrail'in yol açtığı yıkımdan sorumlu tutulması gerektiğine değinerek, "Birçok hastane yıkıldı. Birçok okul yıkıldı ve İsrail'in Gazze'deki bu yıkımdan, en azından AB fonlarıyla inşa edilen sivil yapılar söz konusu olduğunda, nasıl ve neden sorumlu olmaması gerektiğini anlamıyorum. Bunun olup olmayacağını söylemek elbette zor ama neden olmasın ki? İsrail, sadece Gazze'de değil, Batı Şeria ve diğer yerlerde de AB fonlarıyla finanse edilen yapıları, okulları, diğer altyapıları yok etti." değerlendirmesini yaptı.
Norveçli uzman, "Bu yıkımlar kınanmalı ve İsrail'in AB'ye tazminat ödemesi gerekiyor." dedi.
YaptırımlarAB'nin ateşkes öncesi gündeminde yer alan ancak sonrasında rafa kalkan yaptırımlarına da atıfta bulunan Zyberi, şöyle devam etti:
"Ancak daha genel olarak, İsrail'in Gazze'de ve daha geniş anlamda Filistin topraklarında ciddi insan hakları ihlalleri gerçekleştirdiği oldukça açık. Dolayısıyla İsrail'in onlarca yıl süren eylemsizliği ve apartheid uygulamalarına, şimdi de daha yakın zamanda Gazze'de soykırıma devam etmesinin ardından, AB'nin bu konuda adım atması gerektiğini düşünüyorum. İsrail ile Ortaklık Anlaşması'nı dondurması gerekiyor. Bence bu oldukça açık." ifadelerini kullandı.
Zyberi, buna ek olarak Filistin topraklarını gasbeden şiddet yanlısı İsraillilere, bu uygulamaları teşvik eden bakanlara yönelik de yaptırımların ve özellikle silah ambargosunun uygulanması gerektiğinin altını çizdi.
Norveçli uzman, "AB ve AB ülkeleri, İsrail'in şu anda neredeyse çeyrek milyon insanı öldürüp yaraladığı silahları tedarik etmeye devam edemez. Temsil ettiği ve dünyaya yaymayı amaçladığı değerlere bağlı kalmak istiyorsa, AB'nin yapması gereken şey belli." dedi.
UCM ve Francesca AlbaneseZyberi, "AB, Uluslararası Ceza Mahkemesini (UCM) desteklemeli ve hukuka aykırı ABD yaptırımlarına karşı çalışmalıdır. ABD, UCM'deki bağımsız savcılara ve yargıçlara yaptırım uygulayıp ardından kurala dayalı düzeni destekliyormuş gibi davranamaz." ifadelerini kullandı.
Birleşmiş Milletler (BM) Filistin Özel Raportörü Francesca Albanese'e yönelik yaptırım kararıyla da ilgili Zyberi, şunları kaydetti:
"Onun görevini yerine getirirken yaptığı konuşmalar ve eylemleri için BM kapsamında dokunulmazlığı var. Bunlar hukuka aykırı yaptırımlardır. AB, UCM'yi desteklemek, farklı bağımsız BM mekanizmalarını desteklemek ve bunların yetkilerine, meslektaşlarımızın çalışmalarına herhangi bir müdahaleye izin vermemek için üzerine düşeni yapmalı."
Muhabir: Selen Valente Rasquinho
