KARS (AA) - Kars'ın Sarıkamış ilçesindeki ormanlarda yaşayan bozayılar ile diğer hayvanların kokularını bıraktığı ağaçlar bilim insanlarınca inceleniyor.
KuzeyDoğa Derneği, Tarım ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü ile Orman Genel Müdürlüğü işbirliğiyle yapılan çalışmalarda özellikle bozayıların kokularını bırakmak için kaşındığı ağaçlar tespit edilerek, koruma altına alındı.
Dünyada göç edebilen tek bozayı cinsi olarak literatüre geçen ve Türkiye'nin en büyük karasal yırtıcısı olduğu belirtilen Sarıkamış'taki bozayılar ile diğer yaban hayvanları, ormanlık alanda kurulu foto ve video kapanlarla izleniyor.Bozayılar başta olmak üzere bazı yaban hayvanlarının kokularını bırakmak için kullandığı kaşınma ağaçları ekiplerce inceleniyor. Ekipler, ağaçların boyu, genişliği, yaşı, özelliği, türü, habitatı gibi konularda araştırma yapıyor.
KuzeyDoğa Derneği Bilim Koordinatörü Emrah Çoban, AA muhabirine, Sarıkamış ormanlarında son 5 yıldır kaşınma ağaçlarını tespit etmek amacıyla çalışmalar yaptıklarını söyledi.
Tespit çalışması sırasında kaşınma ağaçlarını diğer hayvanların da kullandığını gördüklerini, hayvanların bu ağaçları neden seçtiklerini araştırdıklarını anlatan Çoban, "Arazi çalışmalarımızda fark ettik ki bazı bozayılar, kurtlar ve domuzlar ormanın bazı noktalarındaki ağaçları kokularını bırakmak için kullanıyor. Aslında diğer bir taraftan da gerçekten aynı bizler gibi kaşınma ihtiyacını gidermek için kullanıyorlar ama bu ağaçları neden seçtikleri ile ilgili maalesef dünyada çok fazla bir araştırma yok, çok fazla da şey bilinmiyor. Biz de bu bilinmeyeni Sarıkamış'ta ortaya çıkartmak için kaşınma ağaçlarını ölçmeye başladık." dedi.
"Bu ağaçları neden kullanıyorlar?"Ağaçları yerinde görerek inceleme yaptıklarını ve örnek aldıklarını ifade eden Çoban, "Bu ağaçları neden kullanıyorlar? Neden bu ağacı kullandılar ama arkadaki ağacı kullanmıyorlar? Bu alanın özelliği ne? Bu alandaki habitat şekli nasıl? Bu ağacın boyu, yaşı nasıl? Bunlarla ilgili veriler toplamaya başladık." diye konuştu.
Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü ve Orman Genel Müdürlüğü ile yaptıkları çalışmada ağaçlara tabelalar takmaya başladıklarını aktaran Çoban, "Kesim zamanında ormancılar bu tabelaları gördüğü ağaçların etrafındaki yaklaşık 20 metre çapındaki alana dokunmadan planlamalarını yapıyorlar. Bu da ormandaki aslında bu ağaçların ne kadar önemli olduğunu bize gösteriyor. Devlet kurumları da bu konuya hassasiyet gösteriyorlar. Şu ana kadar bu şekilde tabela astığımız 24 kaşınma ağacı var." ifadelerini kullandı.
Kaşınma ağaçlarının foto kapanlarla izlendiğini işaret eden Çoban, şöyle konuştu:
"Bu ağaçların hepsinin tek tek çeşitli morfolojik ölçümlerini almaya habitat tiplerini belirlemeye ve diğer ormandaki kaşınma ağaçları arasında nasıl farklar olduğunu bulmaya çalışıyoruz. İncelediğimiz bu ağaçta, hayvanların kaşındıklarında kabukların arasına sıkışan kılları, tüyleri var. Biraz daha yukarı bakarsanız pençe izlerini görüyorsunuz. Daha alt kısımlarda da özellikle domuz ve kurtlar tarafından ısırılan ağaçlardaki diş izlerini görebiliyorsunuz. Bu bilgilerin hepsini toplayarak, Sarıkamış ormanında bu alanları (kaşınma ağaçları bölgesi) hayvanlar neden daha çok kullanıyor, bu alanların özelliği ne? Bunu anlamaya çalışıyoruz."
Çoban, elde ettikleri bulgularda, kaşınma ağaçlarına öncelikle domuzların ve kurtların geldiğini tespit ettiklerine dikkati çekerek, şunları kaydetti:
"Kurtlarla domuzlar arasında burada bir mücadele yaşanıyor. Biz her kaşınma ağacını aynı zamanda foto kapanlarla, video kapanlarla takip ediyoruz. Bu aslında hayvanların davranışı kaşınma ağaçlarına geldiği zaman nasıl değişiyor? Burada neler yapıyorlar? Ne kadar vakit geçiriyorlar ve kaç tane hayvan buraya geliyor. Günün hangi saatinde burayı ziyaret ediyorlar? Bunları ortaya çıkarmak için Sarıkamış'taki çalışmamıza Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü ile devam ediyoruz."
Muhabir: Cüneyt Çelik,Hüseyin Demirci
