Serbest bölgelerde bu yıl 12,5 milyar doların üzerinde ihracat hedefleniyor

ANKARA (AA) - Ticaret Bakanlığı verilerine göre, Türkiye'deki 19 serbest bölgede, 520'si yabancı sermayeli olmak üzere toplam 2 bin 89 firma faaliyet gösteriyor. Yaklaşık 90 bin kişinin istihdam edildiği bu bölgelerde, bugüne kadar 2,9 milyar doları yabancı girişim olmak üzere 7 milyar doların üzerinde özel sektör yatırımı bulunuyor.

AA muhabirine, serbest bölgelerde gelinen son noktaya ilişkin açıklamalarda bulunan Bakan Bolat, söz konusu bölgelerin katma değer üreterek, Türkiye'yi küresel ekonomide daha güçlü bir konuma taşıdığını söyledi.

Serbest bölgelerin 2002'de 2,3 milyar dolar, 2020'de 7,6 milyar dolar ihracat gerçekleştirdiğini hatırlatan Bolat, bu bölgelerin son 4 yılda ihracatını yüzde 60 artırdığını belirtti. Söz konusu bölgelerin geçen yıl itibarıyla 4,1 milyar dolar ticaret fazlası verdiğini anımsatan Bolat, yapılan ihracatın ise 2024'te 12 milyar dolar seviyesinde gerçekleştiğini kaydetti.

Bolat, serbest bölgelerde önceliğin katma değerli üretim, istihdam ve ihracat olduğuna işaret ederek, bu bölgelerden geçen yıl yapılan ihracatta orta ve yüksek teknolojili ürünlerin payının yüzde 47,7'ye, yüksek teknolojili ürünlerin payının ise yüzde 8,3'e yükseldiğine dikkati çekti. İhracatta ilk sırada Ege Serbest Bölgesi'nin yer aldığını, bunu Mersin ve Bursa serbest bölgelerinin takip ettiğini aktaran Bolat, sektörel olarak ise otomotiv, makine, tekstil ve konfeksiyon, çelik, kimyevi maddeler, yat ve gemi inşasının ön plana çıktığını vurguladı.

Bolat, son yıllarda yenilenebilir enerji sektörlerinde yapılan üretim faaliyetlerinin de serbest bölgelerde yaygınlaştığına değinerek, "İzmir'deki serbest bölgelerimizde rüzgar enerjisi türbin ve kanatları, İstanbul ve civarındaki serbest bölgelerimizde güneş enerjisi ekipmanlarına yönelik üretimler yapılıyor. Otomotiv, havacılık ve savunma sanayi alanlarında faaliyette bulunan birçok ulusal ve uluslararası yatırımcı da serbest bölgelerde yatırım yapmayı tercih etti. Antalya ve Kocaeli serbest bölgelerinde de yerli ve yabancı çok sayıda yatırımcı lüks yat ve gemi inşa faaliyeti yürütüyor." diye konuştu.

Serbest Bölgeler Kanunu'nda, 2008'de yapılan değişikliklerle ihracatı teşvik eden düzenlemelerin hayata geçirildiğini dile getiren Bolat, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Mevcut durumda, üretim faaliyeti gerçekleştiren firmaların yurt dışı satışları gelir ve kurumlar vergilerinden istisnadır. Ayrıca, yine üretilen ürünlerin yüzde 85'inin ihraç edilmesi şartıyla çalışan ücretlerinden gelir vergisi stopajı alınmamaktadır. Ayrıca yurt dışından serbest bölgelere getirilen mallardan gümrük vergisi ve KDV alınmamaktadır. Bu nedenle üreticilere yönelik oldukça önemli vergisel teşviklerin uygulandığı serbest bölgelerde Bakanlığımızın firmalarımızdan beklentisinin, ülkemiz ihracatının artırılması şiarıyla faaliyetlerine devam etmeleri olduğunun altını çizmek istiyorum."

Bu bölgelerde faaliyet gösteren firmaların yaklaşık yüzde 25'inin, yabancı sermayeli şirketlerden oluştuğuna işaret eden Bolat, son yıllarda yabancı firmaların serbest bölgelere ilgisinin arttığını vurguladı. Dünyadan büyük yatırımcıların, Türkiye'deki serbest bölgelere yatırım yapmasını sağlamak için çalışmalar yürüttüklerinin de altını çizen Bolat, 17 ülkeyle imzalanan karşılıklı idari işbirliğine ilişkin mutabakat zaptı doğrultusunda bu bölgelerin yabancı yatırımcılara tanıtıldığını söyledi.

Serbest bölgelerin ihracatında bu yıla ilişkin hedeflere de değinen Bolat, "serbest bölgeler şehri" olarak nitelendirdikleri İzmir'de, 18 Mart 2024'te üçüncü serbest bölgenin faaliyete açıldığını anımsattı. Batı Anadolu Serbest Bölgesi'nde yaklaşık 2,2 milyon metrekare Hazine arazisinin yerli ve yabancı yatırımcıların istifadesine sunulduğunu bildiren Bolat, "Bu bölgenin tam doluluğa ulaşmasıyla yaklaşık 15 bin kişiye istihdam sağlamasını, 2 milyar doların üzerinde ihracat gerçekleştirmesini amaçlıyoruz. Yine İzmir'de dördüncü serbest bölgemiz olacak Menemen Serbest Bölgesi'nin de kuruluş çalışmalarında belirli bir aşamaya gelmiş bulunuyoruz. Bu kapsamda 2025 yılında, serbest bölgelerin ihracatının 12,5 milyar doların üzerine çıkmasını hedefliyoruz." ifadesini kullandı.

Bolat, yat ve tekne sektöründe önemli üretim merkezlerinden olan Antalya ve Kocaeli serbest bölgelerinin tam doluluğa ulaştığını, bu sektördeki yatırımcıların taleplerini karşılayabilmek için bu alanda yeni bir serbest bölge kurulmasına ilişkin çalışmaların da devam ettiğini bildirdi.

Özel sektörün talebi doğrultusunda yapılan başvurularla yeni serbest bölgelerin açılabildiğine dikkati çeken Bolat, şunları kaydetti:

"Bakanlığımıza iletilen talepler doğrultusunda, ülkemizin dış ticaretine ve kalkınmasına katkı sağlayacak yeni serbest bölgeleri kurmayı amaçlıyoruz. Kara, demir ve deniz yolu güzergahlarına yakın yerlerde, serbest bölge kurulma potansiyeli yüksek arazilerin tespitine yönelik gerekli çalışmaları sürdürüyoruz. Yeni serbest bölge kuruluş çalışmalarının yanı sıra mevcut serbest bölge sınırlarının genişletilmesi için çalışıyoruz. Serbest bölgelere yüksek teknoloji alanlarında doğrudan yabancı yatırımların çekilmesini, yenilenebilir enerji kullanımının yaygınlaştırılmasını, yeşil ve döngüsel ekonomiye katkının artırılmasını sağlayacak düzenlemelerin hayata geçirilmesine yönelik yeni politikalar belirledik. Serbest bölgelerimizin daha modern ve rekabetçi altyapı imkanlarına kavuşturulması amacıyla gerekli adımları atıyoruz."

Bolat, yeni bağlantı hatlarıyla serbest bölgelerin lojistik altyapısını güçlendirdiklerine de işaret etti. Adana Yumurtalık, Gaziantep ve Avrupa serbest bölgelerinin, lojistik avantajlarının artırılması amacıyla bağlantı hatlarıyla demir yolu ağına bağlanması çalışmalarının sürdürüldüğüne değinen Bolat, özellikle büyük hacimli yük taşımacılığının daha hızlı ve düşük maliyetli olmasını sağlayarak, serbest bölgelerdeki üreticilerin ihracat sevkiyatlarını hızlandırmayı, bu sayede rekabet güçlerini artırmayı hedeflediklerini vurguladı.

Muhabir: Seda Tolmaç