Teknoloji yarışı 2025'te hız kesmedi

İSTANBUL (AA) - AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, geçen yıllarda da olduğu gibi teknoloji odaklı gelişmeler dünyanın en önemli gündem maddeleri arasında yer aldı.

Teknoloji dünyasında en çok konuşulan konuların başında yapay zeka geldi. OpenAI'ın temmuz ayında yapay zeka tabanlı ajan modelini duyurmasıyla sadece komutlarla hareket eden yapay zekadan araştıran, harekete geçen ve sonuca ulaşan yapay zeka çağı açılmış oldu. Kullanıcıların takvimine bakıp gezi planlayan ve istenmesi halinde otel rezervasyonu ve uçak bileti alabilen yapay zekalar yeni dönemin en çarpıcı gelişmelerinden biri oldu.

Bu yıl teknoloji devleri arasındaki üretken yapay zeka yarışında da önemli gelişmeler yaşandı. Dünyada yapay zeka araçları kullanıcıları büyük oranda ChatGPT'yi tercih ederken, Google yeni yapay zeka modelleriyle büyük sıçrama yaptı.

Yapay zeka yarışında uzun süre ChatGPT'nin gölgesinde kalan şirket, ağustos ayında piyasaya sürdüğü görüntü işleme yapay zekası Nano Banana ve geçen ay kullanıma sunduğu Gemini 3 ile tüm dikkatleri üzerine çekti.

Gemini aylık aktif kullanıcı sayısını 450 milyondan kısa sürede 650 milyona taşıdı, bağımsız performans testi Humanity's Last Exam'de de ChatGPT'yi geride bırakmayı başardı.

Bu yıl yapay zeka alanındaki bir diğer önemli gelişme Çin'de yaşandı. DeepSeek'in piyasaya sürdüğü yapay zeka modelinin diğer uluslararası rakiplerine göre daha az çip kullanılarak ve kısa sürede geliştirilmesinin ardından gözler ABD'nin en büyük rakibi olan Çin'e çevrildi.

Çinli e-ticaret ve teknoloji grubu Alibaba da yılın son çeyreğinde yarışa dahil olarak yapay zeka modeli "Qwen3"ü piyasaya sürdü. Çok daha ucuza eğitilen ve çok daha fazla performans gösteren ve açık kaynaklı yapay zeka Qwen3, performans testlerinde beğeni topladı.

ABD ve Çin arasındaki teknoloji yarışı yıl boyunca sürdü. Donald Trump'ın yeniden başkanlığa seçilmesi ile iki ülke arasındaki yarış yeniden kızışırken ilk büyük hamle Başkan Trump'ın yılın ilk ayında duyurduğu "Stargate" projesi oldu.

Stargate Projesi, ABD'nin yapay zeka alanında bugüne kadar duyurduğu en büyük yatırım planı olarak kayıtlara geçti. Aralarında OpenAI'ın da bulunduğu ABD'li teknoloji şirketleri 4 yıl içinde ABD içinde yeni yapay zeka altyapısı inşa etmek için 500 milyar dolara kadar yatırım yapma sözü verdi.

Öte yandan, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping de 2025 yılında Pekin’in teknolojik bağımsızlık hedefini bir adım öteye taşıyarak yapay zeka gelişimi için "ulusal seferberlik" çağrısında bulundu. Batılı ülkelerin teknoloji kısıtlamalarına karşı yerli inovasyonu hızlandırmayı amaçlayan bu politika kapsamında, devlet kaynaklarının ve özel sektör AR-GE yatırımlarının kritik algoritma teknolojilerine ve yerli çip üretimine kanalize edilmesi planlanıyor.

Yılın son ayında iki ülke arasında yaşanan en büyük krizlerden biri olan Çinli TikTok konusunda çarpıcı bir gelişme yaşandı. ABD basınında yer alan haberlerde ByteDance'e ait şirketin ABD'deki operasyonlarının Amerikalı yatırımcıların kontrolündeki bir girişim bünyesinde faaliyet göstermesi için anlaşmaya varıldığı belirtilirken, ByteDance ve TikTok'un Oracle, Silver Lake ve MGX ile bağlayıcı anlaşmalar imzaladığı aktarıldı.

Yapay zekanın devasa enerji ihtiyacı, teknoloji devlerini kendi nükleer enerji yatırımlarına ve "yeşil hidrojen" ile çalışan veri merkezlerine yöneltti. Benzer şekilde veri merkezi ihtiyacı da teknoloji devlerinin yıl boyunca yıl boyunca yoğunlaştıkları başlıklar arasında yer aldı.

2025 yılı, kuantum bilişim teknolojilerinin laboratuvar ortamından çıkıp ticari ve endüstriyel çözüme dönüşmesinde kritik bir yıl oldu. Hem donanım kapasitesinde hem de hata düzeltme algoritmalarında önemli mesafeler alındı.

Teknoloji şirketleri bu yıl da en değerli şirketler listesindeki yerlerini korumaya devam etti.

Companies Market Cap verilerine göre, listede Nvidia ilk sırada yer alırken Apple 2, Alphabet 3, Microsoft 4, Amazon 5, Meta 6, Broadcom 7 ve TSMC 10'uncu basamakta ilk 10'daki varlıklarını sürdürdü.

İnsansı robotlar, 2025 yılında deneysel de olsa "iş gücü" olarak fabrikalarda ve pilot bölgelerde daha görünür hale geldi. Robotlar, karmaşık üretim görevlerini yapay zeka ile öğrenerek insanlarla birlikte yerine getirme yolunda ilk adımlarını attı.

Bu gelişimin öncülerinden Tesla, Optimus adlı insansı robotu kendi iç kullanımına yönelik üretmeye ve test etmeye başladı. Tesla, gelecek yıl seri üretimi ve diğer firmalara hizmet vermeyi hedefliyor.

Gelecek yıl daha da gelişmiş insansı robot versiyonlarının ortaya çıkması bekleniyor. Kısa vadede ise insansı robotların endüstriyel kullanımının yaygınlaşması ve robotların ev işlerinde de görev alması öngörülüyor.

2025 yılında gündemi en çok meşgul eden konulardan biri özellikle ABD merkezli teknoloji devlerinin İsrail'e sağladığı bulut, yapay zeka ve genel anlamda teknoloji desteği oldu.

Yılın başında batı medyasının önde gelen gazetelerinde yer alan habere göre başta Microsoft, OpenAI ve Google olmak üzere dev teknoloji şirketleri özellikle 7 Ekim sonrasında İsrail'e sağladıkları teknoloji desteğini artırdı.

Associated Press'te yer alan habere göre, İsrail ordusunun OpenAI ve Microsoft şirketlerine ait yapay zekaların kullanımı 7 Ekim sonrası yüzde 200 yükselirken, bulut hizmetlerini kullanımında da büyük artışlar yaşandı.

2025 yılı sosyal medya alanında Türkiye açısında tarihe geçen bir yıl oldu. Türkiye’nin yerli yazılım hamlesinin bir parçası olarak geliştirilen NSosyal uygulaması, bu yıl kullanıma açılırken kısa sürede 1 milyondan fazla kullanıcıya erişti.

App Store üzerinde "en popüler sosyal ağ uygulaması" kategorisinde birinci sıraya yükselen platform, kullanıcı verilerinin güvenliği ve yerli ekosisteme odaklanan yapısıyla dikkati çekiyor.

Bu yıl ayrıca sosyal medyanın zararlarının en fazla konuşulduğu yıllardan biri olarak kayıtlara geçti. Yapılan pek çok araştırma sosyal medyanın çocuklar üzerindeki olumsuz etkisini gözler önüne sererken ülkeler de sosyal medyayı çocuk kullanıcılara yasaklama için girişimde bulundu. Bu girişimlerin en somut çıktısı yılın son aylarında Avustralya'da görüldü. Ülke, 16 yaşın altındaki kişilere sosyal medya yasağını başlatarak dünyada böyle bir kararı alan ilk ülke oldu.

Dünyanın en büyük havacılık, uzay ve teknoloji festivali TEKNOFEST, 2025 yılında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC), Mavi Vatan ve İstanbul ayaklarıyla teknoloji rüzgarı estirdi.

Üç farklı lokasyonda gerçekleştirilen etkinlikleri toplam 1 milyon 503 bin kişi ziyaret ederek "Milli Teknoloji Hamlesi"ne olan toplumsal ilgiyi bir kez daha tescilledi. Özellikle deniz platformlarının sergilendiği Mavi Vatan ayağı ve İstanbul’daki teknoloji yarışmaları, organizasyonun küresel etkisine katkıda bulundu.

Türkiye'de teknoloji ekosistemini geliştirmeye yönelik çalışmalara da devam edildi. Bu kapsamda, Türkiye genelindeki teknopark sayısı 2025 yılında 110’a ulaştı.

Üniversite-sanayi işbirliğinin en somut örneği olan bu bölgeler, yüksek katma değerli ürün geliştirme ve ARGE faaliyetlerinin merkezi haline geldi. Teknopark sayısındaki artış, Türkiye’nin küresel inovasyon endekslerindeki yükselişini destekleyen temel unsurlar arasında yer alıyor.

2025 yılı Türkiye'nin uzay çalışmaları açısında çok önemli gelişmelere sahne oldu. Ocak ayında ilk uydusu FGN-100-d1'i uzaya gönderen Fergani Uzay şirketi, Türkiye'nin en büyük özel sektör uydusu olan FGN-100-d2'yi ve Türkiye'nin ilk yörünge transfer aracı FGN-TUG-S01'i de başarıyla fırlattı.

Böylelikle bağımsız bir navigasyon ve zamanlama altyapısına sahip olma amacıyla geliştirilen milli küresel konumlama sistemi Uluğ Bey için ilk adımlar atılmış oldu.

Uzay alanında bir diğer önemli gelişme de Samanyolu Galaksisi'ne benzeyen yeni bir galaksinin keşfi oldu. Gökbilimciler, evrenin oluşumundan yaklaşık 1,8 milyar yıl sonrasına, yani 12 milyar yıl öncesine ait dev bir galaksi keşfetti.

Yapısal özellikleri ve morfolojisi bakımından Samanyolu Galaksisi ile şaşırtıcı bir benzerlik gösteren bu galaksi, erken evrendeki galaktik evrim teorilerini yeniden şekillendirecek nitelikte. Bu keşif, o dönemdeki galaksilerin sanılandan çok daha hızlı bir şekilde olgunlaştığını ve karmaşık yapılar geliştirdiğini kanıtlayan önemli bir bilimsel veri olarak kayıtlara geçti.

Muhabir: Abdulkadir Günyol,Ali Atar