Trump, Hollywood'un gücünü tarifelerle geri kazanma peşinde

WASHINGTON (AA) - Son dönemde, dünya film sektöründe yıllık üretilen film sayısının Hindistan, Çin ve Japonya'da artarken, ABD'de hızla gerilemesi dikkati çekiyor.

AA muhabirinin Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü (WIPO) verilerinden derlediği bilgilere göre, pandemi döneminde darbe aldıktan sonra toparlanan film üretimi tarihi zirveleri gördü.

Dünya genelinde 2003'te 3 bin 896 adet olan film üretimi, her yıl artarak 2019'da 9 bin 328'e ulaştı.

Kovid-19 salgını döneminde kısıtlamalar nedeniyle zarar gören film üretimi 2020 yılında yüzde 40 azalarak 5 bin 656'ya indi. Film üretimi, 2021'de 7 bin 827'ye, 2022'de 8 bin 833'e ve 2023'te 9 bin 511'e yükseldi.

Dünya genelinde film üretiminde ilk sırayı Hindistan alıyor. Hindistan'da 2003 yılında 877 adet olan yıllık üretilen film sayısı 2023'te 2 bin 562'yi buldu. Böylece dünyada üretilen filmlerin 4'te 1'inden fazlası Hindistan'da gerçekleşti.

Film üretiminde Hindistan'ı Çin izliyor. Çin'de 2003 yılında 140 adet olan film üretimi 2023'te 792'ye ulaştı.

Japonya yıllık film üretim sayısında üçüncü sırada yer alırken, ülkede 2003 yılında 287 adet olan yıllık film üretimi 2023'te 676'ya çıktı.

Küresel film üretiminde dördüncü sırada bulunan ABD'de, yıllık film yapımının Hindistan, Çin ve Japonya'dakinin aksine düşüş göstermesi dikkati çekiyor.

ABD'de 2003'te 593 adet olan yıllık film üretim miktarı son dönemlerde aşağı yönlü bir seyir izledi. Ülkede 2021'de 943, 2022'de 803 ve 2023'te 510 adet film üretildi.

Böylece ABD'deki film üretimi 20 yıl önceki seviyelerin altına indi.

Dünya genelinde film üretimi sıralamasında ABD'yi ise 2023 yılında ürettiği 364 filmle İspanya takip etti ve küresel film üretiminde beşinci oldu.

Küresel film sektörü, 2020 yılında Kovid-19 salgınından etkilenirken tam toparlanma sürecine girdiğinde ABD'de yazarların ve sendikalı oyuncuların grevleri başladı.

Bu durum film üretimini aksatırken sektör, yönün belirlemekte ve yeniden ivme yakalamakta zorlandı.

Bu yılın başında Los Angeles'ta yaşanan şiddetli orman yangınları da Amerikan film endüstrisini kalbi Hollywood'da faaliyetleri olumsuz etkiledi.

Bunlara ek olarak farklı arka planlar, cazip vergi teşvikleri ve düşük işçilik maliyetleriyle filmlerin farklı yerlerde çekilmesi daha cazip bir hal aldı.

Amerikan Sinema Filmleri Derneği (MPA) verilerine göre, sinema ve televizyon sektörü, 2023 yılında ABD'de 856 bin kişiye doğrudan istihdam sağladı. Çalışanlara 102 milyar dolarlık ücret ödemesi yapan sektörün üyeleri yerel şirketlere de 21 milyar dolarlık hizmet alımı yaptı.

Amerikan film sektörü 2023'te 22,6 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirirken, 15,3 milyar doları ticaret fazlası sağlandı.

ProdPro'nun hazırladığı TV ve Film Görünüm Raporuna göre, film sektörüne vergi teşvikleri konusunda küresel ölçekte rekabet yaşanıyor.

Film üretimindeki yapım harcamalarında geçen yıl ilk sırayı 14,5 milyar dolarla ABD aldı. ABD'yi 5,9 milyar dolarla İngiltere, 5,4 milyar dolarla Kanada ve 2 milyar dolarla Avustralya izledi.

ABD'de Kaliforniya, New York ve Texas gibi eyaletler daha fazla yapım çekmek için vergi indirimlerinde artışlar açıkladı.

Kanada'nın film sektöründe hızla ilerleyen Britanya Kolombiya'sı bölgesi de vergi indirimlerini yüzde 36'ya çıkardı ve yüksek bütçeli yapımlara ek bonus imkanı sundu.

İngiltere de yaratıcı sektörlere yönelik vergi indirimlerini güncelledi. Ülke düşük bütçeli filmlere yüzde 39,75'lik vergi indirimi gibi teşvikler sundu.

Avustralya da yerel teşvik paketleriyle birlikte büyük bütçeli yapımlara yüzde 40'a varan oranda teşvikler sağlamaya başladı. Almanya, yerel içeriğe yatırımı zorunlu kılarken, film ve TV yapımları için yüzde 30 vergi teşviki getirdi. Macaristan 3 milyar dolar bütçeli film üretim teşvik programını 6 yıl uzattı.

ABD Başkanı Donald Trump, pazar günü Truth Social sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, Amerika'daki film endüstrisinin çok hızlı bir şekilde "öldüğünü" belirtti.

Diğer ülkelerin film yapımcılarını ve stüdyolarını ABD'den uzaklaştırmak için her türlü teşviki sunduğuna işaret eden Trump, bunun diğer ülkelerin kasıtlı bir çabası olduğunu ve bu nedenle ulusal güvenlik tehdidi oluşturduğunu savundu.

ABD Başkanı Trump, "Bu nedenle Ticaret Bakanlığına ve ABD Ticaret Temsilciliğine, yabancı ülkelerde üretilen ve ülkemize gelen tüm filmlere yüzde 100 gümrük vergisi uygulama sürecini derhal başlatma yetkisi veriyorum. Filmlerin yeniden Amerika'da yapılmasını istiyoruz." ifadelerini kullandı.

Trump'ın söz konusu paylaşımı sonrası ABD Ticaret Bakanı Howard Lutnick de X sosyal medya hesabından Trump'ın açıklamalarını alıntılayarak "İlgileniyoruz." ifadelerini kullandı.

ABD Başkanı Trump, pazartesi günü Beyaz Saray'da yaptığı açıklamada film endüstrisiyle bir araya geleceğini belirterek, onlara zarar vermek istemediğini, yardım etmek istediğini ifade etti.

ABD'nin film endüstrisinin diğer ülkeler tarafından yok edildiğini ifade eden Trump, "beceriksizliğin" de bunda etkili olduğunu belirterek Los Angeles valisini eleştirdi.

Trump, film sektörüyle bir araya geleceğini belirterek, "Bu durumdan memnun olduklarından emin olmak istiyorum çünkü hepimiz istihdamla ilgileniyoruz. Bildiğiniz gibi bu çok önemli. Bu büyük bir endüstri ama artık gerçekten terk edilmiş, başladığı yer olan ABD'yi terk etti ve biz onu geri getireceğiz." ifadelerini kullandı.

Trump'ın film sektöründe tartışmalara neden olan tarife açıklaması, hafta sonu Amerikalı aktör Jon Voight ile Mar-a-Lago'da yaptığı görüşmenin ardından geldi.

Jon Voight, X sosyal medya hesabından pazartesi günü "Hollywood'u kurtarma planı" ifadesiyle paylaştığı videoda, sektörün son birkaç yılda büyük zarar gördüğünü ve birçok Amerikalının denizaşırı ülkelere giden üretim nedeniyle işlerini kaybettiğini belirtti.

Voight, sektör liderleriyle yaptığı görüşmeler sonrasında ABD Başkanı Trump'a bazı vergi düzenlemeleri gibi öneriler sunduğunu aktardı.

Trump'ın yabancı filmlere gümrük vergisini nasıl uygulayacağı henüz bilinmiyor. Böyle bir politikanın nasıl işleyeceği veya kimin bu vergiden sorumlu tutulacağı tartışmalara neden oluyor.

Uzmanlar, film sektörünün hem yapım hem dağıtım açısından karmaşık yapısına işaret ederek filmlere yönelik gümrük vergilerinin uygulanmasının zor olabileceğini belirtiyor.

Film yapımının giderek yurt dışına kayması nedeniyle Amerikan film endüstrisinin zarar gördüğünü kaydeden uzmanlar, ancak tarifelerin bu konuda uygun bir çözüm olmayabileceğini, ülkede film yapımındaki düşüş eğilimini tersine çevirmek için vergi indirimi gibi teşviklerin sunulabileceğini savunuyor.

Muhabir: Dilara Zengin Okay,Ata Ufuk Şeker