ANKARA (AA) - Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), bu yılın ilk çeyreğine (ocak-mart) dönemine ilişkin üretim yöntemiyle hesaplanan gayri safi yurt içi hasıla (GSYH) sonuçlarını açıkladı.
Buna göre, GSYH 2025 yılı ilk çeyrek ilk tahmini zincirlenmiş hacim endeksi olarak geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 2 arttı.
Üretim yöntemine göre cari fiyatlarla GSYH, cari fiyatlarla geçen yılın aynı çeyreğine kıyasla yüzde 36,7 artarak 12 trilyon 125 milyar 173 milyon lira oldu. GSYH'nin birinci çeyrek değeri, cari fiyatlarla ABD doları bazında 335 milyar 504 milyon olarak gerçekleşti.
GSYH'yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde, yılın ilk çeyreğinde geçen yıla göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak inşaat sektörü toplam katma değeri yüzde 7,3, bilgi ve iletişim faaliyetleri yüzde 6,1, diğer hizmet faaliyetleri yüzde 4,7, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri yüzde 4, gayrimenkul faaliyetleri yüzde 2,4, ürün üzerindeki vergiler eksi sübvansiyonlar yüzde 1,8, hizmetler yüzde 1,3, finans ve sigorta faaliyetleri yüzde 0,5 ve kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri yüzde 0,3 artarken, tarım sektörü yüzde 2 ve sanayi yüzde 1,8 azaldı.
AA Finans Büyüme Beklenti Anketi'ne katılan ekonomistler, bu yılın ilk çeyreğinde yıllık bazda Türkiye ekonomisinin yüzde 2,17 büyümesini öngörmüştü.
Türkiye ekonomisinin 2021'den bu yana büyüme hızı, yıllar ve çeyrekler itibarıyla şöyle:
| Yıllar | 1. Çeyrek | 2. Çeyrek | 3. Çeyrek | 4. Çeyrek | Yıllık |
|---|---|---|---|---|---|
| 2021 | 7,5 | 22,3 | 8 | 9,7 | 11,4 |
| 2022 | 7,8 | 7,6 | 4,1 | 3,3 | 5,5 |
| 2023 | 4,5 | 4,6 | 6,5 | 4,6 | 5,1 |
| 2024 | 5,4 | 2,4 | 2,2 | 3 | 3,2 |
| 2025 | 2 |
Buna göre, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, bir önceki çeyreğe göre yüzde 1 arttı. Takvim etkisinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, ilk çeyrekte geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 2,7 artış gösterdi.
Yerleşik hane halklarının tüketim harcamaları, yılın birinci çeyreğinde geçen yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 2 yükseldi. Devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 1,2, gayrisafi sabit sermaye oluşumu da yüzde 2,1 artış kaydetti.
Mal ve hizmet ihracatı, yılın birinci çeyreğinde geçen yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 0,01 azalırken, ithalatı yüzde 3,0 arttı.
İş gücü ödemelerinde yüzde 42,9 artışİş gücü ödemeleri söz konusu dönemde yüzde 42,9, net işletme artığı/karma gelir yüzde 31,2 artış gösterdi.
İş gücü ödemelerinin cari fiyatlarla gayrisafi katma değer içerisindeki payı geçen yılın birinci çeyreğinde yüzde 41,7 iken, bu oran bu yılın aynı döneminde yüzde 43,7 oldu. Net işletme artığı/karma gelirin payı da yüzde 36,4 iken, ilk çeyrekte yüzde 35 olarak belirlendi.
Tablolar| Yıl | Cari fiyatlarla GSYH (milyon lira) | Cari fiyatlarla GSYH (milyon dolar) | GSYH Zincirlenmiş Hacim Endeksi (2009=100) | Değişim oranı (yüzde) |
|---|---|---|---|---|
| 2023 1. Çeyrek | 4.687.492 | 248.416 | 195,3 | 4,5 |
| 2023 2. Çeyrek | 5.571.440 | 274.908 | 210,9 | 4,6 |
| 2023 3. Çeyrek | 7.759.106 | 298.760 | 238,4 | 6,5 |
| 2023 4. Çeyrek | 8.527.683 | 307.925 | 241,9 | 4,6 |
| 2023 Yıllık | 26.545.722 | 1.130.009 | 221,6 | 5,1 |
| 2024 1. Çeyrek | 8.870.040 | 287.127 | 205,9 | 5,4 |
| 2024 2. Çeyrek | 9.920.835 | 307.235 | 215,9 | 2,4 |
| 2024 3. Çeyrek | 11.915.589 | 358.678 | 243,7 | 2,2 |
| 2024 4. Çeyrek | 12.704.050 | 369.368 | 249,2 | 3 |
| 2024 Yıllık | 43.410.514 | 1.322.408 | 228,7 | 3,2 |
| 2025 1. Çeyrek | 12.125.173 | 335.504 | 210 | 2 |
TÜİK verilerine göre, GSYH iktisadi faaliyet kollarına göre zincirlenmiş hacim endeksi değişim oranı (yüzde) şöyle:
| 2024 1. çeyrek | 2025 1. çeyrek | |
|---|---|---|
| Tarım, ormancılık ve balıkçılık | 3,8 | -2 |
| Sanayi | 4,1 | -1,8 |
| İmalat sanayisi | 3,4 | -2,4 |
| İnşaat | 11,3 | 7,3 |
| Hizmetler | 4,3 | 1,3 |
| Bilgi ve iletişim | 4,5 | 6,1 |
| Finans ve sigorta faaliyetleri | 6,8 | 0,5 |
| Gayrimenkul faaliyetleri | 2,3 | 2,4 |
| Mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri | 5,7 | 4 |
| Kamu yönetimi, eğitim ve sosyal hizmet faaliyetleri | 4,5 | 0,3 |
| Diğer hizmet faaliyetleri | 1 | 4,7 |
| Sektörler toplamı | 5,2 | 2 |
| Vergi-sübvansiyon | 7,2 | 1,8 |
| Gayrisafi yurtiçi hasıla (Alıcı fiyatlarıyla) | 5,4 | 2 |
Muhabir: Mert Davut,Mustafa Çalkaya,Hasan Hüseyin Özdemir
