İSTANBUL (AA) - Anadolu Ajansının (AA) Global İletişim Ortağı olduğu ve "Yeşil Vatan'dan Dünya Ormancılığına" temasıyla 20-25 Ekim tarihlerinde İstanbul'da düzenlenen İstanbul Orman İnovasyon Haftası'nda (IFIW) ele alınan konulardan biri de orman yangınlarıyla mücadelede teknolojik çözümler oldu.
San Diego Süper Bilgisayar Merkezi Baş Veri Bilimi Sorumlusu ve wildfirecommons.org kurucusu Dr. İlkay Altıntaş, AA muhabirine, orman yangınlarının çok karmaşık ve dinamik bir yapıya sahip olduğunu, yangının çıktığı yer, hava durumu, bitki örtüsü ve yaşam alanlarının durumu gibi birçok faktörün aynı anda yönetilmesi gerektiğini söyledi.
Teknolojinin çok hızlı gelişmesine rağmen iklim değişikliğiyle birlikte yangın rejiminin ve ekosistemlerin de değiştiğini belirten Altıntaş, "Şu anda bulunduğumuz nokta, yangını hızlı görebilme ve hızlı müdahale edebilme aşaması. Burada uzun vadeli planlama önemli. 'Önümüzdeki 10, 20, 30, 50 yıl içinde iklimin etkisi nasıl olacak? Yangın riskini nasıl düşürebiliriz?' Bunları da düşünmemiz gerekiyor." dedi.
Doğanın sürekli yangınla mücadele ve söndürme anlayışıyla yönetilmesinin, ortamda "yangına yakıt olacak kuru dallar ve yaprakların birikmesine" neden olabildiğine işaret eden Altıntaş, kuraklık ve iklim değişikliğinin bu durumu daha da kötüleştirdiğini ifade etti.
"Yangın araçlarının olay yerine dönüş süresi 45 dakikadan 11 dakikaya indi"Yangın durumunda uydular ve hava araçlarından elde edilen verilerin karar mekanizmaları tarafından doğru kullanılmasının önemini vurgulayan Altıntaş, "Yapay zeka uydular ve hava araçlarıyla elde edilen verileri, eyleme dönüştürülebilir bilgiye çeviriyor yani veriyi bilgiye, bilgiyi de karara dönüştürme süreci burada devreye giriyor." ifadelerini kullandı.
Yapay zekanın özellikle büyük veriyle beslendiğine dikkati çeken Altıntaş, büyük verinin, hem hacim olarak çok fazla hem de farklı kaynaklardan farklı hız ve yapılarda gelen veriler anlamına geldiğini, bunun da verinin birleştirilmesini ve etkin kullanılmasını gerektirdiğini anlattı.
Yapay zekanın yangın anında karar vericilere hız kazandırdığını belirten Altıntaş, "Bayraktar ve İHA'ların Orman Genel Müdürlüğü tarafından kullanılmasıyla yangın araçlarının olay yerine dönüş süresi 45 dakikadan 11 dakikaya indi. Bu, yaklaşık 4 kat hız artışı demek." diye konuştu.
Farklı ve çok sayıda verinin kullanılmasıyla yapay zeka sistemlerinin karmaşıklaştığından, bunun da zaman zaman işlem hızını düşürebildiğinden bahseden Altıntaş, bu nedenle geniş alanlara yayılan yangınlarda doğru bölgelerde planlı ve etkili müdahalenin önemli olduğunun altını çizdi.
"Yangınla mücadele şu anda bir kriz yönetimi gerektiriyor"Yapay zekanın, iklim değişikliğinin etkilerini doğru verilerle analiz ederek karar sistemlerine entegre edilebileceğini dile getiren Altıntaş, "Bilimi ve yapay zekayı doğru şekilde kullanarak yangın riskini düşürebiliriz. Bu yalnızca kontrollü yakımlar değil, doğru ağaçların dikilmesi, doğru yerleşimlerin yapılması gibi bütüncül bir yaklaşımdır." değerlendirmesinde bulundu.
Türkiye'nin dünya genelinde orman yangınlarıyla mücadelede teknolojiyi etkin kullanan ülkeler arasında yer aldığını kaydeden Altıntaş, sözlerini şöyle tamamladı:
"Türkiye’de kullanılan veriler çok fazla ve insansız hava araçlarıyla yürütülen çalışmalar dünyada lider konumda. Türkiye’deki yangın filosu, dünyanın hiçbir yerinde, hatta Kaliforniya’da bile yok. Bu nedenle Türkiye teknoloji olarak iyi bir durumda. Dünyanın birçok bölgesinde olduğu gibi Türkiye’de de teknolojinin çözüme dönüştürülmesi ve elde edilen verilerin karar mekanizmalarına entegre edilmesi öncelikli hedef olmalı."
Muhabir: Gülseli Kenarlı
