İSTANBUL (AA) - Türk sinemasına Ayhan Işık'tan Türkan Şoray'a, Fatma Girik'ten Ediz Hun'a kadar pek çok efsanevi ismi kazandıran yönetmen, yapımcı ve senarist Osman Fahir Seden'in vefatının üzerinden 27 yıl geçti.
Türkiye'nin ilk özel film şirketlerinden Kemal Film'in kurucusu Kemal Seden'in oğlu usta sinemacı, 22 Mart 1924'te İstanbul'da doğdu.
Alman Lisesi'nin ardından İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden mezun olan Seden'in sinemaya ilgisi babasının izinden giderek lise yıllarında ithal filmler için dublaj çevirileri yaparak başladı.
Babasını 1941'de kaybettikten sonra sinema sektöründeki çalışmalarını sürdüren Seden, 1949'da yurt dışındaki yapım şirketleriyle yaptığı görüşmelerin ardından kendi filmlerini çekme kararı aldı. Bu doğrultuda kütüphanelerden topladığı belgeler ve dinlediği hikayelerle 1951'de ilk senaryosu "İstanbul Kan Ağlarken"i kaleme aldı ve filmin yapımcılığını üstlendi.
Yönetmenliğe ilk adımını "Kanlarıyla Ödediler" filmi ile attıSeden'in yapımcı ve senarist olarak imza attığı en önemli projelerden biri, 1952'de Ömer Lütfi Akad'ın yönettiği ve bir dönüm noktası kabul edilen "Kanun Namına" filmi oldu. Yönetmenliğe ilk adımını 1955 yapımı "Kanlarıyla Ödediler" ile atan usta sinemacı, 1959'da ise başrollerini Eşref Kolçak ve Sadri Alışık'ın paylaştığı "Düşman Yolları Kesti" filmini çekti.
Yeşilçam'da 1960'lı yıllarda "yıldız sistemi" ile sinema endüstrisine yeni bir soluk getiren Seden, bu sistemle Ayhan Işık, Belgin Doruk, İzzet Günay, Türkan Şoray, Fatma Girik, Ediz Hun ve Zeki Müren gibi birçok ismi starlığa taşıdı.
Sanatçı, kariyerinin ilk dönemlerinde dram ve macera türlerine ağırlık verirken, 1962'den sonra komedi ve polisiye müzikal yapımlara yönelerek türler arası yetkinliğini gösterdi.
Dönemin yıldızlarıyla çok sayıda başarılı filme imza attıReşat Nuri Güntekin'in ölümsüz eserinden uyarladığı ve başrollerinde Türkan Şoray ile Kartal Tibet'in yer aldığı 1966 yapımı "Çalıkuşu", Seden'in en bilinen filmlerinden biri oldu. Bu filmin başarısının ardından, 1986'da TRT için Aydan Şener ve Kenan Kalav'ın başrollerini üstlendiği yedi bölümlük bir dizi uyarlaması daha çekti.
Osman Fahir Seden, 1970'li yıllardan itibaren popüler sinema akımlarına yönelirken, Orhan Gencebay ile "Batsın Bu Dünya", Kemal Sunal ile "İnek Şaban" ve "Yüz Numaralı Adam", Ferdi Tayfur ile "İnsan Sevince", Ümit Besen ile de "Islak Mendil" gibi dönemin yıldızlarıyla çok sayıda başarılı filme imza attı.
130'dan fazla film yönettiUsta sinemacı, yaşamının son yıllarında TRT ve özel televizyonlar için dizi filmler çekti. Hayatı boyunca 130'dan fazla film yöneten ve birçok prestijli ödül kazanan Seden, 1991'de Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından "Devlet Sanatçısı" ünvanına layık görüldü.
"Delicesine", "Devlerin Aşkı", "Fırat", "Vatandaş Rıza", "İnsan Sevince", "Hülyam", "Nefret" ve "Karanfilli Naciye" filmlerinde oyuncu olarak yer alan Seden, son filmi "Suçlu"yu 1989'da tamamladığında 136 filmle, Türk sinemasının en çok film çeken üçüncü ismiydi.
Toplumun genel değer yargılarına, ahlaki yapısına ters düşmeyecek, hitap ettiği izleyici kitlesinin hislerine tercüman olabilecek öyküleri izleyiciyle buluşturan Seden, 1 Eylül 1998'de İstanbul'da vefat etti.
Seden ayrıca "Kanlarıyla Ödediler", "Sönen Yıldız", "İntikam Alevi", "Berduş", "Bir Avuç Toprak", "Gurbet", "Cilalı İbo Yıldızlar Arasında", "Düşman Yolları Kesti", "Kırık Plak", "Namus Uğruna", "Ayşecik Yavru Melek", "Cilalı İbo Rüyalar Aleminde", "Çalıkuşu", "Merhamet", "Hicran Yarası", "İngiliz Kemal'in Oğlu", "Osmanlı Kartalı, "Mazi Kalbimde Yaradır", "Hazreti Ömer'in Adaleti", "Batsın Bu Dünya", "Nereye Bakıyor Bu Adamlar", "Hatasız Kul Olmaz", "Yüz Numaralı Adam", "İnek Şaban", "Bekçiler Kralı", "Dokunmayın Şabanıma", "Mirasyediler" ve "Zehra Ana" filmlerinin yönetmenliğini yaptı.
Muhabir: Ömer Mirza Şeker
